ස්තූතියි!

මේක මම වෙනදාට ලියනවාට වැඩිය වෙනස් සටහනක්. මේක ලියන්නේ කෙනෙකුට ස්තූතියි කියලා කියන්නයි. මම අඳුනන්නේවත් නැති සොයුරියක් මගේ Hot Chocolate Days facebook page  එකට දිග පණිවිඩයක් එවලා තිබුණා. ඉස්සර ඉඳන් දිනමිණ පත්තරේ මගේ කෙටිකතාත්, පරිවර්තිත කවිත් බොහොම ආසාවෙන් කියවන බවත් ඒ සාහිත්‍ය අතිරේක තාමත් එකතු කරලා තියෙන බවත් ඈ කියලා තිබුණා. ඈ මගේ බ්ලොග් එකෙත් යාව ජීව සාමාජිකාවක් ලු.

මගේ සහස් පියවර කෙටිකතා පොත ඒ කාලෙදිම කියවූ බවත් සුළු ප්‍රාතිහාර්ය දෙපාර්තමේන්තුව කෙටිකතා පොත දැන් කියවමින් බවත් කියලා ඈ මේ පින්තූරේ එවලා තිබුණා. 

වෙනදාට මේ විදිහට ලැබෙන පණිවිඩ වලට අනෙත් පැත්තට පිළිතුරු යවන්න පුළුවන් වුණත් මේ සොයුරිය මේ  පණිවිඩය එවන්නමද කොහෙද facebook ඇවිත් ඉන්පස්සේ ඒ ගිණුම ක්‍රියා විරහිත කරලා තිබුණු නිසා මට ඈ ට පිළිතුරක් යවන්නවත් ඉඩක් ලැබුණේ නැහැ.

ඉතින් ඈ මගේ බ්ලොග් එක කියවන බව දන්නා නිසා මේ පණිවිඩේ ඈ ට.

දේදුනු නංගි, අද උදේම ඔයා එවූ සුන්දර පණිවිඩය මම කියෙව්වා. ඔයා ඉස්සර දිනමිණ පත්තරේ වසත් සුළඟ අතිරේකය කියවන්න මඟ බලාගෙන හිටිය බව අහලා මට සතුටක් දැනුණා වගේම ආයෙත් ඉතින් ඔයාලාට කියවන්න එහෙම අතිරේකයක් ඒ පත්තරේ පලවෙන්නේ නැති බව මතක් වුනාම දුකකුත් දැනුණා. මගේ පොත් දෙකම අරන් කියෙව්වාට, බ්ලොග් එක හොයාගෙන ඇවිත් කියවනවාට ස්තුතියි. ඒ වගේම මේ පණිවිඩය මට එව්ව එකට ආදරෙයි. හිතේ ආසාවට ලියන, පරිවර්තනය කරන මං වගේ කෙනෙක්ට මේ වචන තමයි තෑගි. ඉතින් ඒ තෑග්ගට ස්තූතියි.

තව දෙයක්, ඔයා බලාපොරොත්තු වෙන 'සුළු ප්‍රාතිහාර්යය' මහා ප්‍රාතිහාර්යයක්ම වෙලා ඉක්මනින් ඔයාගේ ජීවිතයට එකතු වෙන්න කියලා මම ප්‍රාර්ථනා කරනවා!

ආදරයෙන්,

හෙල්මලී අක්කා

Wednesday's Child- Yiyun Li

මම Yiyun Li ගේ කෙටිකතාවක් මුලින්ම කියෙව්වේ බොහොම අහම්බෙන්. කම්මැලි මොහොතක පුස්තකාලයේ තිබුණු New Yorker සඟරාවක පිටු පෙරළද්දී තමයි මට ඈ ව මුලින්ම මුණගැහුනේ. ඒ මීට අවුරුදු කීපයකට කලින්. එදා ඒ කෙටිකතාව හොඳටම රස වැටුණු නිසා මම Li ගේ කෙටිකතා තවත් හොයන්නත්, කියවන්නත් පටන් ගත්තා.

1972 දී චීනයේදී උපන් Yiyun Li එහිදී ලබාගත් ප්‍රථම උපාධියෙන් අනතුරුව ඇමෙරිකාවේදී විද්‍යා ක්ෂේත්‍රයෙන් පශ්චාත් උපාධියකුත් නිර්මාණාත්මක ලේඛනය පිළිබඳ පශ්චාත් උපාධියකුත් සම්පූර්ණ කළ බව සඳහන්. ජීවිතයේ මහත් සේ හැලහැප්පීම් වලට ලක් වුණු Li, එක්තරා කාල වකවානුවකදී තදබලව මානසික අවපාතයට ද ලක් වූ අයෙක්. ඇගේ විශේෂත්වය තමයි ඒ වගේ දේවල් ගැන තම නිර්මාණ වල විවෘතව කතාකිරීම. 2017 දී ඈ ලියූ 'My Friend' නම් ස්වයං චරිතාපදානයේ ඈ මනසින් සුවපත් වීමේ චාරිකාව ගැනත්, 2019 දී ලියූ 'Where Reasons End, නවකතාවේ ඇගේ දරුවාගේ දිවි නසාගැනීම ගැනත් ඈ කතා කරනවා.

තමන්ගේ නිර්මාණ වෙනුවෙන් විවිධ සම්මාන රාශියක් දිනා ඇති Li, 2023 දී විදෙස් ලේඛිකාවක් ලෙස ලෝ ප්‍රකට Royal Society of Literature වෙත තේරී පත් වුණා. ඈ ලියූ නවකතා අතර A Thousand Years of Good Prayers, The Vagrants, The Book of Goose ආදිය බෙහෙවින්ම ප්‍රසිද්ධයි.

මම Li ගේ ලේඛනයට කැමති ඇගේ කතන්දර කීමේ හැකියාව විශ්මිත නිසායි. චීනයේ ගෙවූ ජීවිතයෙන් ලද අත්දැකීම් වලින් පෝෂණය වී, ඇමෙරිකාවේ අත්දැකීම් වලින් හැඩ වැඩ වුණු ඒ කතා කියවන්නාට අලුතින් ජීවිතය දකින්න මඟ කියනවා. උදාහරණයක් හැටියට ඇගේ 'A Sheltered Woman' කෙටිකතාව අලුත උපන් බිළිඳුන් කෙටි කාලයකට රැක බලාගැනීම තම රැකියාව වූ අවිවාහක මැදිවයසේ කාන්තාවක් ගැන ගෙතුණු එකක්. ඒත් ඒ කතාව යටින් පෙනෙන නොපෙනෙන හැටියට තියෙන්නේ ලෝකයේ කොයි රටකත් ගැහැනුන්ට උරුම වුණු අහිමිවීම්, හැරදා යාම්, පසු ප්‍රසව විශාදය වගේ හිත රිදවන, බිඳවන කාරණා.

A Thousand Years of Good Prayers මම කැමතිම Li ගේ කෙටිකතාවක්. චීනයේදී විද්‍යාඥයෙක් හැටියට රැකියාව කර විශ්‍රාම ගිය පියෙක් තම දියණිය බලන්න කෙටි සංචාරයකට ඇමෙරිකාවට යන ගමනයි මේ කතාවේ නිමිත්ත. තනිකමට වයස් භේදයක් නැති බව බොහොම සියුම් විදිහට කීප විදියකින්ම අපට මේ කතාව මතක් කරලා දෙනවා.

Li ගේ නිර්මාණ වල අපට නැවතිලා හිතන්න කොටස් එමට තියෙන එකත් ඇගේ ලියවිල්ලට මම කැමති වෙන්න තවත් හේතුවක්. ඒ වගේ කොටස් නිරතුරුව මතකේ රැඳිලා අපේ නිර්මාණ ත් පෝෂණය කරනවා.

“Happiness, I would tell her, is to spend every day without craning one’s neck to look forward to tomorrow, next month, next year, and without holding out one’s hands to stop every day from becoming yesterday.”

― The Book of Goose

“The happiness of love is a shooting meteor; the pain of love is the darkness following.”

― A Thousand Years of Good Prayers

ඉතින් Yiyun Li ගේ නිර්මාණ වල තදබල රසිකාවියක් වන මට ඇගේ අලුත්ම කෙටිකතා පොත Wednesday's Child දැක්කාම ඒ පොත මට කතාකරනවා වගේ දැනුණා! දෙසැම්බර් නිවාඩුවේ සාරවත් කියවීමකට ඒ පොත තෝරාගන්න ඉතින් මට දෙසැරයක් හිතන්න වුවමනා වුණේ නැහැ.

Photo- Wednesday's Child (2023) by Yiyun Li

Harper Collins Publishers

(මම Li ගේ කෙටිකතා වලට තියෙන තදබල කැමැත්ත නිසාම ටිකක් දිග වුනත් A Sheltered Woman කතාව පරිවර්තනය කළා. මේ තමයි ඒ පරිවර්තනය. මීට අමතරව Li ගේ නිර්මාණ නිසා inspire වෙලා මම කළ නිර්මාණ කීපයක් තමයි 'තුන්දහස් වසරක යාඥාව', 'වෙනත් නම් තිබුණා' )

Glitch (2015)

මේක drama series එකක් ගැන විස්තරයක්. series තියා තනි movies වත් බලන්න හොර මගෙන් මෙහෙම ඒවා නිතර ලැබෙන්නේ නැහැ!

මේකේ නම Glitch. ඕස්ට්‍රේලියාවේ රූගත කරලා තියෙන මේ series එකට seasons තුනක් තියෙනවා. බොහොම කෙටියෙන් කියනවා නම් Yoorana කියන ඈත නගරයක මියගිය කීප දෙනෙක් කිසි දෙයක් නොවුණු විදිහට යළි පණ ලැබීම තමයි මේකේ නිමිත්ත. ඒ නගරයේ පොලිස් නිලධාරියෙකුත්, වෛද්‍යවරියත් මේ අවුල ලිහන්න මහන්සි වෙනවා. 

සමහර වෙලාවට series බලද්දී කොටස් කීපයකට පස්සේ තරමක නීරස බවක් දැනෙනවා. ඒත් Glitch බලද්දී කොටසින් කොටස කුතුහලය උපරිමයි. ඇහැට හුරු ඕස්ට්‍රේලියානු පරිසරය, ගොඩනැගිලි, යෙදුම් එහෙම තියෙන එක මට නම් බෝනස් එකක්. supernatural වර්ගයේ වුණාට ඒකත් ගණනකට තියෙන නිසා මම කැමතියි. ඒ කියන්නේ වැඩියෙන්ම පේන්නේ එදිනෙදා සිදුවීම්, ඒ යටින් පැහැදිලි කරන්න බැරි සංසිද්ධියක් යනවා. මේ වගේම තේමාවක් තියෙන මාලා නාට්‍යයක් ඉස්සර මෙහේ ABC රූපවාහිනී නාලිකාවේ පෙන්නුවා 'Nowhere Boys' කියලා. ඒක නම් අරමුණු කරගෙන තිබුණේ teen වයසේ ළමයින්ව. හැබැයි මාත් පුතා එක්ක ඒක එක කොටසක් වත් මඟ අරින්නේ නැතිව බලන්න තරම් ඇබ්බැහි වුණා. Glitch බලද්දී ඒ පරිසරයත්, තේමාවත් නිසා මට  'Nowhere Boys' ආයෙත් මතක් වුණා. 

මම තාම මේකේ seasons තුනම බලලා ඉවර කළේ නැහැ. දැනට නම් උඩින්ම recommend කරන්න පුළුවන් මට්ටමේ තියෙනවා. බලන/ බලපු කෙනෙක් ඉන්නවා නම් අදහස් කියමු!

Glitch (2015)

Created by Louise Fox & Tony Ayres

වයස්ගතවීම

වයස්ගතවෙද්දී ඉබේම නුවණ පහල නොවන බව මම දැන් දනිමි. ඒ වෙනුවට නැවතත් බොළඳ බව, අනුන් මත යැපීම වැනි ගති ඉස්මතුවන අතර අහිමි වූ අවස්ථා වෙනුවෙන් දොම්නසක් මුසු පසුතැවීමක් දැනෙන්නට ඉඩ ඇත. නිරතුරුව බුද්ධිමය ලෙස, භාවාත්මක ලෙස සහ අධ්‍යාත්මික ලෙස වැඩෙන්නන්ට පමණක් වයස්ගතවීමේ සාරවත් බව උරුම වේ.

Translation of a quote by James Hollis

පරිවර්තනය- හෙල්මලී ගුණතිලක

Digital Painting

'Forget-me-not'

මම ඈට රෙබෙකා කියන්නම්. රෙබෙකා මම කළින් රැකියාව කළ ආයතනයක මගේ ප්‍රධානියා. ඒ රැකියාවට සම්මුඛ පරීක්ෂණයෙන් මාව තෝරලා ගත්තේත් රෙබෙකා. "ඔයාව දැක්ක ගමන් අපේ ටීම් එකට හරියනම කෙනා ඔයා බව මම දැනගත්තා" රැකියාවට ගිය මුල් දවසේ එයා මට එහෙම කීවා. රෙබෙකා පුංචි සිරුරක් තියෙන බොහොම ප්‍රියමනාප, හිනාවෙන් දවස ගෙවන කෙනෙක්. ඒත් ඒ පුංචි ශරීරය ඇතුළේ ඕනෑම අභියෝගයකට ඔලුව කෙලින් තියාගෙන මුහුණ දෙන, හරි කෙලින් තීරණ ගන්න බොහොම ශූර කාන්තාවක් ඉන්න බව මම නොබෝ දවසකින් ඉගෙන ගත්තා.

අපේ කණ්ඩායමේ උන්නු තුන්වෙනියා නිකී. රෙබෙකා අනාවැකි කීව විදිහටම අපි තුන්දෙනා බොහොම ඉක්මණින් හොඳම යාළුවො වුණා. මම සතුටින්ම රැකියාව කළ ආයතනයක් ඒක. අපි ඒ දවස්වල විනාඩි පහට ලොකු තීරණ ගත්තේ උදේ කෑම කන ගමන් මේසේ වටේ වාඩිවෙලා. ලොකු ප්‍රශ්න විසඳුවේ කිට්ටුව තිබුණු කොෆී ෂොප් එකකට ඇවිදගෙන ගිහින් කැපුචිනෝ බොන ගමන්. අපි තුන්දෙනා එක වගේ මහන්සි වෙලා ඒ ආයතනයේ ව්‍යාපෘති කීපයක්ම කළා. මෙහෙම බොහොම සමීපව වැඩකරන අතරේ අපි අපේ විස්තර හැම දෙයක්ම බෙදාගත්තා. ඒ දවස්වල රෙබෙකාගේ තාත්තා ඇල්සයිමර් රෝගයෙන් පීඩා විඳිමින් හිටියේ. තාත්තාගේ අසනීපය නිසා එයාලගේ ජීවිතවල ඇතිවුණු හැල හැප්පිලි රෙබෙකා අපි එක්ක කීවා. තාත්තා වෙනුවෙන් නිවාඩු ගන්න ඕන උනාම නිකී ත් මාත් රෙබෙකාගේ වැඩ බෙදාගෙන එයාව නිදහස් කළා.

