පරිසරයේ සෙනෙහෙවත් බව කවියේ සෞන්දර්යයට නඟන මේරි ඔලිවර්

කවියක් යනු සියුම් ලෙස මිනිස් සන්තානය ස්පර්ශ කළ හැකි බලගතු මායා යෂ්ටියක් බැව් කව් රස විඳින්නෝ දනිති. මේවා අතුරින් පරිසරයෙන් උකහා ගත් සෞන්දර්යයද, නැණවත්කම්ද එකට කැටි කර ගෙන සරල භාෂාවෙන් ලියවුණු කවි අප ඇස ගැටෙන්නේ කලාතුරකිනි. මේරි ඔලිවර්ගේ ‘ඩිවෝශන්ස්’ කවි එකතුව මට නම් මෙවැනි රස පිරි ආකරයක් හා සමානය.

වර්ෂ 1935දී අමෙරිකාවේ ක්ලේව්ලන්ඩ් ප්‍රදේශයේ උපන් මේරි ඔලිවර් කාව්‍යකරණයට පිවිස ඇත්තේ දාහතර වැනි වියේදීය. කටුක ළමාවියක් ගෙවා ඇති ඈ කවි ලිවීමට පෙලඹී ඇත්තේ සිය තනිකම දුරු කර ගැනීම සඳහාය. යොවුන් වයසේදී මෙන්ම පසුකාලීනවද මේරි ඔලිවර් තම කවි සඳහා නිමිති සපයා ගෙන ඇත්තේ අවට පරිසරයෙනි. තම නිවෙස අසල ඇවිදින්න යද්දී ඇස ගැටුණු ගහකොළ, පක්ෂීන්, පොකුණු සහ ඒවායේ නිවසන ජලජ සතුන්, තෘණ මල් ආදිය ඇයගේ හැම කවියකම පාහේ හිස ඔසවනු දක්නට හැකිය.

නිවෙසින් නික්ම

විවිධ දෑ බලන්න යමි

දකිමි,

දිලිසෙන හරිත සමක් ඇති ගෙම්බිය

ලිහිසි වේල් පටක් වැනි ඇයගේ බිත්තර

රන් පැහැති දාර ඇති දෑස

ඉහළට මතු වූ නෙලුම් මල් සහිත විල

තැන තැන රෝස පැහැ මල් ඉහිරුණු

එහි උණුසුම් ඉවුරු

සහ දීර්ඝ, නිශ්චල හවස් වරුව

බිමට වට සුදු වලාකුළක් වැනි

සුදු කෙකින්න

සෙමෙන් එක් අඩියක් තබා

මඳක් නැවතී

අනෙක තබන්නීය

බලා සිටිමි

නිසල දිය මත

ඈ

තමන්ගේම මෘදු පා සටහන් කවිය

ලියන අයුරු

(‘සමර් පොයම්’)

‘ඩිවෝශන්ස්’ කවි එකතුව දශක පහක් තිස්සේ මේරි ඔලිවර් ලියූ පැදි අතුරින් ඈ විසින්ම තෝරා ගත් කවිවලින් සමන්විතය. මෙහි කවි දෙසියයකට වැඩි ප්‍රමාණයක් අඩංගු වන අතර, ඊට ඈ 1963දී ලියූ කවි මෙන්ම 2015දී කළ නිර්මාණද ඇතුළත්ය. එකම කිවිඳියක මේ තරම් කාල පරාසයකදී කළ නිර්මාණ එකතුවක් රස විඳිද්දී පාඨකයා ඇයගේ ජීවන දෘෂ්ටියේ භක්තිවන්තයකු බවට පත් වීම නිරායාසයෙන්ම සිදු වන්නකි. මේරි ඔලිවර් සියලු මනුෂ්‍ය හැඟීම් පරිසරයේ කෝණයෙන් දකින්නියකි. ඇයට අනුව නම් මිනිසුන් සහ සතුන් වෙන් කර අඳින ඉර අහසත් පොළොවත් වෙන් කරන කඩයිම මෙන් අස්පෘශ්‍ය රේඛාවකි.

ඒ රතු කුරුල්ලා

වෙන කිසිවකුටවත් නොහැකි වූ ලෙස

තම පැහැයෙන් හාත්පස ගිනි ලමින්

මුළු සීත කාලය පුරා පැමිණීම ගැන

මම කෘතඥ වෙමි

(‘රෙඩ් බර්ඩ්’ කවියේ කොටසක්)

මම නිරතුරුවම වද වීමි

ගෙවත්ත සරුව වැඩේවිද?

ගංගා නිවැරදි දිශාවට ගලාවිද?

පෘථිවිය ඊට උගන්වා ඇති ක්‍රමයට භ්‍රමණය වේද?

එසේ නොවුණොත් මා එය නිවැරදි කරන්නේ කෙසේද?

අන්තිමේදී මේ වද වීම් කිසිවකින්

කිසිම පලක් නැති බව වැටහුණු නිසා

මම එය අත්හළෙමි

ඉනික්බිති මේ මහලු සිරුර ගෙන

උදෑසන වෙත ගොස්

ගී ගැයුවෙමි

(‘අයි වොරීඩ්’ කවියේ කොටසක්)

ඩිවෝශන්ස් කෘතියේ කවි අතර තනිකම, ප්‍රතික්ෂේප වීම සහ මරණය යන තේමා ඔස්සේ කවි ද තිබුණත් එහි පොදු තේමාව ලෙස ඈ ජීවිතය කෙරෙහි දක්වන විස්මයත්, කෘතඥ බවත් පැහැදිලිය. ඉතා සරල දේ තුළින් දෙවියන් දකින ඈ ඒ දෘෂ්ටිය පාඨකයා තුළද ඇති කරන්නට වැර දරයි.

දෙවියන්ගෙන් අනන්‍යතා සහතික සොයමින්

මිනිසුන් වෙහෙසෙන්නේ ඇයි?