මෙහෙම කාලය ගතවුණා. එක්තරා කාලයකදී රෙබෙකාත් නිකී ත් මාත් තුන්දෙනාම ඒ ආයතනයෙන් වෙන් වෙලා විසිරිලා ගියා. ඉන්පස්සේ අපි තුන් තැනක වැඩ කළත් මාස කීපයකට වතාවක් වත් මුනගැහෙන්න උත්සාහ කළා. එහෙම මුණගැහුණු වෙලාවල් වලට පරණ කතා මතක් කරලා ඇති තරම් හිනාවුණා. කොරෝනා කාලයෙදී අපේ මේ මුණගැහීම් අතපසු වුණත් දුරකථන ඇමතුමකින් කෙටි පණිවිඩයකින් අපේ යාළුකම් ඒ විදිහටම පැවතුණා. ඒත් ඉන්පස්සේ ටික කලක් යද්දී රෙබෙකා ක්‍රම ක්‍රමයෙන් නිහඬ වුණා. එයාගේ ජීවිතේ තිබුණු කරදර සමනය වෙනකම් එයාට නිදහසේ ඉන්න දෙන්න හිතුව නිසා මම නම් ඒ නිහඬ බව දුරස්වීමක් හැටියට ගත්තේ නැහැ.

මෑත දවසක මට නිකී ව හම්බවුණා. අපි ඒ මුණගැහුණේ සෑහෙන්න කාලෙකින්. දැක්ක ගමන් නිකී දුවලා ඇවිත් මාව බදාගෙන එකපාරට අඬන්න පටන්ගත්තා.

"ඇයි නිකී? මොකක් හරි ප්‍රශ්නයක් ද?" මම පුදුමයෙන් ඇහුවා. නිකී කියන්නේ එහෙම ලේසියෙන් අඬන  කෙනෙක් නෙමෙයි.

"ඔව් හෙල්මලී. ප්‍රශ්නයක් තමයි. මට නෙමෙයි හැබැයි රෙබෙකාට." නිකී කඳුළු අතරින් කීවා. "ඔයාට මේක ෆෝන් එකෙන් කියන්න මට හිත දුන්නේ නැහැ, ඒකයි කළින් නොකීවේ. ඒකට සොරි"

"ඇයි රෙබෙකා ට මොකද?" මම ඇහුවේ කලබලයෙන්.

"රෙබෙකාට.." නිකී අමාරුවෙන් වචන ගැලපුවා. "රෙබෙකාට ඇල්සයිමර් හෙල්මලී. එයා අපේ පණිවිඩ වලට උත්තර එවන්නේ නැති නිසා මම කියන්නෙත් නැතිව බලෙන් වගේ එයාගේ ගෙදරට ගියා. එයා තමයි ගෙදර දොර ඇරියේ. ඒත් එයා මාව ඇඳිරුවේ වත් නැහැ! කාව හම්බවෙන්නද ආවේ කියලා මගෙන් ඇහුවා. එයාගේ මහත්තයා ඉක්මනට ඇවිත් මට විස්තරේ කිව්වා. රෙබෙකා ගෙදර කිසි කෙනෙක් ව අඳුනන්නෙත් නැහැලු" එහෙම කියලා නිකී ආයෙත් මාව බදාගෙන අඬන්න ගත්තා.

ඉතින්, අසනීපයක කුරිරු බව නිසා හරිම කෙටි කාලයක් ඇතුළත බොහොම සුන්දර මනුස්සයෙක් ඒ විදිහට වියැකිලා ගිහින් තිබුණා.

ඇල්සයිමර්, ඩිමෙන්ෂියා වගේ අසනීප ගැන කළින් අහලා තිබුණත්, ජීවිතේ පළවෙනි වතාවට මට සමීපම කෙනෙක් ගැන එහෙම ආරංචියක් ලැබුණාම දැනුණු කම්පනය නිසායි මේ සටහන ලියවුණේ. රෙබෙකාගේ සැහැල්ලු හිනාව මට දැනුත් මැවිලා පේනවා. ඒ දවස්වල තාත්තාගේ ඇල්සයිමර් රෝගය නිසා පීඩිත වෙලා හිටිය ඈට දෛවය දීලා තියෙන්නේ කුරිරු තෑග්ගක්.

මතකය කියන්නේ අපිව අතීතෙට වගේම වර්තමානයට බැඳලා තියන බොහොම සියුම් තන්තුවක්. ඒක ගිලිහුණු දවසට අපිට අපිවම නැතිවෙනවා වගේම අනෙත් අයටත් අපිව නැතිවෙනවා. මතකය අහිමි වුණත් ඒ පුද්ගලයා ජීවත් වෙනවා. පවුලේ අයට, රැක බලාගන්න අයට රෝගියාගේ අතීත මතක එක්ක ගැටෙමින් මතකය හිස් වුණු අලුත් පුද්ගලයා එක්ක ගනුදෙනු කරන්න වෙනවා. 

නිකී මුනගැහිලා ආපිට ආවට පස්සේ මට මේ වගේ දේවල් කල්පනා වුණා. සමහර දේවල් අපට වෙනස් කරන්න බැහැ ඒවා ගැන කල්පනා කරන්න විතරයි පුළුවන්. ඒ එක්කම, මතකය අහිමි වුණු රෙබෙකා, ජීවිතේ කලබල අතරේ වුණත් අපි 'අපි' හැටියට ගතකරන හැම මොහොතක්ම වටිනා බව මට මතක් කරලා ගියා කියලාත් හිතුණා.

Have you ever walked along a shoreline, only to have your footprints washed away? That's what Alzheimer's is like. The waves erase the marks we leave behind, and all the sand castles.- Pat Summit

Photo- The perennial version of the Forget-me-not flower, Pentaglottis- captured in the Dandenong Ranges, Melbourne

(පින්තූරය ගැන පසු කතාව- ළඟදී දවසක අපි Dandenong Ranges ප්‍රදේශයේ උත්සව ශාලාවක තිබුණු මඟුල් ගෙදරකට සහභාගී වුණා. ඒක තිබුණේ හරිම ලස්සන පරිසරයක. ඒ ලස්සන බලමින් යද්දී මම අහඹු විදිහට මේ මල් කිනිත්තේ පින්තූරයක් ගත්තා. මම ඒ පරිසරයේ වෙන කිසිම පින්තූරයක් අරගෙන නැති බවත්, ගත්ත මේ මල් කිනිත්ත Forget-me-not වර්ගයේ මලක් බවත් මම දැනගත්තේ ගෙදර ආවාට පස්සේ යි. රෙබෙකා ගැන ආරංචිය මට ලැබුණේ ඊට පස්සේ දවසේ. ඉතින් මේ මල් කිනිත්ත ඈටම තමයි) 

මල්බෙරි ගස

මට මතක ඇති කලෙක සිට
ඔබ උස් ව වැඩුනා මෙතැන
එබී මේ පවුරෙන් මෙපිටට

චීනය ගැන වත්
සේද පණුවන් ගැනවත්
දැනගන්නට පෙර
හැඳිනුවා මා ඔබේ ඵල

ඔබේ දම් පැහැය
පොඩිවී මගේ දෙපයට
පැතිරුණා මිත්තනියගේ පලස් මත

කවුරුන් හෝ නැවක නියමුවෙක්
අනාගතයට සෙවනක් මවන්නට
මෙහි මේ පැලය සිටුවන්නට ඇත

මේ සිසිරයේ දී රථයක් ගැටී
අහිමිවුණා ඔබේ පහත අත්තක්
ජීවිත කාලයක්ම
ඔබව හැඳිනූ ඒ මැහැල්ල
වැළපුනා, ඒ තුවාලය දැක

කිසිම මුහුණකට වඩා
රැළි වැටී ඇත ඔබේ මතුපිට
ඉතා සෙමෙන් දිවි ගෙවන්නෙකි ඔබ

ඔබට අපේ කටහඬ ඇසෙන්නේ
සලබ පියපත් හඬ ලෙස ද?
ඔබට අප ව පෙනෙන්නේ
දුක්බරම දේ වෙත ලූ නැංගුරම්
තදින් අල්ලාගත්
මුල් අහිමි වූවන් ලෙසද ?

පරිවර්තනය - හෙල්මලී ගුණතිලක

Translation of the poem ‘Mulberry’ by Craig Arnold

ඇමෙරිකානු ජාතික කවියෙකු වන Craig Arnold, University of Wyoming හි කාව්‍යකරණය පිළිබඳ මහාචාර්යවරයෙක් විය. ඔහු තම නිර්මාණ වෙනුවෙන් සම්මාන රැසක් දිනා තිබේ. 2009 දී කවි පොතකට කරුණු සෙවීමට ජපානයේ ගිනි කඳු සහිත දූපතක සංචාරයේ යෙදුණු Arnold ඒ ගමනේදී අතුරුදන් වී තිබේ.

Digital painting

ලන්ඩන් කවි- දෙසැම්බර් 2023 කලාපය 

අහඹු හමුවීම

Translation of the Short Story ‘Unaccountably’ by Bibhuti Bhushan Banerji

එදින මා සිටියේ ව්‍යාකූල වූ සිතිනි. මෙය ඇතැම් දිනවල මා අත්දුටු සංසිද්ධියක් වූ අතර එවිට මට කියවීමට, සිතීමට හෝ කිසිවෙකු සමඟ කතාකිරීමට වුවමනාවක් ඇති නොවේ. එදිනත් මගේ මනස ක්‍රියාකිරීමට අවශ්‍ය ඉන්ධන අවසන් වූ බවක් මට දැනුණු අතර මනසේ දැති රෝද තෙල් රහිත වීමෙන් ක්‍රමක්‍රමයෙන් වියළී, නැවතී ගොස් තිබිණි.

ඒ වෙද්දී මා සිටියේ මගේ පරණ පුරුදු තැනක් වූ ජෙලේපාරා හි කාඩ් සෙල්ලම් කරමින් වූවත් මා ඒ ක්‍රීඩාවෙන් විනෝදයක් ලැබුවේ නැත. වෙනත් වේලාවකදී නම් කාඩ් අතක ජයග්‍රහණය නිසා මා උද්දාමයෙන් උඩ පනින නමුත් එදින නම් මට සිතුණේ දිනුමෙන් ඇති ප්‍රයෝජනය කුමක්ද යන බවයි. මා වටා ඇසුණු ඕපාදූප පවා මා රස වින්දේ නැත. අප උන් නූස් සිවිලිමක් සහිත ඒ කාමරයත්, තීන්ත පදාස ගැලවුණු එහි බිත්තිත්, ‘කාලිය නම් සර්පයා මරාදැමීම’, ‘අන්නපූර්ණා දෙවඟන දේ දානය’ වැනි තේමා යටතේ බිත්තිවල එල්ලා තිබුණු පැරණි බාල සිතුවම් කිහිපයත් කිසිම තේරුමක් නැති දේවල් බව මට හැඟිනි. මා වටා ඇසුණු කතාබහ කාලයේ ආරම්භයේ පටන් මා අසා තිබුණු ඒවා බවක් දැනුණි. අලස බවත් උදාසීන කමත් උත්සන්නව දැනෙද්දී අසල උන් පුද්ගලයාගෙන් මම මෙසේ ඇසුවෙමි.

“තමුසේ මේ වැඩෙන් විනෝදයක් ලබනවාද? ඒ බවක් පේන්නේ නැහැ, ඒකයි-”

ඔහු පුදුමයෙන් මදෙස බැලුවේය.

“ඇයි එහෙම අහන්නේ? තමුසේ අකමැත්තෙන්ද ඉන්නේ?”

එය අසා මගේ නොරිස්සුම තවත් වැඩි විය. මට කරන්නට ඇති රාජකාරි ගැන බොරුවක් කියා මා එතැනින් නික්මෙද්දී හවස හතරට පමණ වන්නට ඇත. ඒ වෙලාවේදී අතුරු මාවත් වල වෙළෙන්දන් මහා හඬින් වෙළඳාමේ යෙදී සිටි අතර පොත් පත් අතින් ගත් දරුවෝ පාසල් වලින් නික්ම යමින් සිටියහ. ඈතින් ජල කරාම වලින් දිය වෑස්සෙන හඬ ඇසුණි. ඒ වෙද්දීත් නිවෙස් ඉදිරිපස අගු පිල් වෙතට සහ මාවත් හි මංසන්ධි වෙතට මිනිසුන් කණ්ඩායම් එක් රැස් වෙමින් සිටියේ දවසේ ඉතිරි ටික නිකරුණේ ගෙවා දැමීමටයි.

මේ අතුරු මාවත් අතරින් වඩා පටු, අඳුරු මාවතක් වැටුණේ නගර සභාවෙන් පොදු ස්නාන පහසුකම් සපයා ඇති ස්ථානයක් ඉදිරියෙනි. මා නිතර මේ මඟෙහි ගිය නිසා ස්නානය සඳහා වූ කොටස අසල වූ මඩුවක් මගේ අවධානයට ලක් වී තිබිණි. මෙහි වැසියන්ගේ දින චර්යාව විශ්මයෙන් යුතුව නැරඹූ මට ඒ දසුන කිසිදිනක එපා වූයේ නැත. මේ කුඩා කුටිය අඩි අටක් තරම් දිගින් සහ පළලින් යුතු විය. එහි අඹු සැමියන් යුවළක් සහ කුඩා දරුවන් දෙදෙනෙක් විය. මේ ඉඩකඩ නොදුටු කෙනෙකුට එවැනි කුඩා ඉඩක මේ තරම් ජීවින් ප්‍රමාණයක් ඔවුන්ගේ බඩු මුට්ටුද සමඟ වාසය කරන බවක් අදහනු නොහැකි වනු ඇත. වඩාත්ම පුදුම සහගත කාර්යය නම් මේ කුටියේ එක් කෙළවරක මුළුතැන්ගෙයක් ද තිබීමයි. මා එතැනින් යන එන හැම විටකම එහි යම් ආකාරයක ආහාර පිසීමක් සිදුවෙමින් තිබිණි. ඒ නිවසේ ගෘහණිය කුඩා බිළිඳා ද උකුලේ හොවාගෙන එක්කෝ යම් දෙයක් බදිමින් සිටියාය. නොඑසේ නම් කිරි උණු කරමින් සිටියාය. ඇගේ වයස අනුමාන කිරීම දුෂ්කර විය. ඈ ට වයස 23, 30 හෝ 40 ක් පවා වීමට ඉඩකඩ තිබිණි. ඇගේ කිලිටි සාරියේ හිස වසා තිබුණු කොටස ඉරී ඇති බව පෙනුණි. සාමාන්‍යයෙන් විවාහක ගැහැනුන් පළඳින වර්ගයේ වළලු ඇගේ දෑතේ දක්නට විය. ඇගේ දෑසේ ආලෝකයක් නොවුණු අතර මට හැඟුණේ ඇයගේ මුහුණෙන් මෝඩ පෙනුමක් පිළිබිඹු වූ බවකි. බොහෝවිට ඇගේ සැමියා කොහේ හෝ කර්මාන්ත ශාලාවක රැකියාව කරනවා ඇත. වතාවක් දෙකක්, මා රාත්‍රී කාලයේදී මෙතැනින් යද්දී, දැලි වැකුණු මුහුණක් ඇති අයෙකු අතේ පනිට්ටුවක් ඇතිව මේ මඩුවේ සිට ස්නානය කරන තැන වෙත යනු මා දැක තිබිණි.

එදිනත් මම නැවත ඒ නිවැසියන් දුටුවෙමි. එහි බිරිඳ බිළිඳා ඇකයේ හොවාගෙන දොරකඩ වාඩි වී සිටියාය. ඈ මවෙත හෙලුවේ මෝඩ බැල්මකිනි. එකට ගැට ගැසූ උණ බම්බු සැකිල්ලක් මත කටු මැටි අතුරා, ඇතුළතින් ඒ මත කහ ගැසුණු පත්තර පිටු අලවා තනා තිබුණු ඒ කුටිය පරෙවි කූඩුවක් සේ දිස් විය. එහි එක් පසෙක ගැට ගැසූ රෙදි වැලක් මත කිලිටි ඇඳුම් වනා තිබිණි.

මේ දසුන දැකීමෙන් මා තවත් කළකිරුනි. මෙවැනි ගුබ්බෑයමක මිනිසුන් සතුටින් සිටින්නේ කෙසේද? ඔවුන් මෙහි ජීවත් වන්නේ පවා කෙසේද? ඔවුන්ගේ පැවැත්ම කොයි තරම් අර්ථශූන්‍ය ද! ඒ වෙනුවෙන් ඔවුන් මහන්සි වන්නේ කුමකටද? අර කුඩා දරුවා මතු දිනයක කවරෙකු වනු ඇතිද? ඔහුත් කෙදිනක හෝ කර්මාන්තශාලා සේවකයෙකු වී තම දරු මල්ලන් සමඟ මෙලෙසම කුඩා මඩුවක වාසය කරමින්, මෙවැනිම අඳුරු, අවලස්සන දුක්බර ජීවිතයක් ඒකාකාරී ලෙස ගෙවා නොවැදගත් මරණයකට හිමිකම් කියනු ඇත. එහෙත් ඒ මව දරුවාව සිඹිමින් සුරතල් කළ විලාසයෙන් පෙනුණේ ඇයට ඔහු වෙනුවෙන් සිහින සහ ප්‍රාර්ථනාවන රැසක් ඇති බවකි. නමුත් මේ සිතිවිල්ල සමඟම නැවතත් මගේ සැක සිත මතුවන්නට විය. ඒ කාන්තාවට එවැනි සිහින දකින්නට අවශ්‍ය බුද්ධිය තිබේද? තමන්ගේ අභ්‍යන්තරයේ ඇති ආශාවන් පදනම් කරගෙන, වර්තමානයේ සිටින තත්ත්වයෙන් වෙනස් අනාගත තත්ත්වයක් ගැන සිතුවිල්ලක් ඇතිකරගෙන ඒ ගැන විශ්වාසයක් ගොඩ නඟා ගැනීමට ඇයට පුළුවන් ද? මේ කැත, අප්‍රසන්න වර්තමානය අත්හැර දිදුලන, සිහිනමය අනාගතයක් වෙත මනසින් පිවිසෙන්නට ඇයට හැකියාවක් තිබේ ද?

ඒ අතුරු මාවතෙන් මංසන්ධිය වෙත එළඹුණු පසු එහි සිටි පොත් වෙළෙන්දා ළඟ මම නැවතුනෙමි. මෙහි වූයේ පාවිච්චි කරන ලද පොත් සහ සඟරාවන් ය. ඒ අතරින් වැඩි ප්‍රමාණයක් කුණු ගොඩවල් වූ අතර ඒවා කම්මැලි, නොවැඩුණු මනසින් යුතු අයගේ නිර්මාණ විය. විචිත්‍ර පිටකවර සහිත නිස්සාර විදෙස් නවකතා සහ චිත්‍රපටි සඟරා ආදියද මෙහි විය. වෙනත් දවසක නම් මට ගැලපෙන දෙයක් සොයමින් මා මේවා අවුස්සන්නට ඉඩ තිබිණි. එහෙත් එදින මට ඒ සඳහා ඉවසීමක් තිබුණේ නැත. මගේ මනස අඳුරු ව තිබුණේ අවපැහැති කාසියක් නොඑසේ නම් වැහි බර අහසක් මෙනි.

චිත්‍රපටියක් නැරඹීමට යා යුතු දැයි මම කල්පනා කළෙමි. නොඑසේ නම් අවුට්‍රම් ඝාත් පෙදෙසේ ඇවිදින්නට යා යුතු ද? නැත්නම් කොහේ හෝ වාඩි වී උණුහුම් තේ කෝප්පයක් බීම හොඳ අදහසක් ද? නැත්නම් විල් ඇති පැත්තට ඇවිද යා යුතු ද?

ධර්මතෝලා හි පල්ලිය ඉසව්වේදී සෙනඟක් වටවී සිටිනු ඈතට පෙනුණි. යුරෝපීය ඇඳුමින් සැරසුණු පුද්ගලයෙක් බිම වැටී සිටියේය. ඔහුගේ හිස සිරුරෙන් ඇලවී තිබුණු කෝණය නිසා මට නම් සිතුණේ ඔහු මිය ගොස් ඇති බවයි. පොලිස් නිලධාරීන් දෙදෙනකු ද එහි විය. මේ පුද්ගලයා එතැන නිවසේ පහත මාලයේ නානකාමරයේ වැටී සිටියදී එහි මුරකරු සොයාගෙන ඇති බවත්, ටැක්සියක දමා කොතැනක හෝ යවනු පිණිස ඔහු විසින් අපහසුවෙන් ඒ සිහිසුන් සිරුර පිටතට රැගෙන ආ බවත් කසුකුසුවක් යමින් තිබිණි.

මේ සිරුර දැකීම මා තුළ අනුකම්පාවක් ඇති කිරීමට සමත් විය. කලින් දරුවා සමඟ අගුවේ සිටි මෝඩ කාන්තාව ගැන නොදැනුණු ඒ අනුකම්පාව මේ සිහිසුන් වූ බේබද්දා වෙනුවෙන් මට දැනෙන්නට විය. මොහු යම් ආකාරයක සතුටක් සොයා යාමට අවශ්‍ය මාර්ගය වෙත එළඹ සිටි අයෙකි. ඒ මඟ හරි ද වැරදිද යන කරුණ ඔහු ලද සතුටේ ගුණත්වය මත තීරණය වූවත් ඔහු ගේ අත්දැකීම ගැන දැන සිටියේ ඔහු පමණි. නමුත් ඔහු සිටියේ සිහිසුන්ව යි!

මම කර්සොන් උයන වෙත එළඹුනෙමි. මෙහි පෝසත් පවුල්වල කුඩා දරුවන් බලාගන්නා මෙහෙකරුවන් සහ ආයාවරුන් කිහිපදෙනෙක්ම සිටි අතර වැස්සෙන් මිදීමට ඔවුහු ගරාජ වල පියසි යටට රොක් වී සිටියහ. එන්න එන්නම වැස්ස තද වූ නිසා මම ද එවැනි පියස්සක් යටට ගියෙමි. රන් පැහැති කැරළි හිසකෙස් සහ නිල් දෑස් ඇති වයස අවුරුදු එකහමාරක් දෙකක් පමණ වූ කුඩා දරුවෙක් තම භාරකරු ගේ තොප්පිය අහුලා, වැනි වැනී ගොස් මහත් වෙහෙසක් දරා එය භාරකරුගේ හිස මතට දැමීමට උත්සාහ ගන්නා ජවනිකාවක් එවෙලෙහි මා නෙත ගැටුණි. තොප්පිය හිසේ රැඳවුණු විට කුඩා දරුවා දෑත වනා, මුළු සිරුරම වෙව්ලුවා, ලොඹු කට විදහා මහා හඬින් සිනාසුණේ ය. නමුත් තොප්පිය මෙහෙකරුගේ හිස මතට නියමාකාරයෙන් නොවැටුණු බැවින් මොහොතකින් එය නැවතත් රූරා බිමට වැටුණි. එවිට කුඩා දරුවා පෙර මෙන් මහත් වෙහෙසක් දරා පෙර ක්‍රියාවම කළ අතර, පෙර සතුටත්, සිනහවත් නැටුමත් නැවතත් එලෙසම විය. ඔහු දෙස බලා සිටි කිසිවෙක් නොවීය. ඔහුට කිසි කෙනෙකුගේ අවධානය වුවමනා වූයේද නැත. දරුවාගේ භාරකරුට මේ කිසිවක් ගැන වගක් නොවිණි. ඔහු තමාට අනෙත් පසින් බිම ඇණ තියාගෙන උන් ආයා සමඟ බර කතාවක නියැලී උන් අතර දරුවා කුමක් කරන්නේද, නොකරන්නේද කියා සොයා බැලුවේ නැත. අවට සිටි අනෙත් අයත් බිළිඳුන් වූ නිසා මේ කුඩා දරුවා තනිවම මේ තොප්පි සෙල්ලමේ නියැලෙමින් සිටියේ ය.

මා ඒ දෙස බලා සිටියේ ඊට වශී වූ විලසිනි. ඒ මෘදු, ලපටි අත පයේ කොයිතරම් ලාලිත්‍යයක් වී ද! ඒ අදහසට පණදීමේ හැකියාව, වසන් නොකරන ලද සතුට, සම කළ නොහැකි සුන්දරත්වය කෙතරම් ද! උතුරනා සතුටින් යුතු ව ඒ කුඩා දරුවා තම සිරුර ඉදිරියට නැඹුරු කර දෑත මිටිකර ඔසවා යළි පහත හෙලුවේ මුවේ සිනා ඉහිරෙද්දී ය. ළමාවියේ නොතිත් සතුට වචන රහිත විචිත්‍ර කතාබහකින් එහි ප්‍රකාශ කෙරෙමින් තිබිණි.

මට මේ දසුනින් නෙත් ඉවත් කරගැනීම අපහසු විය. මින් පෙර නොදැන සිටි ලාලිත්‍යයේත් සතුටේත් උල්පතක් මා හේතුවක් රහිතව, ඉබේම සොයාගත්තා වැනි විය. මා මේ දරුවා දෙස බොහෝ වෙලාවක් බලා සිටින්නට ඇත. ටික වෙලාවකින් මෙහෙකරුට මගේ බැල්ම දැනී, ඔහු ආයා සමඟ කතාබහ නැවත්වූයේ ය. ඉනික්බිති දරුවාගේ අතින් තොප්පිය උදුරාගෙන එය ළදරු කරත්තයට හෙලුවේය. එසැණින් දරුවාගේ මුහුණ අඳුරු විය. ඔහු ළදරු කරත්තය වෙත ආයාසයෙන් ඇවිද ගියත් එය ඔහුට වඩා උසින් වැඩි විය, ඔහුගේ කුඩා දෑත ඒ තුළට දිගු කිරීමට කෙටි වැඩි විය. අසරණ ව වටපිට බැලූ දරුවා එක වරම බිම වාඩි වූයේ ය. ඔහුගේ භාරකරුගේ අවධානය තවමත් රැඳී තිබුණේ කතාබහ වෙතයි.

උයන තුළට ඇවිද ගිය මම තනිවම බංකුවක අසුන්ගත්තෙමි. හිරු බැස යමින් තිබුණු අතර ගංගා නදිය දෙසින් අහස රත් පැහැ වී තිබිණි.

මා දුටු කුඩා දරුවා සතුව තිබුණු හේතුවක් රහිත සතුට නොදැනුවත්වම, රහසින්ම මගේ මනසටත් කාන්දු වී ඇති බවක් මට දැනෙන්නට විය. පෙරදී අර කුඩා මඩුවෙහි අගුවේ සිටි කාන්තාව මෝඩ අයෙකු බවක් මට තව දුරටත් දැනුණේ නැත.

පරිවර්තනය- හෙල්මලී ගුණතිලක

From the book Noon in Calcutta : short stories from Bengal (1992), compiled by Khrishna Dutta and Andrew Robinson

Image generated by Canva AI

සිසිල මාසික ඊ- සඟරාව, 2023 දෙසැමිබර් කලාපය
(සිසිල සඟරාව නිව් සවුත් වේල්ස් හි සිංහල සංස්කෘතික හමුවේ ලේඛක සංසදයේ ප්‍රකාශනයකි)

හයිඩ්‍රන්ජියා හීන

මම කැමතිම පාට නිල් නිසාද මන්දා මම නිල් හයිඩ්‍රන්ජියා මල් වලට බොහොම කැමතියි. ඒ මල් වල මට නම් අපූරු ලස්සනක් තියෙනවා. මේවා වේලුනාට පස්සෙත් ලස්සන ඉතුරුවෙන මල් ජාතියක්.

මේ ආසාව නිසාම මගේ පහුගිය උපන්දිනේට මම හයිඩ්රන්ජියා පැලයක් අරන් ඇවිත් හිටෙව්වා. "මේකේ නිල් පාට මල් පිපේවි ද?" කියලා මම අහපු ප්‍රශ්නෙට මල් පැල කඩේ ගෑනු ළමයා හිනාවෙලා මට පැහැදිලි කළා හයිඩ්‍රන්ජියා පඳුරක මල් පිපෙන්නේ රෝස පාටින්ද, සුදු පාටින්ද, නිල් පාටින් ද කියන එක තීරණය වෙන්නේ පසේ pH අගය මත බව.. ඉතින් මම හයිඩ්‍රන්ජියා පැලයක් හිටවලා ඒකෙ නිල් මල් පිපෙයි කියලා ප්‍රාර්ථනා කරමින් ඉන්න අතරේ නිල් හයිඩ්‍රන්ජියා පොකුරක මේ ඩිජිටල් චිත්‍රය ඇන්දා.

Hydrangea - digital painting

හිටවලා මාස හතක් විතර ගතවුණු තැන මගේ හයිඩ්රන්ජියා පඳුරේ පුංචි මල් පොහොට්ටු පෙනුණා. මුලදී ඒවා මොන පාටද කියලා හිතාගන්න බැරි නිසා මම ඒ දවස්වල හුස්ම අල්ලාගෙන හිටියේ. ඔන්න දැන් ඒ මල් පොකුරු ටික පිපිලා- ඒවා රෝස පාටයි! මේ රෝස පාට මල් වල එක එක shades දැක්කාම මට මගේ නිල් මල් හීනය අමතක වුණා. පසේ සංයුතිය වෙනස් කරලා මේ මල් වල පාට වෙනස් කරන්න පුළුවන් කියලා දැනගෙන හිටියත් එහෙම කරන්නේ මොකටද කියලා හිතුණා.

පෙරලුණු පිට හොඳ බව මම මේ මුල ඉඳන් පාඩමක් ඉගෙන ගනිමින්!

Pink Hydrangeas in bloom

මිතුරු

 

ඔබේ සැබෑම මිතුරන් ඔබේ අඳුරුම මොහොතවල් වලදී ඔබ ළඟින් සිටින අයයි. ඒ ඔවුන් අඳුරු හෙවනැලි ඇති තැන්වල ඔබ හා අත්වැල් බැඳ සිටීමට නොබිය බැවිනි. එමෙන්ම ඔවුන් ඔබගේ සොඳුරුම මොහොතවල් වලදී ද ඔබ ළඟින් සිටිනු ඇත. ඒ ඔබට බබලන්නට ඉඩ දීමට ඔවුන් නොබිය බැවිනි. 

Translation of a quote by Nicole Yatsonky

පරිවර්තනය- හෙල්මලී ගුණතිලක

Digital painting

ගිනි කිරිල්ලිය

Translation of the Russian folk tale - ‘The Firebird’

බොහොම දුර අතීතෙක, ඈත රාජධානියක ගිනි කිරිල්ලියක් වාසය කළා. මේ කිරිල්ලියගේ වයස කිසි කෙනෙක් දැනගෙන හිටියේ නැහැ, හැබැයි මේ රාජධානියේ වැසියන්ගේ මිත්තණියන්ගේ මිත්තණියනුත් ඈ ගැන කතන්දර අහලා තිබුණා. ගිනි කිරිල්ලියව ඇස් දෙකෙන් දකින ඕනෑම කෙනෙකුට ලොකු වාසනාවක් අත් වෙන බව හැමදෙනාම දැනගෙන හිටියා. කිරිල්ලියගේ පෙඳයෙන් පිහාටුවක් ගලවාගන්න පුළුවන් වෙන කෙනාට ඊටත් වඩා වාසනාවක් ලැබෙන බව තමයි විශ්වාසය තිබුණේ. ඒත් මේ ගිනි කිරිල්ලිය නිතරම හැංගිලා හිටිය නිසා කිසි කෙනෙකුට මේ වාසනාව ලැබුනේම නැති තරම්. ඒත් කවුරුවත් උත්සාහය නම් අත ඇරියේ නැහැ.