අඳුර බිඳී අරුණලු නැඟීමම ඊට ප්‍රමාණවත් නොවේද?

(‘අයි වේක් ක්ලෝස් ටු මෝනින්’ කවියේ කොටසක්)

අවට පරිසරයේ සෙනෙහෙවත් බවත්, කවියේ සෞන්දර්යයත් බොහෝ අවස්ථාවලදී තමාගේ දිවි බේරා දුන් බව ඈ තම නිර්මාණ ගැන කළ සාකච්ඡාවකදී පවසා තිබේ. ජීවිතයේ නේකවිධ කඩාවැටීම් හමුවේ නොවැටී ඉන්නට ඈ පන්නරය ලබා ඇත්තේ මේ අරමුණු දෙකෙනි.

ශෝකය රහසින් නුඹේ පසුපස එන විට

තණ පිටිය වෙත යෑම ගැන

කල්පනා කර බලන්න

මින් පෙර කිසි දිනක නොදුටු දෙයක් දකින්න

ඔබේ මහපටැඟිල්ලක් තරම් වූ

හිම පළඟැටියකුගේ

ටැම්බරීන් නාදයක් වැනි හඬ අසන්න

ගිම්හාන වැස්සේ සරන

හමිංබර්ඩ් කුරුල්ලකු

තම තටුවලින් දිය බිඳු විසුරුවන යුරු බලන්න

(‘ද ලීෆ් ඇන්ඩ් ද ක්ලවුඩ්’ කවියේ කොටසක්)

1984දී ‘පුලිට්සර්’ සම්මානයත්, 1992දී ‘නැෂනල් බුක් අවෝඩ්’ සම්මානයත් ඇතුළු ඇගයීම් රාශියක් දිනා ඇති මේරි ඔලිවර්, අමෙරිකාවේ වැඩිම කවි පොත් අලෙවියක් ඇති කිවිඳිය ලෙස නම් දරා සිටින්නීය. එරට අද්‍යතන සාහිත්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ නොමැකෙන ලකුණක් ඉතිරි කළ කිවිඳිය 2019 වසරේදී ජීවිතයෙන් සමු ගත්තද, පරිසරය හා ඇය සතුව පැවති ගැඹුරු බැඳීමත්, පරම්පරා කිහිපයක පුළුල් රසික පිරිසකගේ හද බැඳ ගත් සරල කාව්‍ය රටාවත් තවත් බොහෝ කාලයක් පාඨක සිත් තුළ නොනැසී පවතිනු ඇත.

-හෙල්මලී ගුණතිලක
විදෙසක ලිවිසැරිය
සිළුමිණ ශාස්ත්‍රීය සංග්‍රහය
20.04.2025

පසු සටහන

දිනමිණ පුවත්පතේ කවි පිටුවේ 'විදෙස් කවිය' කියන විශේෂාංගයට මම අඛණ්ඩ ව පරිවර්තිත කවියක් යවපු යුගයක් තිබුණා. හැම සතියටම එක බැගින් අවුරුදු හතක විතර කාලයක් මම මෙහෙම කවි යැව්වේ ඒ පිටුවේ කතෘ, මගේ මිතුරියක් වන කාංචනා අමිලානිගේ ඉල්ලීමට. ඇත්තටම නම් සතිය ගානේ සිංහලට ගැලපෙන, පුවත්පතේ වචන සීමාවන්ට ගැලපෙන ඉංග්‍රීසි කවියක් හොයන එක ටිකක් අමාරු වැඩක්. ඒත් මම ඒ මුළු කාලයම ඒ කටයුත්ත බොහොම සතුටින් කළා. ගණන් කර කියන්න බැරි තරමට විදෙස් කවි කියවමින්, ඉන් සමහරක් පරිවර්තනය කරමින් මම ගිය ඒ නිර්මාණ චාරිකාව මගේ ජීවිතයත් පොහොසත් කළා වගේම වර්ණවත් කළා කියලා කියන්න පුළුවන්. මේ ගමනේදී මට නිතරම මුණගැහුණු කෙනෙක් Mary Oliver. ඇගේ කවි මම සෑහෙන්න ප්‍රමාණයක් පරිවර්තනය කරලා ඇති. ඒ වගේම අවට ලෝකයේ සුන්දරත්වයෙන්, සාමයෙන් ටිකක් මගේ ලෝකයටත් එකතු කරගන්න ඒවා හේතු වෙන්න ඇති.

අන්තර්ජාලයෙන් Mary Oliver. ගේ කවි කියෙව්වත් මුලදී ඇගේ පොතක් මගේ සතුව තිබුණේ නැහැ, අනෙක ඈ ලියා ඇති කවි පොත් වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් දැන් මුද්‍රණයේත් නැහැ. ඔය අතරේ දවසක මට මෙල්බර්න් පොත් සාප්පුවකින් gift card එකක් ලැබුණා. පුස්තකාලයක රැකියාව කරන මම ඊට අමතරව පොත් ලක්ෂ ගණනක් තියෙන මෙල්බර්න් නගරයේ පුස්තකාල ජාලයක සාමාජිකාවක්. ඒ නිසා මට මෙරට දී පොතක් මිළදී ගන්න ඕන වෙන්නේ හරිම කළාතුරකින්. (ලංකාවෙන් නම් සිංහල පොත් තොග පිටින් අරගෙන එන එක වෙනමම කතාවක්) අනෙක, පොතකට ආදරේ වුණත් ඒ පොත මගේ ළඟ තිබිය යුතුයි කියලා මගේ අදහසක් නැහැ. ඒ නිසා මේ gift card එකෙන් මිළදී ගන්න ඕන පොත ගැන මම සෑහෙන්න කල්පනා කළා. අන්තිමේදී මගේ මතකෙට ආවේ Mary Oliver. ඇගේ කවි නම් ළඟ තියාගෙන ආයෙත් ආයෙත් කියවන්න පුළුවන් බව මට මතක් වුණා. ඇගේ පොත් ගැන හොයද්දි මට Devotions පොත ගැන දැනගන්න ලැබුණා. ඒ දශක ගාණක් තිස්සේ ඈ ලියූ කවි අතරින් ඈ ම තේරූ කවි දෙසීයක එකතුවක්! ඉතින් මටම තෑග්ගක් හැටියට මීට වැඩිය ගැලපෙන වෙන මොනවාද? මම Devotions පොතේ අයිතිකාරිය වුණේ එහෙමයි.