ඉවාන් කුමාරයත් මේ වගේ උත්සාහවන්තයෙක්. එයා තරුණයි, කඩවසම්- ඒත් එයාට කවදාවත් හැබෑම ආදරය හමුවෙලා තිබුණේ නැහැ.

"මට ගිනි කිරිල්ලියගේ පිහාටුවක් ලබාගන්න තිබුණා නම් මගේ ජීවිතයම වෙනස් වේවි," එහෙමයි එයා හිතුවේ.

රාජධානිය හරහා යන සංචාරකයන්ගෙන් ගිනි කිරිල්ලිය හොයාගන්න පුළුවන් තැනක් ගැන ඉවාන් කුමාරයා නිතරම ඇහුවා. ඒත් කිසි කෙනෙක් ඒ ගැන හරි තොරතුරක් දැනගෙන හිටියේ නැහැ. අන්තිමේදී දර විකුණන වයසක කාන්තාවක් රජ වාසලට ආවා.

ඉවාන් කුමාරයා සුපුරුදු විදිහට තමන්ගේ ප්‍රශ්නය මේ කාන්තාවගෙන් ඇහුවා. පලවෙනි වතාවට එයාට ඊට පිළිතුරක් ලැබුණා.

"අමරණීය කෝෂි කියන මායාකාරයාගේ උයනේ හැදෙන රත්තරන් ඇපල් කන්න ඔය ගිනි කිරිල්ලිය කැමතියි" වයසක කාන්තාව මෙහෙම කියද්දී කුමාරයාගේ ඇස් දෙක දිලිසුණා.

"එහෙනම් මම එතැනට යනවා!" ඔහු ප්‍රීතියෙන් කෑ ගැහුවා. "කොහෙද ආච්චියෙ මේ උයන තියෙන්නේ?"

වයසක කාන්තාව ඔලුව වැනුවා.

"කුමාරයාණෙනි, එහේ නම් යන්න එපා," ඈ කීවා. “කෝෂි හරිම නපුරෙක්, අනික එයාව මරන්නත් බැහැ. එයාගේ මන්තර හරි බලගතුයි.එයාගේ උයනට ඇතුල්වෙන අය ව එයා සදාකාලයටම ගල් ප්‍රතිමා බවට හරවනවා."

ඉවාන් කුමාරයා තමන්ගේ කඩුවට අත තිබ්බා.

"මම බය නැහැ! මම ඉවාන් සාර්විච්, මම මායාකාරයාගේ උයනේ ගිනි කිරිල්ලිය හොයාගන්නවා. ආච්චියෙ මට කියන්න එතනට යන පාර, මම ඔබට සදා ණයගැතියි."

වයසක කාන්තාව සුසුමක් හෙලුවා.

"උතුරු කඳු පන්තියෙන් නැගෙනහිර පැත්තට හැතැප්ම පහක් යන්න, ඉන්පස්සේ බටහිර ගංගාවෙන් දකුණු පැත්තට හැතැප්ම තුනක් යද්දි අඳුරු වනාන්තරය මැද්දේ උයන හමුවේවි."

"බොහොම ස්තූතියි ආච්චියේ, මට කවදාවත් ඔබව අමතක වෙන්නේ නැහැ," ඉවාන් කුමාරයා ආචාර කරමින් කීවා.

වයසක කාන්තාව ආයෙමත් සුසුමක් හෙලුවා.

"කුමාරයාව ගල් ප්‍රතිමාවක් බවට හැරවුනොත් නම් මාව අමතක වේවි" ඈ කීවා.

ඉවාන් කුමාරයා පහුවෙනිදාම පිටත් වුණා. කාන්තාවගේ උපදෙස් පිළිපදිමින් ඔහු බටහිරටත් දකුණටත් ගමන් කරලා තුන් දවසකින් උස් තාප්පයකින් වට වුණු මාලිගාවකට ළඟා වුණා.

තමන්ගේ අශ්වයා ව ගහක අත්තක ගැටගැහුව කුමාරයා උස ගහකට නැගලා මාලිගාවේ තාප්පයෙන් ඇතුළ බලන්න උත්සාහ කළා. මෙහෙම බලද්දී පෙනුණු දෙයින් ඔහුගේ හදවත මොහොතකට නතර වුණා.

මාලිගාවේ උයනේ ප්‍රතිමා අතරින්, අලංකාර මලින් බර මල් පඳුරු අතරින් ඉතාම සුන්දර කුමාරිකාවන් දහතුන් දෙනෙක් ඇවිදිමින් හිටියා. මේ හැම කෙනෙකුටම තමන්ටම ආවේනික ලස්සනක් තිබුණා. මෙයින් කුමාරිකාවන් දොළොස් දෙනෙක් එකට ඇවිදිමින් හිටියත් දහතුන් වැන්නිය හිටියේ තනියම. ඈ තාප්පයට කිට්ටු වෙද්දීම ඉහළ බලලා ඉවාන් ව දැක්කා.

ඒ ඇස් දෙක මුණගැහුණු ගමන් ඉවාන් ඈ ට හාද්දක් පා කරලා යැව්වා. ඒ මොහොතේ ඔහු ඒ කුමාරිකාව එක්ක ආදරයෙන් බැඳුණා. කුමාරයා ඈ වෙත අත දිගු කළත් ඈ තමන්ගේ ඇඟිල්ලක් දෙතොලට තෙරපලා ඔහුට අනතුරු ඇඟේව්වා. ඒ එක්කම භයානක මායාකරු කෝෂි වේගයෙන් මාලිගාවෙන් පිටතට ආවේ ගොරවමින්, වටපිට ඉවකරමින්.

"මට අමුත්තෙක් ගේ ගඳක් දැනෙනවා!" මායාකාරය බැරැන්ඩි හඬකින් කීවා. "ඇතුලට යන්න ලස්සන කෙල්ලනේ, ඇතුලට යන්න!" එහෙම කියමින් ඔහු කුමාරිකාවන්ව මාලිගාව ඇතුලට පිටත් කරේ සැකයෙන් වටපිට බලමින්.

මායාකරුට නොපෙනෙන්න ගහේ කඳට මුවාවුණු ඉවාන් ටික වෙලාවකින් ආයෙමත් වටපිට බැලුවා. ඒ වෙද්දී උයන පාලුවට ගිහින් තිබුණා. පෙනෙන්නට තිබුණේ ප්‍රතිමා කීපයකුත් උයන කෙලවරේ රත්තරන් ඇපල් ගෙඩි පිරුණු ගහකුත් විතරයි.

"රත්තරන් ඇපල්!" ඉවාන් ගේ ඇස් දෙක දිලිසුණා. "මට ගිනි කිරිල්ලිය අල්ලාගන්න පුළුවන් උනොත් මම එයාගෙන් පිහාටුවක් ඉල්ලා ගන්නවා. එතකොට මම ආදරය ලබන්න වාසනාවන්ත වේවි, සමහරවිට අර දහතුන්වෙනි කුමාරිකාවගේ අත ගන්න ලැබේවි."

රත්තරන් ඇපල් ඇති ගහට ළං වෙන ක්‍රමයක් හොයාගන්න හිතාගෙන ඉවාන් තමන් හිටිය ගහේ මුදුනටම නැග්ගා. ඒත් උයන වටා තිබුණු තාප්පයේ කොයි තැනක වත් ගේට්ටුවක්නම් දකින්න ලැබුණේ නැහැ. ඒත් තව ටිකක් විපරමින් බලද්දී උයන අතට නැමුණු ඕක් අත්තක් ඉවාන් ට පෙනුණා. එතැනින් නම් ඇතුළට පනින්න පුළුවන් වේවි!

පමා නොවී ඕක් අත්තේ උදව්වෙන් උයනට පැනගත්ත කුමාරයා වටපිට බලද්දී ප්‍රතිමාවන් පේළියක්ම දැක්කා. කිට්ටුවෙලා බලද්දී ඒ ප්‍රතිමාවන් හැටියට පෙනුණේ උයනට අනවසරයෙන් ආව තමන් වගේ වෙනත් තරුණයන් බව කුමාරයාට තේරුණාම ඔහු බයෙන් කිළිපොලා ගියා. ඒ ප්‍රතිමා වල මූණු වල තිබුණේ භ්‍රාන්ත වුණු පෙනුමක්. කුමාරයා ඉක්මන් ගමනින් රත්තරන් ඇපල් ගහ පැත්තට ගියා.

"මේ හැම කෙනෙක්ම ආදරය හොයාගෙන ආව අය ද? මේ නපුරු මායාකාරයා එයාලාව ප්‍රතිමා කරලද? අර කුමාරියන්ව හිරකරගෙන තියාගෙන ඉන්නේ ඇයි?" මෙහෙම යද්දී කුමාරයා කල්පනා කළා.

ඉවාන් කුමාරයා රත්තරන් ඇපල් ගහට කිට්ටුවෙද්දී ගහේ මුදුනෙන් තටු ගහන හඬක් යන්තමින් ඇහුණා- ඒ එක්කම බොහොම අලංකාර කිරිල්ලියක් ගහේ අනෙත් පැත්තේ අත්තක වැහුවා. ඒ කිරිල්ලියගේ පිහාටු දිලිසුණේ ගින්දර පාටින්. ඇගේ පෙඳය රතු පාටත් කහ පාටත් රත්තරන් පාටත් එකතුවුණු පාටකින් බැබලුණා. කිරිල්ලිය තමන්ගේ ඔලුව ඇල කරගෙන රත්තරන් ඇපල් තෝරන හැටි ඉවාන් බලාගෙන හිටියේ හුස්මත් අල්ලාගෙන.

"ගිනි කිරිල්ලිය!" ඉවාන් තමන්ටම මුමුණා ගත්තා. ඉන්පස්සේ ඔහු කිරිල්ලියට කිට්ටු වෙන්න පියවරක්, දෙකක්, තුනක් තියලා උඩ පැනලා ඇගේ පෙඳය අල්ලා ගත්තා.

"මාව අත අරින්න, මාව අත අරින්න!" කෑ ගසමින්, දඟලමින් කිරිල්ලිය ඉවාන් කුමාරයාගේ මූණට තමන්ගේ අත්තටු ගැහුවා. ඒත් කුමාරයා තදින්ම අල්ලාගෙන හිටියා. අන්තිමේදී දඟලලා හෙම්බත් වුණු ගිනි කිරිල්ලිය නිසොල්මන් වුණා

"ඔබ කවුද? ඔබට මොනවාද වුවමනා?" ඈ ඇහුවා.

"මම ඉවාන් කුමාරයා," ඔහු කීවා. "මට වාසනාවත් ආදරයත් ලබාගන්න ඔබේ පෙඳයෙන් පිහාටුවක් වුවමනායි."

ගිනි කිරිල්ලිය ඔලුව හරවලා කුමාරයා දිහා බැලුවා.

"ආදරය?" ඈ ඇහුවා. "ඔබ ආදර හොයනවාද?"

කුමාරයා සුසුමක් හෙලුවා.

"ඔව්" ඔහු කීවා.

"ඔබට වුවමනා දේ මම දුන්නොත් ඔබ මට යන්න දෙනවාද?"

"මම පොරොන්දු වෙනවා" එහෙම කීව ඉවාන් කුමාරයා කිරිල්ලියගෙන් ඉවත් වෙලා දෑත පසුපසට කරගත්තා.

තරමක නිහැඬියාවකින් පස්සේ කිරිල්ලිය කුමාරයාට ආචාර කළා.

"ඔබෙන් බේරෙන්න මම ඉගිලිලා නොයයි කියලා විශ්වාස කිරීම ගැන ස්තූතියි. මෙන්න ඔබට පිහාටුවක්. කවදාහරි මාව වුවමනා වුණොත් කතාකරන්න."

එහෙම කීව කිරිල්ලිය තමන්ගේ දිලිසෙන පියාපත් විහිදලා ගහේ මුදුනට පියඹලා ගියා. ඉන්පස්සේ පහත උන්නු කුමාරයාට මෙහෙම කීවා.

"ආදරය හොයන ඔබේ ගමන සාර්ථක වෙන්න කියලා මම ප්‍රාර්ථනා කරනවා"

එහෙම කියලා ඈ අතුරුදන් වුණා.

ඉවාන් කුමාරයාට ලොකු සතුටක් දැනුණා. එයා පිහාටුව තමන්ගේ තොප්පියේ රඳවාගෙන රත්තරන් ඇපල් ගහේ කඳට හේත්තු වුණා. ඉර බැහැලා සිකුරු තරුව දිලිසෙන්න ගනිද්දී එයා මාලිගාව දිහා බලාගෙන දහතුන්වෙනි කුමාරිකාව ගැන කල්පනා කරමින් උන්නේ. ඒ මොහොතේම මාලිගාවේ දොර ඇරිලා කුමාරිකාවෝ දහතුන්දෙනා පිටතට ආවා. කළින් වතාවේ වගේම මේ සැරේත් කුමාරිකාවෝ දොළොස් දෙනෙක් රහස් කියමින්, හිනාවෙමින් හිටියාට දහතුන්වෙනි කුමාරිකාව හිටියේ තනියම. ඈ කෙලින්ම තාප්පය ළඟට ගිහින් ඉන් එපිට කුමාරයා ඉන්නවාද කියලා බලමින් හිටියා.

"කුමරිය, මම මෙහේ!" ඉවාන් රහසින් කීවා. ඒක ඇහිලා කුමාරිකාව ඉක්මණින් එතනට දුවලා ආවා. "ඔබ කවුද?" ඈ ඇහුවා. "මෙහේ ආවේ ඇයි? මේ මාලිගාව නපුරු මායාකාරයෙකුට අයිති බව දන්නේ නැද්ද? එයාට ඔයාව අහු වුණොත් ගල් ප්‍රතිමාවක් කරයි."

ඒත් ඉවාන් කුමාරයාගේ සිතිවිලිවල උන්නේ ඈ විතරයි.

"මම ආදරය හොයාගෙනයි ආවේ කුමරිය, ඉතින් මට ඔබව මුණගැහුණා." ඔහු ඈ වෙත අතක් දිගු කරමින් කීවා.

කුමාරිකාව මාලිගාව පැත්තට හැරිලා බලලා බයෙන් වෙව්ලුවා.

"අනිත් මිතුරියනුත් මාත් මෙතැන හිරකාරියෝ. කෝෂි කියන මායාකාරයා ජීවත්වෙලා ඉන්නකම් අපට ගැලවීමක් නැහැ, ඒ වගේම තමයි එයා කවදාවත් මැරෙන්නෙත් නැහැ. දැනටමත් එයා නිසා තරුණ ජීවිත සෑහෙන්න නැතිවෙලා තියෙනවා. අනේ කුමාරයෝ, තාම ඔබට ඉඩ තියෙන නිසා මෙතැනින් පැන ගන්න."

ඒත් කුමාරයා ඊට එකඟ වුණේ නැහැ.. “ඔබ මෙතැන ඉන්න තාක් මමත් ඉන්නවා” ඔහු කීවා. කුමාරිකාව කොයිතරම් බැගෑපත් වුණත් ඔහු ඒ අදහස වෙනස් කර ගත්තේ නැහැ.