Devotions පොත නිතරම අත පාතින් තියාගෙන, අහඹුව දිග ඇරලා, ඒ පිටුවේ තියෙන කවිය කියවන්න මම කැමතියි. ඒ හැම වතාවකම ජීවිතය ගැන, ලෝකය ගැන හිතේ මතක හිටින සලකුණක් ඉතිරි කරන්න Mary Oliver කිවිඳිය සමත් .

හොඳින් නිම කළ රාජකාරිය

ධුකී නම් උයන්පල්ලා, අත්හැර දමන ලද ළිඳ වටා වැවී තිබුණු වල් පැලෑටි සුද්ධ කරමින් සිටියේය. කෙසඟ සිරුරක් සහ බකල ගැසුණු දෙපා සහිත වූ ඔහු බෙහෙවින් වයස්ගත අයෙකු විය. බැලූ බැල්මට දුර්වල බවක් පෙනුණත් ඔහුගේ සවිය තිබුණේ දෑතේ ත් දිගටි ඇඟිලි වලත් ය. ඔහු පෙටුනියා පැළයක් තරම් දුර්වල සේ පෙනුණත් ගසක එතුණු සවිමත් ලතාවක් තරම් ශක්ති සම්පන්න විය. 

“උඹ ළිඳ වහන්නද හදන්නේ?” මම ඇසුවෙමි. අට හැවිරිදි වූ මා ධුකී කැමතිම තැනැත්තා විය. මා උපදින්නත් පෙර සිට අප ගෙවත්ත රැක බලාගෙන තිබුණු ඔහු, මගේ පියා අන්ත්‍රා වන්නට පෙර ඔහුට සේවය කළ අතර දැන් මගේ මවත් සුළු පියා ත් වෙනුවෙන් සේවය කළේ ය. 

“වහලා දාන්න වෙයි මගේ හිතේ,” ධුකී පැවසුවේය. “මේජර් මහත්තයා ඒකනේ කරන්න කිව්වේ. අද හෙටම මහත්තයා ගෙදර එද්දී ළිඳ වහලා නැති බව දැක්කොත් වෙනදා වගේම හොඳටම කේන්ති අරන් මාව රස්සාවෙනුත් එළවයි!” 

ඔහු සඳහන් කළ ‘මේජර් මහත්තයා’ මගේ සුළු පියා වන මේජර් සමර්ස්කිල් විය. උත්තුංග දේහ ධාරී පුද්ගලයෙකු වූ ඔහු පෝලෝ ක්‍රීඩාවටත් වල් ඌරු දඩයමටත් ප්‍රිය කළේ ය. එමෙන්ම ඔහු මගේ පියාට වඩා හාත්පසින් වෙනස් පුද්ගලයෙකු විය. මගේ පියා නිරතුරුව මා පොත පත වෙත නැඹුරු කළ මුත් මේජර් ට අනුව නම් වුවමනාවට වඩා පොත් කියවීමෙන් මා අලස සිහින දකින්නකු බවට පත්වීමට ඉඩ තිබිණි. මේ නිසා ඔහු මගේ පොත් පත් මවෙතින් ඉවත් කළේ ය. මා මේජර් වරයාට වෛර කළ අතර මගේ අම්මා ඔහු හා විවාහ වීම ගැන මගේ පැහැදීමක් තිබුණේ නැත. 

“කොල්ලා නෝන්ජල් වැඩියි” ඔහු මගේ මවට කියනු මට ඇසී තිබිණි. “ඌ ට අශ්වයෝ පදින්න උගන්නන්න කවුරු හරි කතාකරගන්න ඕන” 

නමුත් අශ්වයන් පැදීමේ පන්තිය ආරම්භ වීමට පෙර මේජර් ගේ රෙජිමේන්තුව පේශ්වාර් වෙත අනුයුක්ත කරන ලදී. ඒ පෙදෙසේ යම් ගෝත්‍රිකයන් පිරිසකගේ කලහකාරී හැසිරීමක් අපේක්ෂාවෙන් මෙය සිදු වී තිබිණි. මේ රාජකාරිය වෙනුවෙන් මාස දෙකක් පමණ නිවසින් පිටව සිටි ඔහු, ඒ ගමන පිටත් වීමට මත්තෙන් වත්තේ වූ පැරණි ළිඳ වසා දැමීමට ධුකී ට අණ කළේය.  

“වත්තක් මැද්දේ මේ වගේ ළිඳක් ඇරලා දාලා තියෙන එක බොහොම භයානකයි. මම එද්දී මේක සම්පූර්ණයෙන් ම වහලා දාලා තියෙන්න ඕන.”

නිවස තනන්නත් පෙර සිට, වසර පනහක් තිස්සේ ගෙවත්තේ තිබුණු මේ ළිඳ වසා දැමීමට ධුකී ගේ කැමැත්තක් තිබුණේ නැත. එහි බිත්ති වල පරෙවි රංචුවක් විසූ අතර උන්ගේ මුදු හඬ නිසා ගෙවත්තේ නිතරම සොඳුරු ගුම් නදක් පැතිරිණි. රස්නය අධික ගිම්හාන මාසවලදී නිවසේ ජල කරාම සිඳී ගිය විට ජලය ලබා ගැනුණේ මේ ළිඳෙනි. ගෙවත්ත පිරිසිදු කරන මෙහෙකරුවා දුහුවිල්ල දුරු කිරීමට මේ ළිඳෙන් තම එළු හම් පැසට වතුර පුරවාගෙන ගෙවත්ත පුරා ඉස්සේ ය. 