ඒ රාත්‍රිය ගෙවෙද්දී ඉවාන් කුමාරයා කුමාරිකාවට තව තවත් ආදරයෙන් බැඳුනා. ඇගේ නම කැටරිනා බවත්, දවල් කාලයට නම් ඒ කුමාරිකාවන්ට මාලිගාවෙන් පිටතට එන්න ඉඩක් නොලැබෙනම තරම් බවත් ඈ කීවා. රෑට මායාකාරයා නින්දට වැටුණත් මාලිගාවත්, උයනත් මුරකර රාක්ෂයෝ කණ්ඩායමක් එයාගේ ඇඳ වටේ ඉන්න බව ඈ කීවා. කවුරුන් හෝ උයනට ඇතුල් වුණත්, කුමාරිකාවක් ඉන් පිට වෙන්න උත්සාහ කළත්, මායාකාරයා ඉක්මණින් ම ඇහැරෙන බවට ඈ අනතුරු ඇඟෙව්වා.

“ඉතින් ඔබට මාව බේරාගන්න ක්‍රමයක් නැහැ” කැටරිනා දුකෙන් කීවා.

ඉවාන් ඇගේ අත අල්ලා ගත්තා. “මම ඒක බලාගන්නම්කෝ” ඔහු කීවා. “හෙට මම ඔබව බඳින්න මායාකාරයාගෙන් අවසර ඉල්ලනවා. එයා ඊට විරුද්ධ වුණොත් ඔහුට මේ කඩුවෙන් කොටනවා!”

“අනේ ඉවාන්, ඒත් එයාට හදවතක් නැහැ, ඒ නිසා එයාව මරන්න බැහැ!” කුමරිය කීවේ සුසුමක් හෙලමින්.

ඒ වෙලාවේ කුකුලන් හඬලන හඬක් ඈතින් ඇහුණා. ඒක අහලා කුමාරිකාව සුදුමැලි වුණා.

“ඉර නඟින වෙලාවට කෝෂි අවදි වෙනවා, මම ඉක්මනින්ම මාලිගාව ඇතුළට යන්න ඕන. මගේ පස්සෙන් එන්න එපා ආදර ඉවාන්, එහෙම ආවොත් ඔබට මරණය උරුම වෙන බවට නියතයි.”

එහෙම කියලා ඉවාන් ට හාදුවක් දුන්නු කුමරිය, “මම කියන නිසා ආපහු යන්න!” කියා මාලිගාවට දුවලා ගියා.

කැටරිනා ගේ අනතුරු ඇඟවීම ගණන් නොගත් ඉවාන් තමන්ගේ කඩුව අතට අරගෙන මාලිගාවේ දොරටුවට ගිහින් ඊට තඩි බාන්නට පටන් ගත්තා.

ටික වෙලාවකින් ඇස් දෙකේ ගිනියම් පෙනුමක් තිබුණු රාක්ෂයෙක් දොරටුවෙන් එබිලා බැලුවා.

“මොනවාද තමුසෙට ඕන?” රාක්ෂයා ඇහුවා.

“මම ඉවාන් කුමාරයා. මට කෝෂි නම් මායාකාරයාව මුණගැහෙන්න ඕන. මේ ලෝකේ තියෙන වැදගත්ම රාජකාරිය ගැන කතාකරගන්න තියෙනවා.”

“ආ තමුසෙටත් ගල් ප්‍රතිමාවක් වෙන්න වුවමනා වෙලා වගේ,” රාක්ෂයා සමච්චලයට හිනා වුණා. “ඉන්නවකෝ මම බලන්නම් කෝෂි ඇහරිලාද කියලා.”

ඉවාන් බලාගෙන හිටියේ නොඉවසිල්ලෙන්. ටික වෙලාවකින් මාලිගාවේ දොරවල් ඇරුණා. ඉන් පිටතට ආවේ දත් විලිස්සන, ගොරවන රාක්ෂයෝ කණ්ඩායමක්. එයාලගේ කහ පාට දළත් උල් නියත් හොඳින් පෙනුණා. උන්ට පිටිපස්සෙන් කෝෂි එනවා පෙනුණා. කේන්තිය නිසා එයාගේ දෑස් දිලිසුණා, මූන අඳුරු වෙලා තිබුණා.

“මගේ දොරට තඩිබාන්න තරම් එඩිතර වුණු උඹ කවුද?” මායාකාරයා කේන්තියෙන් කෑ ගැහුවා.

කුමාරයා ඔහුට ආචාර කළා.

“මම ඉවාන් කුමාරයා. මම ආවේ කැටරිනා කුමාරියව විවාහ කරගන්න අවසර ඉල්ලන්නයි.”

මේක අහලා කෝෂි කේන්තියෙන් වෙව්ලන්න ගත්තා. “මේ ලැජ්ජා නැති කමට නම් සම්පූර්ණ දඬුවමම දෙන්න ඕන. මෝඩ කුමාරයා අන්තිම වතාවට ඉරත්, අහසත් දිහා බලාගනින්. තව සුළු මොහොතකින් උඹ ගල් වෙනවා!”

මෙහෙම කියලා මායාකරු දෑත ඉහළට එසෙව්වා. ඉවාන්ට විපර්යාසයක් වෙන තුරු කෝෂි ගේ දෙපා වටා උන්නු රාක්ෂයෝ කෙළ හලමින්, ගොරවමින් බලාගෙන හිටියා.

“තත්පරයක් ඉන්න!” කී ඉවාන් තමන්ගේ තොප්පියෙන් ගිනි කිරිල්ලියගේ පිහාටුව පිටතට ගත්තා. ඉන්පස්සේ ඔහු ඒක ඒ මේ අත වනමින් “ගිනි කිරිල්ලිය, මෙතැනට එන්න, මට ඔබේ උදවු අවශ්‍යයයි” කියලා හඬගාලා කීවා.

එක පාරටම රන් පැහැති තටු දිලිසුමක් පෙනුණා. ගිනි කිරිල්ලිය මොහොතින් ඉගිලිලා එතැනට ආවා. මායාකරුගේ හිස වටේට කැරකෙන්නට ගත්ත ඈ ගීයක් ගයන්නට වුණා. ඒ ගීය ඇහෙද්දී ඉවාන් ගේ දෙපා ‘නටන්න!’ යි බලකරමින් කිති කැවෙන්නට වුණා.

රාක්ෂයෝ කණ්ඩායමට නම් මේ ආරාධනාව පිළිනොගෙන ඉන්නට බැරිවුණා. උන් ඒ අතට මේ අතට වීසි වෙමින් රවුමට නටන්නට ගත්තා. කෝෂි ටත් තමන්ව පාලනය කරගන්නට බැරි බව පෙනුණේ ඔහුත් ඒ මේ අතට වැනෙමින් නටන්නට වුණු නිසා යි. මේ මායාකාරී සංගීතය නිසා අන්තිමේදී මායාකාරයාත් ඔහුගේ රක්ෂයෝ හැමකෙනෙක්මත් නටමින් හිටියා. ඉතාමත් වේගයෙන් නටන්නට ගත් මේ පිරිස දිහා ඉවාන් බලාගෙන හිටියේ හරිම පුදුමයෙන්. බොහොම වෙලාවක් වේගයෙන් නැටුවාට පස්සේ එයාලා හෙම්බත්ව බිම ඇදගෙන වැටිලා ගැඹුරු නින්දකට පත් වුණා.

ගිනි කිරිල්ලිය ඉවාන් ළඟින් නැවතුණා. ඔහු ඇයට ස්තූති කරන්නට සැරසෙද්දී ඈ ඔහුට බාධා කළා.

“ඉක්මණින් රන් ඇපල් ගහ ළඟට යන්න. එහි මුල් අතර ඔබට බිත්තරයක් දකින්න ලැබේවි. අමරණීය කෝෂි ගේ හෘද වස්තුව තියෙන්නේ ඒ බිත්තරය ඇතුළේ. ඒ බිත්තරය බින්දොත් කෝෂි මරණයට පත්වෙනවා. ඉක්මන් කරන්න, අන්න ඔහු නැගිටින්න හදන්නේ!”

ඉවාන් ඇපල් ගස වෙත දිව්වේ ඔහුගේ හදවත වේගයෙන් ගැහෙද්දි. ගහේ මුල් අතර දෑතින්ම හාරමින් ඔහු ගිනි කිරිල්ලිය කී බිත්තරය හෙව්වා. අන්තිමේදී මුල් අතර බොහොම ගැඹුරකින් ඔහුට එය හම්බවුණා.

වෙව්ලන දෑතින් බිත්තරය පිටතට ගත් ඉවාන් කුමාරයා, හැකි වෙර යොදා එය බිමට හෙලුවා. බිත්තරය කැබලි දහස් ගණනකට බිඳී යද්දී මාලිගාව දෙසින් වේදනාවෙන් කෑ ගහන හඬක් ඇසෙන්නට වුණා. කෝෂි මියගිහින් තිබුණු අතර ඔහුගේ නපුරු රාක්ෂයෝ දියවී යමින් සිටියා.

“ඉවාන්- මගේ ඉවාන්!” උයනට දුවගෙන ආව කැටරිනා කුමාරිය ඉවාන් කුමාරයා ව වැළඳ ගත්තා. ඈ එක්කම අනෙත් කුමාරිකාවන් දොළොස් දෙනාත් තමන්ගේ හිරගෙදරින් නිදහස් වීමේ සතුටින් ඉපිලෙමින් දිවගෙන ආවා.

තවත් මොහොතකින් උයනේ තිබුණු ප්‍රතිමාවන් වෙව්ලන්නට වුණා. ප්‍රතිමා දොළහක් තිබුණු තැන තරුණයන් දොළහක් පෙනුණා.

ඉවාන් කුමාරයාත්, කැටරිනා කුමාරියත් සදාකාලයම සතුටින් ජීවත් වෙන්න උයනෙන් පිට වී යද්දී ගිනි කිරිල්ලිය ඔවුන්ට ආශිර්වාද කරමින් අහසේ වටයක් ඉගිලුණා. හැම දේම යහපත් විදිහට විසඳුනු නිසා ඈ හිටියේ සතුටින්.

ඇයට තවත් එක රාජකාරියක් ඉතිරිවෙලා තිබුණා. රන් පැහැති අත්තටු සලමින් ගිනි කිරිල්ලිය රන් ඇපල් ගහට පියඹුවා. දැන් ඈ ට හිතේ හැටියට ඇපල් කන්න පුළුවන්!

පරිවර්තනය- හෙල්මලී ගුණතිලක 

The story of the Firebird has been adapted to a ballet and orchestral concert work by the Russian composer Igor Stravinsky.

Picture- Digital Collage

කාලය

කාලයේ ප්‍රධානම සොඳුරු බව නම් එය කල් ඇතිව නාස්ති කිරීමට නොහැකි වීමයි.

ඊළඟ අවුරුද්ද, ඊළඟ දවස, ඊළඟ පැය පරිපූර්ණ ලෙස ඔබ වෙනුවෙන් සූදානම් ව බලා සිටින්නේ ඔබ කිසිදිනෙක එක මොහොතක්වත් නාස්ති නොකළ ලෙසිනි. ඔබ තෝරාගන්නේ නම් එළඹෙන හැම පැයකදී ම ජීවිතය යහපත් ලෙස හැඩගස්වා ගැනීමට අවස්ථාව ඇත. 

පරිවර්තනය- හෙල්මලී ගුණතිලක 

Translation of a quote by Arnold Bennett

Digital painting 

අවසානය

ඉතින් මෙලෙසයි අවසානය
ඍතු වෙනසක් ලෙසින්
ඉතාමත්ම සෙමෙන්

පත්‍රවල පැහැ වෙනස් වී
බෙහෙවින්ම මෘදු ලෙස
පොළොවටත්, ගසටත් නොදැනෙන්න
එකින් එක ගිලිහෙන සේ

ඉතින් මෙලෙසයි අපගේ වෙන්වීම
වදන් රහිතව
බරපතල ඉඟි රහිතව

හිඩැසක් පමණි
තව තවත් විශාල වන
හිඩැසක් පමණි

පරිවර්තනය -හෙල්මලී ගුණතිලක

Translation of the poem 'End' by Green Tea Diaries

Digital painting

'කන්දක් සේමා' චිත්‍රපටිය

පහුගිය සති අන්තයේදී මෙල්බර්න් නගරයට සේන්දු වුණු 'කන්දක් සේමා' චිත්‍රපටිය නරඹන්නට මට ඉඩ ලැබුණා. මේ කතාවට පාදක වුණු සුමිත්‍රා රාහුබද්ධගේ නවකතාව බොහොම ඉස්සර කාලෙක මම කියවලා තිබුණාට මේ වෙද්දී මට ඒකෙ ප්‍රධාන තේමාව මිසක් විස්තර මතක තිබුණේ නැහැ.

කන්දක් සේමා චිත්‍රපටිය වැඩියත්ම රූපගත කරලා තියෙන්නේ ජපානයේ. ශ්‍රී ලාංකික නළු නිළියන් හැටියට නිරෝෂා පෙරේරා, චාන්දනී සෙනෙවිරත්න, වීණා ජයකොඩි, කෞශල්‍යා ප්‍රනාන්දු, බිමල් ජයකොඩි, සිරිල් වික්‍රමගේ, වසන්ත කොටුවැල්ල, දසුන් පතිරණ වගේ ප්‍රවීණ නලු නිලි පිරිසක් මෙහි චරිතවලට පණ පොවනවා. මීට අමතරව ජුන් එටෝ, අයාකො කොබයාශි කියන බොහොම දක්ෂ ජපන් ජාතික නලු නිලි දායකත්යවකුත් තියෙනවා. මෙහි සම අධ්‍යක්ෂණය අසෝක අතාවුදහෙට්ටි සහ ටාඕ නශිමොතෝ. තිර පිටපතත් සුමිත්‍රා රාහුබද්ධගෙන්.

කන්දක් සේමා චිත්‍රපටියේ ප්‍රධාන චරිතය නූපා. ඈ මධ්‍යම පාන්තික පවුලක තරුණියක්. පවුල ඇතුළෙත්, ආදර සම්බන්ධයකිනුත් ඇතිවෙන හැල හැප්පිලි නිසා ඈ ඒජන්සියක් හරහා කෙරෙන විවාහයකින් වයස්ගත ජපන් ජාතිකයෙක් විවාහ කරගෙන ජපානයට යනවා. මේ කතාවට පාදක වෙන්නේ නූපා ත් ඇගේ සැමියා මසයා සන් ගේත් ඇති නොගැලපීම. නාඳුනන රටක, ඒ භාෂාවේ වචනයක් වත් නොදැන, සැමියාගෙනුත් ආදරයක් නොලබා තනිවෙන නූපා ඒ තනිකමට පාලුවට මුහුණ දෙද්දී තවත් විවිධ කරදරවල පැටලෙනවා. නූපා ජීවිතය පුරාවට පරමාදර්ශී ආදරයක් හොයන්නේ ඇගේ ජීවිතයේ මුල ඉඳන්ම තිබුණු හිඩැස් නිසා වෙන්න පුළුවන්. ඒත් ඒ 'පෙම්බරා' ඇගේ මනෝ චිත්‍රයක් විතරයි. අප අවට හැම කෙනෙක්ම තුවාල සහිත, ජීවිතයේ වැරදි තීරණ ගන්න, බිඳුණු මිනිස්සු බව සියුම් විදිහට මේ කතාවෙන් පෙන්නලා දෙනවා.