ළිඳ නොවසා තැබීමට අවසර දෙන මෙන් ධුකී අම්මාගෙන් බැගෑපත් ව ඉල්ලා තිබිණි. 

“මේක වහලා දැම්මොත් පරෙවියන්ට මොකද වෙන්නේ?’ ඔහු ඇසුවේය.

“උන්ට නම් වෙන ළිඳක් හොයාගන්න බැරියැ” අම්මා කීවාය. “අනේ ධුකී ඔන්න ඕක වහලා දාන්න. මහත්තයා ආයෙත් ආවාම ඕක වහලා නැහැ කියලා දකිනවට මම කැමති නැහැ.”

මගේ මව ත් මේජර්වරයාට තරමක බියෙන් පසු වූ බව මට පෙනුණි. අප ආදරය කරන අයට බියවන්නේ කෙසේදැයි එදා මෙන්ම අදත් මට තේරුම් ගැනීමට අපහසු දෙයකි. 

මේජර් නිවසේ නොසිටි නිසා ඒ දිනවල මගේ ජීවිතය සුන්දර ලෙස ගෙවුණි. මා නැවතත් පොත් කියවීම ඇරඹූ අතර මගේ ප්‍රියතම නුග ගසේ අතු පතරේ ගැවසීමත්, අඹ බාල්දි පිටින් කා දැමීමත්, ධුකී එක්ක කතාබස් කරමින් ගෙවත්තේ සැරිසැරීමත් මගේ දින චරියාවේ කොටස් විය. 

මා මෙන්ම ධුකී ද මේජර්වරයාගේ ආගමනය ගැන කැමැත්තක් දැක්වූයේ නැත. තාත්තාගේ සේවකයෙකු වූ ඔහු, අම්මගේ දෙවෙනි කසාදයෙන් අනතුරුව තව දුරටත් අප නිවසේ රැඳී සිටියේ අම්මාට දැක්වූ භක්තියත් මා වෙත දැක්වූ සෙනෙහසත් නිසා පමණි. නමුත් මගේ අම්මාගෙන් නිරතුරුව දිස් වූයේ කෙනෙකු රැවටීමට තරම් සමත් දුර්වල බවක් සහ අසරණ ගතියකි. මේ නිසා සමර්ස්කිල් මේජර්වරයා ඇතුළු වැඩිමනත් පිරිමි ඈ ව ආරක්ෂා කිරීමට ඉදිරිපත් වූහ. තමන්ට මෙලෙස උදවු උපකාර ලැබීම ඇය ද ප්‍රිය කළා ය. 

“බේබිගේ තාත්තා ඉස්සර මේ ළිඳට හරි කැමතියි.” ධුකී කීවේය. “හවස්වරු වලට මහත්තයා මෙතැන ඉඳගෙන පොතක මල්, කුරුල්ලෝ, කෘමි සත්තු එහෙම අඳිනවා”

ධුකී සඳහන් කළ ඒ චිත්‍ර මගේ මතකයේ තිබිණි. එමෙන්ම මේජර්වරයා අප නිවසේ පදිංචියට ආ පසු ඔහු විසින් ඒවා විසි කර දමන ලද බවත් මගේ මතකයේ විය. මා කිසි දෙයක් ධුකීගෙන් නොසැඟවූ බැවින් ඔහු ද ඒ බව දැන සිටියේය. 

“මට නම් හරිම දුකයි මේ ළිඳ වහලා දාන්න. මේකට වැටුනොත් වැටෙන්නේ මෝඩයෙක් හරි බේබද්දෙක් හරි විතරයි” ඔහු කීවේය. 

නමුත් ඔහු ළිඳ වසා දැමීමේ කාර්යය සඳහා සූදානම් වූවේය. ඒ වෙනුවෙන් ගෙනා ලෑලි ද, ගඩොල් සහ සිමෙන්ති ද ළිඳ වට ගොඩ ගසා තිබිණි. 

“හෙට” ධුකී පැවසුවේය. “හෙට මම ළිඳ වහලා දානවා, අද නෙමෙයි. කුරුල්ලෝ තව එක දවසක් ඒකෙ හිටියාදෙන්. හෙට උදේට බේබිට පුළුවන් ළිඳෙන් කුරුල්ලෝ ටික එළවන්න මට උදවු කරන්න.”

මගේ සුළු පියා නැවත පැමිණෙන්නට නියමිත දින උදෑසන අම්මා කුලී අස් රියක් ගෙන්වාගෙන වෙළඳපොළට ගියාය. ඒ යුගයේ දී මෝටර් රථ සතු වූයේ සීමිත කිහිප දෙනෙකුට පමණි. කර්නල්වරු පවා ගමන් ගත්තේ මෙවැනි අස් රිය වලිනි. 

මේජර්වරයාගේ ආගමනය අපේක්ෂා කෙරුණේ හවස් වරුවේ වූ බැවින් මගේ අවසාන නිදහස් උදේ වරුව උපරිමයෙන් විඳ ගැනීමට මම ඉටා ගත්තෙමි. පළමුවෙන්ම මම මගේ ප්‍රියතම පොත් මට නිරතුරුව කියවීමට ගනු හැකිවන ලෙස වැසිකිළියක සැඟවූයෙමි. ඉනික්බිති මගේ සාක්කු දෙකේම අඹ ගෙඩි පුරවාගෙන නුග ගසට නැග ගත්තෙමි. ජුනි මාසයේ උෂ්ණාධික දවසකට ඒ අතු පතරේ සිසිල සහ අඳුර මැනවින් ගැලපුණි. 

අතු අතර සිටි මා වසන් වූ පත්‍ර තිරයට එපිටින් ධුකී ළිඳ අසල එහා මෙහා යනු මට පෙනුණි. ළිඳ වසා දැමීමට ඔහුගේ බලවත් අකමැත්ත පැහැදිලි ව දිස් විය. 