'කන්දක් සේමා' චිත්‍රපටිය ජපානයේ රූගත කිරීම නිසා ඊට වැඩි සෞන්දර්යාත්මක අගයක් එකතු වෙලා තියෙනවා. ඒ රටේ සකුරා මල්, හිම කඳු ආදී දර්ශන සම්ප්‍රදායික ශ්‍රී ලංකික සිනමාවට නැවුම් රසයක් එකතු කරන්න සමත්. ඒ වගේම රටවල් දෙකක් හරහා සිනමා නිර්මාණයක් බිහි කරද්දී ප්‍රායෝගික ප්‍රශ්න එමට තියෙන්න ඇති. මේ නිසා මේ ව්‍යායාමය අගය කළ යුත්තක්. මීට අමතරව නරඹන්නාට කතාව තේරුම් ගැනීම සඳහා උප සිරැසි අවමයෙන් උවමනා වෙන විදිහට ජපන් භාෂාවේ දෙබස් එක්කම සිංහල දෙබස් යොදා තියෙන හැටිත් හොඳ උපක්‍රමයක්.

චිත්‍රපටිය ගැන කතා කරද්දී නූපා ගේ චරිතය රඟපාන නිරෝෂා පෙරේරා ගැන විශේෂ සඳහනක් නොකරම බැහැ. මේ නිරෝෂා දෙදාස් ගණන් වල මුලදී ලංකාවේ රූපවාහිනී නාලිකාවක මුඛරි ලෙස කතාකරමින් වැඩසටහන් ඉදිරිපත් කළ නිරෝෂා පෙරේරා ම බව මට නම් අඳුනාගන්න බැරි වුණා. නූපා ගේ චරිතයට විශිෂ්ඨ ව පණ දුන්නු නිරෝෂාට ලංකාවේ මීට කලින් මතක හිටින විදිහේ රංගන අවස්ථා නොලැබුණු එක ගැන මට පුදුම හිතුණා. මීට අමතරව චිත්‍රපටියේ සොරා සන් ගේ චරිතයට පණ පොවන අයාකො කොබයාශි ඉස්සර ජාතික රුපවාහිනියේ තිරගත වුණු ඔෂින් මාලා නාටකයේ පොඩි ඔෂින් බව චිත්‍රපටිය ගැන ලියවුණු සටහනක මම දැක්කා.

මේ චිත්‍රපටියේ එක තැනක ජපානයේ සිය දිවි නසාගැනීම් වලට ප්‍රසිද්ධ අඔකිගහරා වනාන්තරයට නූපා පිවිසෙන දර්ශනයක් තියෙනවා. හාත්පස හිම ඉහිරුණු ඒ පරිසරයට ප්‍රශ්න වලින් හෙම්බත් වුණු නූපා යන්නේ ආපිට එන්න නෙමෙයි. ඒත් වනාන්තරය මැද එක තැනක තියෙන දැන්වීම් පුවරුවක් ඇගේ ඇස ගැටෙනවා. "ඔබට ආදරය කරන අයව හඬවන්න එපා" ඒ පුවරුවේ තියෙන්නේ ඒ වගේ අදහසක්. ඇයට ඇගේ දියණියගේ හඬ සිහිනයෙන් වගේ ඇහෙනවා. ඉතින් ඈ ආපිට යනවා. මේ රූප රාමු පෙළ නරඹන්නා ව බෙහෙවින්ම කම්පනය කිරීමට සමත්.

'කන්දක් සේමා' චිත්‍රපටිය මෑත කාලයේදී මම නැරඹු සිංහල චිත්‍රපටි අතරින් ඉදිරියෙන් තියෙන බව කියන්න පුළුවන්. 

- හෙල්මලී 

කුරුළු ගීතය

"ඉතින් දැන් මොකක්ද ඔයාගේ තීරණේ?"

රත්-කළු පෑ පිහාටු ඇති රත් මිණිවිත්තෙක්* බොහොම ඉවසීමෙන් ඇගේ හිසට හරියටම ඉහළින් අත්තක ලැග උන්නේ හරියට තමන්ව ඇයට ප්‍රදර්ශනය කරන්නට මෙනි. ඇය තමන්ගේ ඡායාරූපයට ගැලපෙනම කෝණය සොයාගන්නට මහන්සි වෙමින් සිටියාය. සීත ඍතුව එළඹෙන්නට ආසන්න නිසා නිරුවත්ව තිබුණු ගසේ අතු අතරින් කුරුල්ලා ව පෙනුණේ දීප්තිමත් ලෙසිනි.

"උත්තරයක් දෙනවද නැද්ද?"

ඇය කැමරාවේ බොත්තම ඔබන්නට සූදානම් වෙද්දීම පොළොවෙන් පිටට නෙරූ මුලක ඇගේ පය පැටලුණි. මෙතෙක් වෙලා තමන් ඇයට ඇති තරම් කාලය ලබා දුන් නමුත් දැන් නික්මෙන්නට වෙලාව හරි බව වටහාගත් අයුරින් කුරුල්ලා බොහොම පහසුවෙන් ඉගිල ගියේය .

කැමරාවේ තිරයේ ඉතිරි වී තිබුණේ බොඳ වුණු රත් පැහැ පදාසයක් පමණි. ඒ, කේන්තියේත් දරුණු බවේත් පාට. නිතරම ඔහුගේ කටහඬ වර්ණ ගැන්වෙන පාට.

දිය කඩිත්තෙන් එපිට කොස් ගහක අතු අතර රත් පැහැයක් පෙනී නොපෙනී යනු දැක ඈ ඉක්මන් ගමනින් ගස පාමුලට ගියාය. ඇයට ඉහළින් ඇති අත්තක කුරුල්ලා නිසොල්මන්ව ලැග උන්නේ උගේ දිගු පෙඳයෙන් සිරුර සමබර කර ගනිමිනි. ඇය හිස ඔසවා කැමරාව තුළින් එබී බලා ඌව හරියටම රාමුවට හසු කරගන්නට තැත් කළාය.

ඇගේ ගෙලට උණුසුම් හුස්මක් දැනෙන්නට විය.

"මොකක්ද මේ කරන සෙල්ලම?" ඔහු ඇගේ උරයෙන් අදිමින් ඇසුවේය. ඇගේ සිරුරේ සමබර බව නැතිවී යද්දී ඇය අතක් දිගු කර ගසේ කඳ අල්ලාගත් අතර අතුපතරේ සැඟවී සිටි කුරුල්ලා හඬක් නොනඟා ම ඉගිල ගියේය.

"මේ අහනවා, තමුන් කොයි පැත්තට හරි තීරණයක් ගන්නම ඕන" කේන්තියෙන් රළු වූ කටහඬින් ඔහු කීවේය.

ඇය නිසා ඔහුට රූපවාහිනියේ ක්‍රිකට් තරඟය නරඹන්නට අවස්ථාව අහිමි වී තිබිණි. නිවාඩුවක් ගත කරමින් සිටියත්, කැලයක් මැද සිටියත් ඔහුගෙ පුරුද්ද වූයේ රූපවාහිනී තිරයේ ඇලී ගැලී සිටීමයි. එහෙත් ඇයටත් ඔහු නිසා බොහෝ විට කුරුල්ලන් නිරීක්ෂණය කරන්නට අවස්ථාවත් අහිමි වූ බව සිහිවී ඇගේ මුහුණේ මුරණ්ඩු පෙනුමක් මතුවිය. මීට පෙරත් විවිධ අවස්ථාවල -ඇය ඩෙංගු වැළඳී වෙව්ලමින්, බියෙන් වැතිරී සිටිද්දී, ප්‍රසූති සැත්කමේ වේදනාවෙන් පීඩිතව අලුත උපන් දරුවා නළවාගන්නට රෑ තිස්සේ සක්මන් කරද්දී, පක්ෂීන් ගැන රාත්‍රියේදී විකාශය වූ වැඩසටහනක් නරඹන්නට ඈ උනන්දුවෙන් සිටිද්දී- ඔහු රූපවාහිනිය වෙතම ඇලී උන් අවස්ථා ඇයට සිහි විය.

"කෝ අයින් වෙන්න"

කී ඇය ඔහුව තල්ලු කරමින් කුඩා කඳු ගැටය පාමුළ ඇති පියගැටපෙළ වෙතට ගොස් පහසුවෙන් එය තරණය කළාය. ඔහු ද අවලාද කියමින්, හති අරිමින් සෙමෙන් ඇය පසුපස පැමිණියේය.

කඳු ගැටය මුදුණේ තිබුණේ කුඩා වන රොදකි. එහි උස් පුළුන් ගස් පෙළක් වලාකුළු රහිත අහස වෙත විහිදී තිබිණි. ගසක පහත අත්තක වසා සිටි රත් ළයැති කොණ්ඩ කුරුල්ලෙකුගේ කවාකාර තරබාරු පෙනුම දැක ඇයට සිනා නැඟුණි. මේ ගමන පැමිණීම ගැන ඇයට හදිසියේම සතුටක් දැනෙන්නට විය. මේ සති අන්තයේ මෙහි පැමිණ යන්නැයි යෝජනාව යොමු කෙරුණේ ඇගේ අම්මාගෙනි.

"මම නීල් ව බලාගන්නම්. ඔය දෙන්නා කතා කරලා බේරුමක් කරගන්න. දික්කසාද වෙන එක විසඳුමක් නෙමෙයි."

දික්කසාදය. අම්මා ඒ වචනයට දක්වන්නේ පුදුමාකාර බයකි. මුලදී ඇයටත් ඒ බය දැනුණු බව සත්‍යයයි. තාත්තෙක් නොමැති දරුවෙක් උස් මහත් කරන්නේ කොහොමද? "මම නැතිව තමුසෙට කිසි දෙයක් කරගන්න බැහැ" ඔහු කීවේ ආත්ම විශ්වාසයෙන් උද්ධච්ච වෙමිනි.

ඇයට ඔහු නැතිව පුළුවන් ද? ඇය ඒ ගැන හරියටම දැනගෙන සිටියේ නැත. එහෙත් දැන් දැන් ඇයට දික්කසාදය යන වචනයට දැනෙන බිය අඩු වී තිබිණි. කාලයක් තිස්සේ ඈ යන යන තැන ඒ වදනත් ඈ හා පැමිණි බැවින් දැන් එය ඈ ට පුරුදු වී තිබුණු අතර ඉන් තර්ජනයක් දැනුණේ නැත.

ඇය තව තවත් වනය තුළට ගමන් කළාය. දිවා කාලයේ පවා මෙහි තිබුණේ අඳුරකි. අඩිපාර පටු නිසාත්, ගල් බොරළු සහිත නිසාත් ඈ ප්‍රවේසම් විය යුතු ව තිබිණි. වනයේ ඇත්තේ රැවටිලිකාර නිහඬබවකි. තමා දෙස යොමු කෙරුණු නෙත් අවට ඇති බව ඈ දැන සිටියත් ඇයට ඒ කිසිවක් පෙනුණේ නැත.

ඔහු තවමත් පය පැකිලෙමින්, දෙස් කියමින් ඈ පසුපසින් එමින් සිටියේය. ඇයට හදිසියේ කෝපයක් දැනෙන්නට විය.

"එයා නරක කෙනෙක් නෙමෙයිනේ දුවේ," අම්මා හැමදාම කීවාය. නරක නොවීමෙන් හොඳ බව අදහස් නොවේ.

"එයා කවදාවත් ඔයාට නපුරු වෙලා නැහැනේ" අම්මා තවදුරටත් කීවාය. අම්මා ඉන් අදහස් කළේ ඔහු කවදාවත් ඇයට පහර නොදුන් බවයි. එහෙත් කුරිරු බවට විවිධ හැඩතල ඇති බව ඇය දැනගෙන සිටියාය. තමන්ගේ හදවත ශීතලෙන් ගල් කරනු ලබන බැල්මක් ඔහු නිතර තමා වෙත හෙලන අයුරු ඇය සිහි කළාය.

තම පුතුට පියෙක් වුවමනා බව ඇය දැන සිටියාය. දික්කසාදය සත්‍ය වශයෙන්ම විසඳුමක් නොවේ. එය තමන්ට ගැලවීමක් ඇති බවට හිත රවටා ගන්න යොදාගන්නා අදහසක් පමණි.

ඉහළින් කොවුලකුගේ හඬක් රැව් දෙනු ඇසිණි. ඈ සතුටින් එදෙස බැලුවාය. කොවුලා ගසක අතු අතර අඩක් මුවා වී සිටියේය. ඒ එක්කම ඈ රත් පැහැති පෙඳයක දිලිසුමක් ඇස් කොණින් දුටුවාය. මිණිවිත්තා ඈ පසුපසින් පැමිණ ඇති හැඩයි.

ඇය ගෙල දිගු කර කැමරාව ඉහළට එල්ල කරද්දී ඔහුත් ඈ කිට්ටුවටම පැමිණ තිබිණි. මේ වතාවේදී ඔහු නැවතත් ඒ ප්‍රශ්නයම ඇසුවොත් ඈ ඔහුව අතහැර යන අදහස අත් හළ බව කියන්නට ඈ තීරණය කළාය.

ඈ කැමරා කාචය තුළින් එබී බැලුවාය. රත් මිණිවිත්තා ගසේ තද පැහැ පත්‍ර පසුබිමෙන් රාමු වෙමින් ඉවසිල්ලේ බලා සිටිනු පෙනුණි. ඈ ඡායාරූපය ගන්නට සැරසෙද්දීම පුංචි සෙලවීමක් ඇගේ නෙත ගැටිණි. කහ සහ කළු පැහැති කිරිල්ලියක් හදිසියේ මතුවී රත් පැහැ කුරුල්ලා ලඟින් සෙමෙන් නතරවූවාය. ඒ මිණිවිත් කිරිල්ලියක්! කුරුල්ලා නැඹුරු වෙද්දී කිරිල්ලිය තවත් ඔහු වෙත් තුරුළු වනු පෙනුණි.

නොසිතූ ලෙස ඇයට මහත් අසරණ බවක් දැනෙන්නට විය. ඇගේ පපුව සිරවෙන බවක් දැනුණි. ඇය කැමරාව පහත හෙලා ඔහු වෙත හැරුණාය. මේ තමන්ගේ සැමියා ය, තම දරුවාගේ පියා ය.

"හරි එහෙනම්" ඈ කීවාය. "දික්කසාද වෙමු."

* Scarlet Minivet

පරිවර්තනය- හෙල්මලී ගුණතිලක

Translation of the short story Birdsong by Jahnavi Barua

Picture created by Canva AI

සිසිල මාසික ඊ- සඟරාව - නොවැම්බර් 2023 කලාපය

(සිසිල සඟරාව නිව් සවුත් වේල්ස් හි සිංහල සංස්කෘතික හමුවේ ලේඛක සංසදයේ ප්‍රකාශනයකි)

ඉසබෙල් ආච්චිගේ හීනය

ඉසබෙල් ආච්චිව මට මුණගැහුණේ බොහොම අහම්බෙන්. අඩි හතරහමාරක් වගේ උස එයා ටිකක් කුදු වෙලා හිටියේ. බැලූ බැල්මට වයස නම් අවුරුදු එකසියපනහක් තරම් විතර පෙනුණා- ඇත්තටම නම් අනූ පහක් විතර ඇති. එයාගේ සුදුම සුදු බොකුටු කොන්ඩේ කොටට කපලා තිබුණා, ඇස් දෙක හිනාවෙන් දිලිසුණා.

ඔය වගේ අතරමඟ දි මුණගැහෙන අහඹු චරිත එක්ක කතාවක් දාගෙන ඉන්න මම කැමතියි. කතා අතරේ මම ඉන්දියාවෙන්ද කියලා ඉසබෙල් ආච්චි ඇහුවා. දැන් යුගේ නම් මෙහෙ කවුරුවත් කාගෙන්වත් ආව රට අහන්නේ නැහැ හිත රිදෙයි කියලා. ඒත් ඉසබෙල් ආච්චි ඊට කලින් යුගේ මගේ හිතේ! මම ලංකාවෙන් බව කිව්වාම  එයා ආවේ ඔස්ට්‍රියාවෙන් බව එයා කිව්වා. ඒ වෙද්දීත් එයාට තිබුණු තද accent එක කොහේ එකක්ද කියලා මම කල්පනා කරමින් හිටියේ. ඔස්ට්‍රේලියාවට ඇවිත් අවුරුදු බර ගානක් ගත වුනත් එයාගේ accent එක නැතිවුණේ නැති බව එයා කිව්වා.

I've lost everything else from Austria, but not my accent! එයා එහෙම කිව්වේ හිනාවෙමින් උනත් ඒක ටිකක් දුක කතාවක් බව මට තේරුණා.

ඔහොම සාමීචි කතා කර කර ඉන්දැද්දී ඉසබෙල් ආච්චි මගේ රස්සාව ඇහුවා. ඉන්පස්සේ එයා අවුරුදු හතළිස්පහක් නර්ස් කෙනෙක් හැටියට මේ රටේ වැඩ කළා කිව්වා.

"Then you must have been very busy" මම කිව්වා

"Yes, but I never loved nursing. My passion was always in embalming" ඉසබෙල් ආච්චි උත්තර දුන්නා.

මගේ සාමීචි mode එක එකපාරටම නැවතුණා. ඒ මොකක්ද ඒ පැෂන් එක?? මම හිතුවා එකත් එකටම මට ඉසබෙල් ආච්චි කීව දේ ඇහුනේ වැරදියට කියලා.

මම පොඩ්ඩක් අවුල් වුණා කියලා ඉසබෙල් ආච්චි දැක්කා.

"Do you know what embalming is?"එයා ඇහුවා.

"I do know about embalming, but I am not sure if we are talking about the same thing" මම සැකෙන් වගේ කිව්වා.

"dead people, dead people!"එයා බොහොම උනන්දුවෙන් කිව්වා. ඒක කියද්දී එයාගේ ඇස් තව ටිකක් දිලිසුණා.

මේ අපබ්‍රංසේ අහලා ඉබේ ඇරුණු මගේ කට වහගන්නත් මට අමතක වුණා.

තමන් මතක ඇති කාලෙක ඉඳන් embalming ගැන බොහොම උනන්දුවෙන් හිටිය බව ඉසබෙල් ආච්චි මට විස්තර කළා. එයා ඉස්සර හීන මැව්වේ රස්සාවක් හැටියට embalming කරන්නලු. ඒත් ඒ කාලේ ඒ රස්සාව ඉගෙන ගන්න නම් මාස හයක් embalmer කෙනෙක් යටතේ පඩි නැතිව වැඩ කරන්න නියමිත වෙලා තිබුණා ලු. ඒක මාස හයක් පඩි නොලබා ජීවත් වෙන්න අමාරු කාලයක් නිසා අකමැත්තෙන් උනත් ඉසබෙල් ආච්චි හෙදි වෘත්තිය තෝරාගත්ත බව මට කීවේ හිතේ අමාරුවෙන්. එතකොට නම් ඉගෙන ගන්න අතෙරේම පඩි ලබන හෙද රස්සාවක් කරන්න ඉඩ ලැබුණා ලු.

මේ විස්තරය අහගෙන හිටියාට පස්සෙත් මම හිටියේ shock වෙලා. embalming වගේ දෙයක් කරන්න හීන මවන, එහෙම රස්සාවක් තමන්ගේ dream job එක වුණු ගෑනු කෙනෙක් තියා පිරිමි කෙනෙක් ගැනවත් මම කවදාවත් අහලා තිබුණේ නැහැ. අනික දැන් කාලේ වගේ නෙමෙයි, ඉසබෙල් ආච්චිට ඒ හීනේ තිබිලා තියෙන්නේ මීට අවුරුදු හැට හැත්තෑවකට ඉස්සර!

මගේ පුදුමේ ගැන වගක් නැතිව ඉසබෙල් ආච්චි දිගටම විස්තර කියමින් හිටියා.

එයා නර්ස් කෙනෙක් හැටියට වැඩ කළේ වැඩිහිටි සාත්තු නිවාසයකලු. ඒවායේ ඉතින් නිතරම වයසක උදවිය මැරෙනවානේ. එහෙම මැරුනාම "අනේ මට මෙයාව embalm කරන්න තිබුණා නම්!" කියලා එයාට හැමතිස්සෙම හිතුනා කියලා ඉසබෙල් ආච්චි කිව්වේ කැකිරි පලමින්. ඒක අහලා මටත් හොඳටම හිනා.

තාම උනත් තමන්ගේ හීනේට යන්න පරක්කු නැහැ කියලා මම ඉසබෙල් ආච්චිට කිව්වේ විහිලුවට වගේ. 

"Well at this rate I could do my own embalm soon!" කියලා එයාත් ඒ හිනාවට එකතු වුණා.

ඉතින් මිනිස්සුන්ගේ හීන කියන ජාති ගැන අපට කවදාවත් පිටින් බලලා තක්සේරු කරන්න බැරි බව ඉසබෙල් ආච්චි නිසා මම අද මුල ඉඳන් ඉගෙන ගත්තා!

 ඉසබෙල් ආච්චිගේ පින්තූරේ අන්දවා ගත්තේ Canva AI tool එකෙන්. 

ගැලපීම්

ආත්මගත සහකරුවන් ගැන සහ දුටු සැණින් ප්‍රේමයෙන් බැඳීම ගැන මා තවදුරටත් විශ්වාස කළේ නැත. නමුත් ඔබ වාසනාවන්ත නම් කලාතුරකින් ඔබට නියමාකාරවම ගැලපෙන කෙනා මුණගැසෙන බව මා විශ්වාස කරන්නට පටන්ගෙන ඇත. මෙසේ ගැලපෙන්නේ ඔහුවත් ඔබවත් සර්ව සම්පූර්ණ නිසා නොවේ. ඒ, ඔබ වැනි වෙනස්ම දෙදෙනෙකු එලෙස මනාව පෑහීමට ඔබ දෙදෙනාගේ අඩුපාඩු වල එකතුව ඉඩ සැලසූ නිසා යි. 

පරිවර්තනය- හෙල්මලී ගුණතිලක

Translation of an excerpt of the book Blue-Eyed Devil by Lisa Kleypas

Digital painting

Anandi Gopal- Movie Review

 

Anandi Gopal (2019)

Director: Sameer Vidwans

Writer: Karan Shrikant Sharma

Stars: Bhagyashree MilindLalit PrabhakarSonia Albizuri

ආනන්දී ගෝපාල් කියන්නේ ඉන්දියාවෙන් බිහි වූ පලවෙනි බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යා වෛද්‍යවරිය. 1865 දී උපන් ඇය ඉතාම ලාබාල වයසේදී ඇයගේ වයසට වඩා විසි වසරක් තරම් වයසින් වැඩි වැන්දඹු තරුණයෙක් සමඟ විවාහ කරනු ලබනවා. ගෝපාල් රාඕ ජෝෂි නම් ඔහුගේ රැකියාව තැපැල් කන්තෝරුවක ලිපිකාර තනතුරක්. නමුත් පොත්පත් කියවීමත් අධ්‍යාපනය ලැබීමත් ගැන ඉමහත් උනන්දුවක් දක්වන ඔහු තම ලාබාල බිරිඳ ට අධ්‍යාපනය ලබාදෙන්න වෙහෙසෙනවා. මේ යුගයේ ඉන්දියාවේ සමාජ පසුබිම ඔහුගේ මේ අරමුණට එරෙහිව බලවත් ව නැගී සිටියත් ගෝපාල් මින් පසු බාන්නේ නැහැ. 

සැමියාගේ තදබල උනන්දුවත් සහයෝගයත් නිසා ආනන්දී අධ්‍යාපනය ලැබීමටත්, ඉන් නොනැවතී වෛද්‍ය විද්‍යාව හැදෑරීමටත් යොමුවෙනවා. විවිධ බාධක මැද ඇමෙරිකාවේ ෆිලඩෙල්ෆියාවේ විශ්ව විද්‍යාලයක වෛද්‍ය විද්‍යාව හැදෑරීමට වාසනාව ලබන  ඇය 1886 දී නැවත ඉන්දියාවට පැමිණ එහි ප්‍රධාන රෝහලක කාන්තා වාට්ටුව භාර වෛද්‍යවරිය ලෙස පත්වීමක් ලබනවා. 

විදේශයක අධ්‍යාපනය ලැබීමටත්, බටහිර වෛද්‍ය අධ්‍යාපනය ලැබීමටත් වරම් ලද පළමු ඉන්දියානු කාන්තාව ලෙස ඉතිහාසයට එක්වෙන ආනන්දී ගෝපාල් ගැන සැකසුණු මේ චරිතාපදාන චිත්‍රපටිය අගය කළ යුතුයි. අතීත භාරතයේ ගැහැනු දරුවන්ගේ අධ්‍යාපනය වෙනුවෙන් තිබුණු විවිධ වැට කඩොලු ගැනත් තනි මිනිසෙකුගේ අධිෂ්ඨානයෙන් ඒ බාධක බිඳ ජයගැනීමට කාන්තාවකට හැකි වූ අයුරුත් මනාව ඉන් පෙන්නුම් කෙරෙනවා. 

හඳුන්වාදීම්

අප ආදරය කරන ඇතැම් දේ
අපට මුණ ගැසෙන්නේ
පාරේ වැටුණු රන් කාසි පිරි පසුම්බියක්
මෙන් අහම්බෙනි

 
කවියක්, මිතුරෙක්, අපූරු ගීතයක්

සමහර දේවල්
වෙනත් දෙයක් සොයා
අප හෙම්බත් වූ විට
ඉබේම අපට නිරාවරණය වේ

 
කොළ පැහැති හේසල් ගස් ගොල්ලේ
සැඟවුණු ළිඳක්
නට් ගස් ගොමුවක්

තවත් සමහර දේ
දිලිසෙන දිය බඳුනක් සේ
අලුත පිළිස්සූ පාන් සේ
ප්‍රවේසමෙන්,
අප වෙත
රැගෙන එනු ලැබේ

පරිවර්තනය- හෙල්මලී ගුණතිලක 

Translation of the poem 'Introductions' by Moya Cannon 

Digital pinting

සාරි කතා (ශනිදා දහයට)

මේක ශනිදාවට සාරි කතාවක්.

මම මුලින්ම සාරි ඇන්දේ ඉස්කෝලේ සෝෂල් එකට. එතකොට වයස දහ අටක් විතර ඇති. ඒකාලේ fashion එක two colour cotton සාරි සහ cowl හැට්ට අත. නුහුරට සාරි ඇඳන් පේළියට හිටගෙන ගත්ත ඒ කාලේ පින්තුර මතක ඇතිව දැන් හංගලා තියෙන්නේ .

ඊටපස්සේ කැම්පස් යද්දී අපේ බෝඩිමේ රූමියෙක් හදිසියේම සෙකන්ඩ් ඉයර් එකේදී බැන්ද නිසා ආයෙත් සාරි අඳින්න වුණා. ඒ කාලේ ඉතින් හෝ ගාලා සාරි දෙකක් වගේ තමයි සන්තකේට තිබ්බේ. ඒ මගුල් ගෙදර ගැන මතක තියෙන්නේ දවසම සාරිය නොවැටී තබාගැනීමේ දුෂ්කර ක්‍රියාව. එදා ගත්ත පින්තූරත් අර කලින් පින්තූර එක්කම හංගලා තියෙනවා. අක්කලාගේ මඟුල් ගෙවල් වලට ඇන්ද නිසා ඊටපස්සේ සාරි ඇඳීමේ පොඩි හැකියාවක් මතු වුණා. මේ කාලේ වෙද්දී වැඩ දාපු ටිෂූ සාරි කරලියට ආව බව මතකයි. මේවාට ඇන්දේ වාටිවලට පබළු ඇල්ලුව හැට්ට. ඒ කාලේ බොහොම කෙට්ටුවට හිටිය අපි වගේ ගෑනු ළමයි අතරේ මේ ටිෂූ සාරි ජනප්‍රිය වුණේ ඒවා ඇන්දාම 'මහතට පේන' නිසා. එහෙම අරමුණකින් ඇඳුමක් ඇන්ද කාලයක් ගැන දැන් නම් හිතාගන්නත් බැහැ!

convocation එකට අඳින්න අම්මා අරන් දුන්න සාරිය තාම මගේ ළඟ තියෙනවා. ඒකත් beige and jade cotton සාරියක්.  ඒ කාලේ වෙද්දී යන්තම් සාරි දෙකක් තුනක් අයිතිය තිබ්බ මට බොහොම ඉක්මණින් ජීවිතේම සාරි බවට පත්වුණේ නොහිතුව විදිහට. කැම්පස් එකෙන් පිටවෙලා ටික කලකින් ලංකාවේ ප්‍රසිද්ධ ආයතන ජාලයක කොළඹට කිට්ටු ශාඛාවක මට රස්සාවක් ලැබුණා. මේ සතියේ ඉන්ටවීව් තිබිලා ලබන සතියේ ඉඳන් 'සාරි ඇඳන්' වැඩට එන්න කියපු රස්සාවක් ඒක. ඒ නිසා මට ඒ වෙනුවෙන් එකසැරේ සාරි දහයක් දොළහක් ගන්න සිද්ධ වුණා. ඒ දවස්වල අම්මා දිවා රෑ මට හැට්ට මැහුව බව මතකයි. ඉන්පස්සේ එළඹුණේ රෑට සාරි මදින, පාන්දර සාරි අඳින, සති අන්තවල සාරි හෝදන, වත්ත පුරා රෙදි වැල් බැඳලා සාරි වේලන කාලයක්. ඒ කාලෙත් මම ඇන්දේ cotton සහ handloom සාරි නිසා මේ හැම වැඩක්ම සංසාරේ තරම් දිගයි. ඒ තනිකඩ කාලේ- රස්සාවට යනවා එනවා ඇරෙන්න ගෙදර වෙන ලොකු වැඩක් නොතිබුණු නිසා මිසක් දැන් කාලෙක නම් ඔහොම දිග වැඩ කරන්න බැරිවෙයි.

මේ රස්සාව කරන කාලේ සාරි සම්බන්ධ මතක හිටින දේවල් දෙකක් වුණා. දෙකම factory visit අතරේදී. පළවෙනි එක factory floor එකක් හරහා යද්දී බිම තිබුණු grate එකකට මගේ සෙරෙප්පු අඩියක් අහුවෙලා කැඩිලා ගිය එක. සාරි අඳින හැමෝම දන්නවා අඩි උස සෙරෙප්පු නැති උනොත් සාරියේ වාටිය පෑගෙන බව. ඉතින් එදා දවසේ ඒ factory visit එකේ ඉතුරු ටික ගෙවුණේ එක අඩි උස සෙරෙප්පුවක්, එක කොට සෙරෙප්පුවක් සහ තිස්සෙම පෑගෙන සාරියක් එක්ක. දෙවෙනි එක factory visit එකක් ගිහින් ආපිට එද්දී. ගෙදර යන්න බස් එකක් ගන්න ලේසි වෙන්න මම අපි ගිය වෑන් එකෙන් ටවුන් හෝල් වලින් බැස්සා. එහෙම බහිද්දී ඒ වෑන් එකේ නවන සීට් එකක පැටලිලා මගේ සාරියේ පදාසයක් ඉරිලා ගියා. එදා මද්දහනක ඉරිලා එල්ලෙන සාරියක් එක්ක මම වරුවක් ටවුන් හෝල් බස් හෝල්ට් එකේ හිටගෙන හිටියා ඉතින්. මම බොහොම ආදරේ කරපු ඒ සාරිය එහෙම ඉරුණාට පස්සේ  විශ්‍රාම යවන්න වුණා.