ඔහු “බේබි!” යැයි කීප වරක් හඬගා කතා කළ ද මට නුග ගසින් බැසීමට මහත් මැලිකමක් දැනෙන්නට විය. ධුකී දිග ලෑල්ලක් ගෙන ළිඳ හරහා තබා එහි එක කෙළවරකට ඇණ ගසන්නට විය. නුග ගසේ සිට මට ඔහුව පෙනුණේ බෙහෙවින් වයස්ගත ව, කුදු ගැසී ඇති ලෙසයි.

මේ වෙලාවේ අශ්ව රියක ගෙජ්ජි හඬ සහ රෝද වල කිරි කිරියක් ඇසුණු බැවින් කිසිවෙකු ගේට්ටුව දෙසට ළඟා වන බව පැහැදිලි විය. අම්මා ආපිට ඒමට වේලාසන වැඩි බැවින් ඒ පැමිණෙන්නේ කවුදැයි දැනගැනීමට මම ඝන නුග පත් අතරින් එබී බැලුවෙමි. මා ඇස ගැටුණු දෙයින් ඇති වූ පුදුමය නිසා මා හිඳ සිටි අත්තෙන් නොවැටී බේරුණේ අනූ නමයෙනි. ඒ පැමිණ සිටියේ මගේ සුළු පියා වන මේජර් වරයා ය. සිතුවාට වඩා කලින් ඔහු පැමිණ තිබිණි. 

මා නුග ගසින් පහළට බැස්සේ නැත. අම්මා එනතුරු මේජර් වරයාට සම්මුඛ වීමට මගේ බලාපොරොත්තුවක් නොතිබුණි.. 

අස් රියෙන් බට මේජර්වරයා තම බඩු මලු බරාඳය වෙත රැගෙන යන සේවකයන් දෙස මඳ වෙලාවක් බලා සිටියේය. ඔහුගේ මුහුණ රතු වී තිබුණු අතර බ්‍රිලන්ටයින් ආලේප කළ ඔහුගේ උඩු රැවුල මුහුණෙන් මතු වී පෙනුණි. ධුකී ඔහු වෙතට ළඟා වූයේ අකමැත්තෙන් මෙන් ආචාර කරමිනි.

“ආ, මේ ඉන්නේ මෝඩ බූරුවා!” මේජර්වරයා විහිළුවක් කරන්නට උත්සාහ කරමින් උස් හඬින් කීවේය. “මේ වත්තේ වැඩිපුර තියෙන්නේ කැලේ නේ. උඹ දැන් මේ වැඩ වලට වයස වැඩියි, උඹට විශ්‍රාම ගන්න කාලේ හරි වගේ. කෝ නෝනා?”

“නෝනා කඩේට ගියා.” ධුකී පිළිතුරු දුන්නේය.

“එතකොට කොල්ලා?” 

ධුකී ඊට පිළිතුරු ලෙස තම උරිස් හැකිලුවේය. “අද දවසටම මම බේබි ව දැක්කේ නැහැ මහත්තයා.”

“මොකක් කිව්වා?” මේජර් කෝපයෙන් කීය. “මදැයි ගෙදර ආවා, මං එද්දී පිළිගන්න කිසි කෙනෙක් නැහැ. පලයන්, ගිහින් උයන කොල්ලා ව ඇහැරවලා මට බොන්න සෝඩා මොනවා හරි ගෙන්න කියපන්.”

“උයන කොල්ලා යන්න ගියා.”

“මොන කෙහෙල්මලක්ද?” මේජර් නොරිස්සුමෙන් කීවේය.

මේ වෙද්දී අස් රිය යන්නට පිටත් වූ අතර මේජර්වරයා කෝපයෙන් ගෙවත්තේ ඒ මේ අත ඇවිදින්නට විය. අඩක් වසා දැමුණු ලිඳ ඔහුගේ ඇස ගැටුණේ එවිටයි. කෝපයෙන් දම් පැහැ වූ මුහුණෙන් යුතුව වහා වහා එහි ගිය ඔහු, මහා හඬින් මහලු උයන්පල්ලාට බැණ වදින්නට විය. 

ධුකී තම නිදහසට කරුණු ලෙස බොහෝ දේ කීය. ගඩොල් හිඟයක්, ඥාති දියණියකගේ අසනීපයක්, ප්‍රමිතියට නැති සිමෙන්ති වර්ගයක්, අයහපත් කාලගුණය, දේව කෝපය වැනි විවිධ හේතු කීවත් ඒ එකකින්වත් මේජර්වරයා සෑහීමකට පත් වූයේ නැත. අන්තිමේදී ධුකී ළිඳේ පතුලෙන් යමක් බුබුළු දමමින් මතුවන අයුරු ගැන කියමින් අත දිගු කර පෙන්වන්නට විය. මෙය බලන්නට මේජර් ළිඳ වටා වූ කෙටි තාප්පයට ගොඩවිය. තවදුරටත් ධුකී ළිඳ පතුලේ වූ යමක් පෙන්වමින් සිටි නිසා ඔහු මඳක් ළිඳට එබුනි.

ධුකී ගේ අත සෙලවුණේ මැජික් කරුවකුගේ අතක් මෙන් ඇසුරු සැණකිනි. ඔහු මේජර්වරයා ව තල්ලු කළ බවක් නොපෙනුණි, පෙනුණේ ඔහුගේ පශ්චාත් පෙදෙසට තට්ටුවක් දැමූ බවක් පමණි. මගේ සුළු පියා ළිං පතුලට අතුරුදන් වෙද්දී ඔහුගේ බූට්ස් සපත්තු වල දසුනක් මගේ නෙත ගැටුණි. විස්මලන්තයේ ඇලිස් ගේ කතාවත් ඈ හාවකුගේ ගුලක් පත්ලට අතුරුදන් වූ අයුරුත් ගැන මට එවෙලේ නොසිතා සිටින්නට නොහැකි විය. 

ඉනික්බිති දිය මතට යමක් වැටෙන මහා හඬක් නැඟුණු අතර ළිං බිත්තියේ උන් පරෙවියෝ අහසට නැඟී තෙවරක් ළිඳට ඉහළින් කැරකී නිවසේ වහලයේ වැසුවෝ ය. 

දිවා ආහාර වෙලාව වෙද්දී ධුකී ළිඳ සම්පූර්ණයෙන්ම ලෑලි ගසා ආවරණය කර තිබිණි. 

“මේජර් මහත්තයා හරි සතුටු වෙයි,” අම්මා නිවසට පැමිණි විට කීවාය. “හවස් වෙද්දී ඔය වැඩේ ඉවර කරන්න පුළුවන් නේද ධුකී?”

සන්ධ්‍යාව එළඹෙද්දී ළිඳ මුළුමනින්ම ගඩොලෙන් බැඳ වසා දමා තිබිණි. මෙතුවක් කල් ධුකී කළ වැඩ අතරින් වඩාත් වේගයෙන් නිම කළ රාජකාරිය මෙය විය. 

එළඹුණු සති කිහිපයේදී අම්මා වුමනාවෙනුත්, කරදර සිතිනුත්, වේදනාවෙනුත් අවසානයේදී පරාජය භාර ගන්නා විලසිනුත් මේජර් වරයාගේ ආගමනය ගැන බලා සිටියාය. මම නම් විනෝදයෙන් සහ උද්යෝගයෙන් ඇගේ ශෝකය දුරු කිරීමට උත්සාහ ගත්තෙමි. මේජර්වරයාගේ රෙජිමේන්තුවේ කර්නල්වරයාට අම්මා ලිපියක් ලියා තොරතුරු විමසූ විට ඔහු දන්වා තිබුණේ මේජර් ඊට දෙසතියකට පෙර නිවාඩු ලබා සිය නිවස වෙත යන්නට පිටත් වූ බවයි. ඉන්දියාවේ විශාල භුමි ප්‍රදේශයේ කොතැනකදී හෝ මේජර්වරයා අතුරුදන් වී තිබිණි.

ඒ කාලයේදී කෙනෙකුට මෙලෙස සදහටම අතුරුදන් වීම දුෂ්කර කාර්යයක් වූයේ නැත. මේජර්වරයා අතුරුදන් වී මාස කීපයක් ගතවූ පසු එක්කෝ ආපිට දුම්රිය ගමනේදී කිසිවකු විසින් ඔහු ව ඝාතනය කර ඔහුගේ සිරුර ගඟකට වීසි කරන ලද බව හෝ ඔහු යම් ගෝත්‍රික කාන්තාවක් සමඟ පැන ගොස් රටේ කොතැනක හෝ කෙළවරක වසන බව නිගමනය විය. 

අප ඔහු රහිතව ජීවිතය ගෙන යා යුතුව තිබිණි. ඒ වෙද්දී මෝසම් වැසි අවසන් වී තිබුණු අතර පේර වාරය එළඹෙමින් තිබිණි. මේ වෙද්දී අම්මා ව බලන්නට රාජකීය පාබල සේනාවේ කර්නල් වරයෙකු නිවසට යමින් එමින් සිටියේය. තරමක් වයස්ගත වූ මොහු, සැරවැරකම් නැති, දේවල් නිතර අමතක වන සුළු පුද්ගලයෙකු විය. ඔහුගෙන් කිසි කරදරයක් නොතිබුණු අතර ඔහුට නිවසේ තැන තැන චොකලට් තබා යන පුරුද්දක්ද විය.

“හොඳ මහත්තෙයෙක්” ධුකී කීවේය. ඔහුත් මමත් බෝගන්විලියා ගස පසුපස සිටගෙන කර්නල්වරයා නිවසට පිවිසෙන පඩි තරණය කරනු බලා සිටියෙමු. “බලන්න ඒ මහත්තයා අර සෆාරි තොප්පිය දාන ලස්සන, ඔලුව හොඳටම වැහෙන විදිහටයි දාන්නේ”

“ඒ තොප්පිය යට එයාට තට්ටේ තියෙන්නේ.” මම කීවෙමි.

“කමක් නැහැ, මං හිතන්නේ එයා හරියයි.”

“හරි නොගියොත් අපි ආයෙත් ළිඳ අරිමු.” මම පිළිතුරු දුන්නෙමි. 

එය අසා ධුකී ගේ අත වූ හෝස් පයිප්පය අත හැරුණු අතර ඔහුගේ දෙපා තෙමමින් ජලය ගලා යන්නට විය. නමුත් ඔහු ඉක්මනින්ම පියවි සිහිය ලබා, මගේ අත ගෙන පැරණි ළිඳ වෙත ගියේය. මේ වෙද්දී එය තට්ටු තුනකින් යුත් වේදිකාවක ස්වරූපය ගත් අතර ඉන් දිස් වූයේ මඟුල් කේක් ගෙඩියක පෙනුමකි. 

“අපි අපේ පරණ ළිඳ අමතක කරන්න නරකයි.” ඔහු කීවේය. “එන්න බේබි, අපි මල් පෝච්චි ටිකක් තියලා ඒක ලස්සන කරමු.”

ඉනික්බිති අපි විවිධ මීවන සහ ජෙරනියම් මල් ගස් සහිත පෝච්චි ගෙනැවිත් එතැන සැරසුවෙමු. ඒ කාර්යය ඉතා හොඳින් නිම කිරීම ගැන බොහෝ දෙනා ධුකී ට සුබ පැතූ හ. මගේ නම් එකම පසුතැවිල්ල වූයේ ළිඳෙන් පරෙවියන් ඉවත්ව යාමයි. 