ගෑනු අපිට කාගේ හරි මඟුල් ගෙදරකට ආරාධනාවක් ලැබෙනවා කියන්නේ ඒ එක්කම "මොකක්ද අඳින්නේ?" කියන සදාකාලික ගැටලුව මතු වෙනවා කියන එකනේ. එක වයසේ යාළුවො ඔක්කොම වගේ එක වකවානුවක බඳිද්දී මේක තවත් බරපතලයි. මේ හැම මඟුල් ගෙදරකටම එකම කට්ටිය එද්දී තත්ත්වය ශෝචනීයයි. මේ සාරි කතාවේ මමත් එක දිගට මඟුල් ගෙවල් වලට මෙහෙම සාරි ඇන්ද chapter එකකුත් ගතවුණා. මේ කාලේ නම් රස්සාවක් කරපු නිසා සාරි ශොපින් ගිහින් අත දිග ඇරලා වියදම් කරන එක අපේ විනෝදාංශයක් වෙලා තිබුණා. 

හැමදාම සාරි ම ඇන්ද මම බඳින දවසේ ඔසරියක් ඇන්දේ මාව හැඩ ගන්වපු කෙනාගේ උපදෙස් මත සුපුරුදු විදිහට 'මහතට පේන්න'. ඒත් එදා ඔසරියට එහෙම විශ්ව කර්මයක් වුණේ නැති නිසා ඔන්න ඔහේ එදාත් සාරි ම අඳින්න තිබුණා කියලා හිතෙන්නේ දැන් තමයි. දෙයියනේ කියලා එතැනින් එහාට මේ නිරන්තර සාරි ඇඳිල්ල ඉවර වුණේ ඉන්පස්සේ අපි පිටරට පදිංචියට ආව නිසා. කාලයක් තිස්සේ රස්සාවට අඳින්න ඕන නිසා මහන්සිවෙලා ආදරෙන් එකතුකරගත්ත මගේ සාරි එකතුව යාළුවො අතරේ බෙදලා දෙද්දී පොඩි දුකකුත් ලොකු නිදහසකුත් දැනුණා.

දැන් නම් මම සාරි අඳින්නේ බොහොම කලාතුරකින්. මෙල්බර්න් වලදී උත්සවයකට, මඟුල් ගෙදරකට සාරි අඳින්න යෙදෙන්නේ අවුරුද්දකට සැරයක් දෙකක් වගේ තමයි. දැන් ඉතින් ඉස්සර වගේ කොටුවේ සාරි කඩවල 'සාරි රස්තියාදු' නැහැ. හැට්ට මහන්න දැන් අම්මාත් නැහැ. ඒත් නිතර නොලැබෙන නිසා ද මන්දා දැන් ඉඳහිට සාරි අඳින්න ආසාවකුත් නැත්තේ නැහැ. ඔහොම තමයි ඉතින් ලෝක ස්වභාවය! 

photo - Ardy Arjun on Unsplash
(two colour cotton සාරි මේ වගේ තමයි. අපි ඇන්දේ මෙහෙම රත්තරන් පාටවල් නොතිබ්බ ඒවා)

මතකයේ හිඳිමි

මා කවරෙක්ද යන්නෙන් බිඳක් ඔබ තුළ රඳවාගෙන ඇති බැවින් ඔබට මා සිහිවේ. එහි තේරුම මා යම් සලකුණක් ඔබ තුළ ඉතිරි කර ගොස් ඇති බවයි. මේ නිසා අප අතර දුර නොගිණිය හැකි තරම් ගව් ගණනක් වූවත්, වසර ගණනක් වූවත්, ඔබේ සිත වෙත යළි යළිත් මා කැඳවා ගනු හැකිවනු ඇත. අප යළි මුණගැහුනොත් ඔබ මා හඳුනනු ඇත. මා මිය ගිය පසු ත් ඔබ හදවතින් මගේ මුහුණ දකින බවත්, මගේ කටහඬ අසන බවත්, මා හා පිළිසඳරේ යෙදෙන බවත් මම දනිමි.

ඔබට මා මතක ඇති තෙක් මා කිසිදාක මුළුමනින්ම මැකී යන්නේ නැත. 

පරිවර්තනය -හෙල්මලී ගුණතිලක

Translation of an excerpt from the book 'Whistling in the Dark: A Doubter's Dictionary' by Frederick Buechner 

Digital painting

මට ඉතිරිව ඇති දේ (ශනිදා දහයට)

ජීවීතේ කොයිතරම් කෙරුම් කළත් අන්තිමට ඉතිරි වුණේ මොනවාද කියලා හැමෝටම හිතෙන වෙලාවක් එනවානේ. සමහර වෙලාවට අපට ඉතුරු වුණු වටිනාම දේවල් වෙන කෙනෙකුට නම් කිසිම වැදගත්කමක් නැති දෙයක් වෙන්න පුළුවන්. මේ පූර්විකාව කවියක් හඳුන්වලා දෙන්නයි. 

සිංහලට පරිවර්තනය කරන්න පුළුවන් කවි හොයන්න මම නිතර ඉංග්‍රීසි කවි අතරේ චාරිකාවේ යෙදෙනවා. එහෙම යද්දී සමහර වෙලාවට හම්බවෙනවා සිංහලට පරිවර්තනය කළොත් වටිනාකම/ රසය අඩුවෙන කවි. ඒවා ආයාසයෙන් සිංහලට නොයෙදීම ඒවාට කරන ගෞරවයක් කියලා මම හිතනවා. Diana L Relles ගේ 'All I Have Left' කියන කවියත් ඒ වගේ එකක්. (ටිකක් දිගයි, සමාවෙලා අන්තිම වෙනකම්ම කියවන්න)

All I Have Left

Diana L Relles

A Polaroid of my childhood home.
split-level, screen door open

A single square of the blanket I was given at birth.
red and white gingham with tiny green leaves

A list of wishes written on yellow paper at summer camp when I was 14.
to love only one person
to be happy alone

Precise directions from Penn Station to my high school boyfriend’s apartment.
Pick up the M4 bus halfway down the street (there will be a deli on the right).

A printout of an AOL Instant Messenger exchange.
If, even after it ends, the friendship remains, protect that.

A rehearsed long-distance confession, scrawled in thick green marker.
Oh, and by the way—I’m still in love with you.

A transcript of the last talk with my grandfather in the days before he died.
It’s time. I think it’s time.

A pink Post-it note to the boy who wrote a poem titled “To the many women in my life, especially Dina.”
I have this fear that you do this with everyone. Is this really as special as I think?

The words to Simon & Garfunkel’s Bookends, emailed the night before graduation.
preserve your memories / they’re all that’s left you

An old horoscope.
You are extremely sentimental about the past and rarely discard old friendships.

A high school teacher’s handwritten inscription in a pocket copy of Garrison Keillor’s Truckstop and Other Lake Wobegon Stories.
May you remain as open and alive to the world as you are today.

The burgundy apron from the waitressing gig where I worked the early shift.
Flip the placard to OPEN, put up the first pot of coffee.

A note passed in philosophy class.
My right ear is fixed on whatever sound you make in the hope that one of your
movements will bring you closer to me.

Or carried through the mail.
I tried to hold you so tight, I’d never let you go. It didn’t work.

A paper menu from a date at the diner.
Friendly’s off Smithfield Road, North Providence

Jottings on jagged-edged paper to the boy who broke my heart.
You tamed me.

The key pouch for the room on campus where we made love.
Grad Center 421B

A list of memories handed to me on our last night.
sitting on telephone books on the fourth story fire escape
trying to get to the river

Mix tape liner notes from after he left.
With or Without You
Iowa
The Sweetest Thing

A letter never sent.
I hope we always know each other.

One from my father.
the elusive butterfly of love

And my mother.
Being too boy crazy doesn’t make for a well-rounded person, does it?

From one old love.
I’m sorry for leaving.

Or another.
Some part of me will always love you.

From a new friend.
I think we’re all longing for something.

And from the oldest.
I have quietly harbored feelings for you for quite a while now.

A pamphlet from St. Paul’s Cathedral.
Be near me, Lord Jesus; I ask thee to stay
Close by me forever, and love me I pray

Journal entry, October 2003.
The problem is I’ve always been able to love two or more people at a time.

A lyric in yellow ink on a wedding invitation.
Can you imagine us years from today,
Sharing a park bench quietly?

The hospital bracelet from birthing my firstborn.
baby boy of Dina Relles

And a Mother’s Day card from him years later.
You’re unique to me, even if you don’t know it.

The first draft of a chapter’s last line.
To love is to long for something lost or left behind.

මේ කවිය ලියලා තියෙන්නේ තමන්ට අකුරින් ඉතුරු වුණු දේ ගැන නේ. දේවල් හැටියට ගත්තත්, අපේ සන්තකයේ තියෙන, අපේ හදවතට බොහොමත්ම ළඟ දේවල් මොනවාද කියලා කල්පනා කරලා බැලුවොත් ඔබටත් පුදුම හිතේවි. මේ සටහන ඒ ගැන හිතන්න පොළඹවන්නයි. 

(චිත්‍රය ගැන පසු සටහන- අපට දැන් වසන්ත කාලේ. බැලූ බැලූ අත මල්. අපේ ගෙදර ජනේලයකින් පේනවා අසල්වැසි වත්තක මල් පිරුණු චෙරි ගහක්. ඒක වචනයෙන් විස්තර කරන්න බැරි සුන්දර පුංචි ලෝකයක් වගේ. සමහර වෙලාවට මේ කවියේ තියෙන පුංචි දේවල් වගේම අපට අයිතිවත් නැති දෙයක් අපේ හිත් සුන්දරත්වයෙන් පුරවන්න පුළුවන්. )

'ශනිදා දහය' බ්ලොග් පෝස්ට් වැඩේ පටන් ගත්ත බ්ලොග් මිතුරු කැළ ට ජයවේවා! මටත් ආරාධනා කළාට ස්තූතියි. ලංකාවෙන් පිට ඉන්න අපෙන් නම් ලැබෙන්නේ schedule කරපු පෝස්ට් හැබැයි! :) 

Digital painting

නන්නාඳුනන්නා වෙතට

 "කෙතරම් අරුමයක්ද? ඔබ මට ආදරය කළේය. නමුත් දැන් ඔබ මගේ රහස් සියල්ල දන්නා නන්නාඳුනන්නෙක් පමණි" 

Translation of a note by Clementine von Radics

පරිවර්තනය හෙල්මලී ගුණතිලක

Digital painting

තහනම් කළ පොත් සතිය (Banned Books Week) 2023

ඔක්තෝම්බර් මාසයේ පළමු සතිය තහනම් කළ පොත් සතිය (Banned Books Week) හැටියට ලොව පුරා සමරනවා. ඉතිහාසය පුරාම විවිධ හේතු වලට විවිධ වර්ගයේ පොත් පත් බලධාරීන් විසින් තහනම් කරලා තියෙන අතර අදටත් මේ වගේ වාරණ ගැන අහන්න ලැබෙනවා. මේ ගැන කතාකරන සතියක් නම් කිරීමේ අදහස කියවීමේ සහ ප්‍රකාශනයේ නිදහස ගැන ජනතාව දැනුවත් කරන්නයි.  Banned Books සමරන සතිය පුරාවටම ලොව පුරා පුස්තකාල වල මේ ගැන තොරතුරු ප්‍රදර්ශනය කරනවා.

පාඨකයින් අතර අතිශයින් ජනප්‍රිය වූ සමහර පොත්පත් එක්තරා කාලයක, එක්තරා රටක/ ප්‍රාන්තයක තහනම් වුණු බව අහන්න ලැබෙන එක සමහරවෙලාවට පුදුමයට කාරණාවක්. පහතින් තියෙන්නේ ඉන් අතලොස්සක් විතරයි.

To Kill a Mockingbird- Harper Lee

මේ පොතෙන් වර්ගවාදය ඇවිස්සෙන බවත් එය කියවීමෙන් පාසල්වල නීග්‍රෝ සම්භවයක් ඇති සිසුන් අපහසුතාවයට පත්විය හැකි බවත් ඉස්මතු කරමින් ඇමෙරිකාවේ කැලිෆෝනියා සිට මිසිසිපි දක්වා පාසල් කලාපවල මෙය මුලින්ම තහනම් කළේ 1966දී.

Of Mice and Men- John Steinback (1937

මේ පොත තහනම් කෙරුණේ වර්ගවාදය ඇවිස්සීම, පරුෂ වචන භාවිතය සහ කතාවේදී ස්ත්‍රීන් කෙරෙහි දක්වන රළු බව නිසායි. 1936දී පොත ප්‍රකාශයට පත් කළ වකවානුවේ පටන් මේ දක්වා 54 වතාවක් මෙය තහනම් කිරීමට ඉල්ලීම් ඉදිරිපත් වී තිබුණත් අදටත් බොහෝ පාසල්වල මෙය නිර්දේශිත පොතක් හැටියට නම් කර තිබෙනවා. 

Harry Potter Series- J K Rowlings (1997-2007)

ලොව පුරාම පාඨකයන් ආදරයෙන් වැළඳ ගත්  හැරී පොටර් කතා මාලාවත් ඇතැම් රටවල/පාසල්වල තහනම් කෙරුණේ එහි අඩංගු මන්තර සහ මායා බලයන් ආගමට පටහැනි බව හේතු හැටියට දක්වමින්. මේ කතා මාලාවේ පළමු පොත නිකුත් වූ අලුතම මේ තහනම ප්‍රකාශයට පත් කෙරුණත් කතුවරිය ඉන් අධෛර්යමත් නොවී ඉතිරි පොත් ද ලියා අවසන් කර බෙහෙවින්ම ජනප්‍රිය වුණා. 

Charlotte's Web- E. B White (1952)

1952 දී මුල්වරට ප්‍රකාශයට පත් වූ මේ පොත කුඩා දැරියකගේ මිතුරු සතුන් ගැන ලියවුණු ළමා කතාවක්. මේ පොත ඇමෙරිකාවේ කැන්සාස් ප්‍රාන්තයේ පාසල් පුස්තකාලයක  තහනම් කිරීමට හේතු වුණේ එහි එන සතුන් කතා කිරීම දෙවියන් වහන්සේ විසින් කළ මැවීම් වලට පටහැනි නිසායි.  මේ හේතුව මතම කුඩා දරුවන්ගේ අතර අදටත් බෙහෙවින්ම ජනප්‍රිය A A Milne ගේ Winne the Pooh (1926) කතා මාලාව ද අතීතයේදී තහනම් කර තිබෙනවා 

Thirteen Reasons Why- Jay Asher (2007)

මේ පොත මෑත යුගයේදී යොවුන් පාඨකයන් අතර අතිශයින් ජනප්‍රිය වුනු අතර එය Netflix රුපවාහිනී කතා මාලාවක් බවටද හැරවුණා. මේ පොත තහනම් කිරීමට යෝජනා කෙරුණේ එහි දිවි හානි කර ගැනීම්, මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතය ආදී තේමා ඇති නිසයි. මේ පොත 2010- 2019 කාලයේදී ඇමෙරිකාවේ වැඩියෙන්ම තහනම් කෙරුණු පොත් අතරින් එකක්.

වාරණයකින් තොරව කියවීමට, තොරතුරු ලබාගැනීමට නිදහස තිබීම කොයිතරම් වටිනා දෙයක්ද යන්න සිහි කරගැනීමට වාර්ෂිකව පැවැත්වෙන තහනම් පොත් සැමරීමේ සතිය අපට වැදගත්. 

https://bannedbooksweek.org/about/

Photos- Banned Books Week Display at a school library in Melbourne