පරිවර්තනය- හෙල්මලී ගුණතිලක 

Translation of the story 'A Job Well Done' by Ruskin Bond 

Picture generated by Canva AI
සිසිල සඟරාව - අප්‍රේල් 2025 කලාපය 

(සිසිල සඟරාව ඕස්ට්‍රේලියාවේ, නිව් සවුත් වේල්ස් හි සිංහල සංස්කෘතික හමුවේ ලේඛක සංසදයේ ප්‍රකාශනයකි)

රාජා

රාජාගේ නම රාජා බව අපි දැනගත්තේ ග්‍රාමසේවකගෙන්. ඒ වෙනකම් අවුරුදු ගාණක් තිස්සේ එයාට හැමෝ ම කීවේ ‘ගොළුවා’ කියලා. ඒක අපහාසෙටවත්, සමච්චලයටවත් කීව නමක් නෙමෙයි. ඇත්තට ම කවුරුවත් එයාගේ නම නොදැන හිටි නිසාත්, දැනගන්න විදිහක් නොතිබුණු නිසාත් කීව නමක්. රාජාට උපතින් කන් ඇහුණේ නැහැ. ඒ නිසා එයාට කතා කරන්නත් බැහැ. ඒත් අවුරුදු ගාණක් තිස්සෙ ම අපි එයාටත්, එයා අපිටත් බොහොම ලෙන්ගතුව ඉන්න ඒක කිසි බාධාවක් වුණේ නැහැ.

රාජා ජීවත් වුණේ ගෙයින් ගෙට ගිහින් කුලී වැඩ කරමින්. උදේට කොතැනක හරි ගෙයක් ළඟින් මතුවෙලා, ඒ අය පවරන ඕනෑම වැඩක් කරන්නත් හවසට දවසේ කුලී අරගෙන අතුරුදහන් වෙන්නත් රාජා පුරුදුවෙලා හිටියා. එයා ජීවත්වෙන තැනක් කවුරුවත් දැනගෙන නොහිටියේ ඒක අහගන්න ක්‍රමයක් නොතිබුණු නිසායි. පවරන ඕනෑම වැඩක් ‘යකෙක් වගේ’ කරන්න රාජා දක්ෂයි. එහෙම වැඩ පවරන්නත් වැඩේ පවරන කෙනාට යම් තරමක සංඥා භාෂා දැනුමක් වුවමනා වුණා. ඒත් රාජාට තියුණු බුද්ධියක් තිබුණු නිසා අනෙත් අය යන්තම් අතින් පයින් කියන දේවල් එයා එක සැණින් තේරුම් ගත්තා.

රාජා අපේ ගෙදර වත්ත පිටියේ වැඩ කරන්න නිතර ම ආවා. කළුම කළු හමක් තිබුණු රජාට තිබුණේ සුදුම සුදු හිනාවක්. රාජා පොඩි ළමයින්ටත්, සත්තුන්ටත් අසීමිතව ආදරය කළා. එයා අපේ වත්තේ වැඩකරන කාලේ ලොකු අක්කා එයාගේ අලුත උපන් පුතා වඩාගෙන ගෙමිදුලට එනවා දැක්කොත් රාජා කරමින් හිටිය ඕනෑම බරපතල වැඩක් නවත්තලා එතැනට යනවා. ඉන්පස්සේ ආදරය පිරුණු ඇස් වලින් ඈත ඉඳන් දරුවා දිහා බලාගෙන ඉන්නවා. තවත් ටික කාලයකින් ඒ පුතා මිදුලේ දුව පැන ඇවිදිද්දී, රාජාට ‘ගෝ මාමා’ කියලා කතාකරද්දී රාජා තමන්ගේ වැඩ නවත්තලා වත්තෙන් කඩාගත්ත මලක්, අහුලාගත්ත පිහාටුවක් පුතාට ගෙනත් දෙන්නේ පිරිකරක් පූජා කරනවා වගේ භක්තියෙන්. රාජාත් කසාද බැඳලා ද, එයාටත් දරුවෝ හිටිය ද කියලා අපිට දැනගන්න වුවමනා වුණත් අනෙත් හැම දේම තේරෙන රාජා අපි සංඥා වලින් ඇහුව ඒ ප්‍රශ්න විතරක් මඟ ඇරියා. 

දරුවන්ට ආදරය වුණා වගේ නෙමෙයි, සත්තුන්ට ආදරේ පෙන්නන්න ගිහින් රාජාට සිහිවටන කීපයකුත් ලැබිලා තිබුණා. එයා වැඩ කළ ගෙවල්වල බල්ලන්ව අතගාන්න ගිහින් උන් රාජාව හපා කාලා මැහුම් දාපු විස්තර රඟපාලා පෙන්නමින් සමහර දවස්වලට රාජා හිනාවුණා. සමහරවිට ඒ බල්ලෝ, තමන් ළඟට එන්න එපා කියලා රජාට අනතුරු අඟවන්න ගොරවද්දී ඒ බව නෑහිලා එයා උන්ව අතගාන්න ගියාද කියලා අපිට ඒවා දකිද්දී හිතුණා. අපේ ගෙදර හිටිය බලු පරම්පරාව නම් රාජාට පණ වගේ ආදරය කළා. රාජා ඉන්න දාට උන් අනෙත් හැම රාජකාරියක් ම අමතක කරලා වත්තේ එයා වැඩකරන තැන කිට්ටුවෙන් ඉන්න හරි කැමැත්තක් පෙන්නුවා. රාජාට කෑමට බත් බෙදලා දෙද්දී බල්ලන්ව එතැනින් එළවලා කූඩුවට නොදැම්මොත් රාජා බිම වාඩිවෙලා තමන්ගේ බත් පිඟානෙන් වැඩි කොටසක් බල්ලෝ එක්ක බෙදාගන්න බව අපි දැනගෙන හිටියා. 

රාජාට තිබුණු බුද්ධිය අප නිරන්තරයෙන් ම පුදුම කළා. ඕනෑම කැලැන්ඩරයක් අරගෙන දවස් හරියට පෙන්නන්න, ලබන සතියේ එයා ආයෙත් එන දවස හරියටම පෙන්නන්න එයා දැනගෙන හිටියා. කැලැන්ඩරේ මාස, දවස් මුද්‍රණය කරලා තිබුණේ සිංහලෙන්ද, ඉංග්‍රීසියෙන්ද කියන එක එයාට ප්‍රශ්නයක් වුණේ නැහැ. ඊට අමතරව කඩේකට ගිහින් බඩු මිලදී ගෙන හරියට ම මුදල් ගෙවලා ඉතුරු සල්ලි ගණන් කරලා ගන්න, දුර ගමන් බස් කීපයක නැඟලා තමන්ට වුවමනා තැනට හරියට ම යන්න එයාට පුළුවන්කම තිබුණේ එක අකුරක්වත් නොදැනයි. ඒ වගේම රාජාට සමාජ බුද්ධියත් හොඳට ම පිහිටලා තිබුණා. රාජා කතෝලික ආගමේ බවට සාක්ෂියකට තිබුණේ බෙල්ලේ එල්ලාගෙන හිටිය ලොකු රිදී කුරුසය. ඒත් අප්‍රේල් මාසයේ අවුරුදු පහු වුණු ගමන් කොහෙන්දෝ හොයාගත්ත බුලත් අතක් අරගෙන එයා කුලී වැඩ කළ හැම ගෙදරට ම යන්න රාජා පුරුදු වෙලා හිටියා. එහෙම ගිහින් ඒ ගෙවල්වල පොඩි ළමයින්ට පවා බුලත් දීලා බිම වැටිලා වඳින්න උත්සාහ කරන රාජාට ඒ ගෙවල් වලින් සතුටු පඬුරුත්, තෑගි බෝගත්, කෑම බීමත් සෑහෙන්න තරමට ලැබෙන බව එයා පළපුරුද්දෙන් දැනගෙන හිටියා. එහෙම යන දවසට බෙල්ලේ එල්ලුණු රිදී කුරුසය ගලවලා තියලා යන්න එයා අමතක කළේ නැහැ. 

මේ වගේ අහිංසක කපටිකම් තිබුණත් රාජාගෙන් කාටවත් කිසිම කරදරයක් තිබුණේ නැහැ. කිසිම හොරයක් බොරුවක් වංචාවක් නැතිව එයා වැඩ කළ හැම ගෙදර ම විශ්වාසය රකිමින් එයා රාජකාරි කළා. රාජාට වැඩ පැවරුව හැම කෙනෙකුටම හැමදාම තිබුණු ප්‍රශ්නේ රාජාට පණිවිඩයක් දෙන්නේ කොහොමද කියන එක. එයා හිටිය ඉසව්වක් දැනගෙන හිටියත් කවුරුවත් එයාගේ ගෙදරක් තියෙන තැනක්වත්, පවුලක විස්තරයක්වත් දැනගෙන හිටියේ නැහැ. මේ නිසා රාජාට ම හිතිලා ගෙදරකට එනකම් කාටවත් එයාට පණිවිඩයක් යවලා ගෙන්නගන්න නම් බැරි වුණා. 

රාජා මාස ගාණකින් ආවේ නැති බව කාට කාටත් මතක් වෙන්න ගත්තේ වතු පිටි කැලෑ වෙද්දී, ගස්වල පොල් පැහිලා එක දෙක බිම වැටෙද්දී, වැට ඉණි දිරලා වැටෙද්දී. රාජා නිතර යන එන කීප තැනකින් ආරංචි කරලා බැලුවත් ඒ කිසි තැනකට මාස ගාණකින් රාජා ඇවිත් නැති බව අපිට දැනගන්න ලැබුණා. සමහරවිට එයා ඈත පළාතක වැඩකට යන්න ඇති කියලා හැමෝම කතා වුණා. තවත් මාස කීපයක් ගතවුණා. රාජා ගැන ඇත්තම විස්තරය දැනගන්න ලැබුණෙත් බොහොම අහඹු විදිහට. පන්සලේ කඨින පිංකම දවසේ රාජාගේ ගම් පළාතේ ග්‍රාමසේවක මහත්තයාව අපේ තාත්තාට මුණගැහිලා තිබුණා. රාජාගේ හැඩහුරුකම් එක්ක කියලා විස්තර අහද්දී තමයි තාත්තාට හරි විස්තරය දැනගන්න ලැබිලා තියෙන්නේ. ඒ වෙද්දීත් රාජා ජීවිතෙන් සමු අරන් මාස කීපයක්. කුළී වැඩකට ගිය පළාතක බුලත් විටක් ගන්න රේල් පාර දිගේ ඇවිදගෙන යමින් හිටිය රාජා මහා දවාලක කෝච්චියක හැප්පිලා මිය ගිහින්. කෝච්චියේ නලා සද්දයත්, වටපිට මිනිසුන්ගේ කෑ ගැහීමත් නොඇහුණු හේතුවෙන් එහෙම අවාසනාවන්ත විදිහට රාජාට ජීවිතෙන් සමුගන්න යෙදිලා තිබිලා. ඒ තරම් කාලයක් කළුම කළු මූනකින් අපිට සුදුම සුදු හිනාවක් දුන්නු මිත්‍රයාගේ ඇත්ත නම ‘රාජා’ කියලාත් අපි දැනගත්තේ  ඒ දුක්බර ආරංචියත් එක්කමයි. 

-හෙල්මලී 

photo- unsplash

එකම ලෝකයක්

අද උදෑසන
අලංකාර ශ්වේත පැහැ කෙකින්න
ජල තලයට ඉහළින් පාව ගියාය

ඉනික්බිති ඈ
අප හැම අයිති මේ ලෝකයට ඉහළින් ඇති
නිල් අහසේ නොපෙනී සැඟවිණි

මේ ලොව හැම දෙයක්ම
කෙදිනක හෝ
අන් හැම දේකම කොටස් වේ

ඒ සිතිවිල්ල නිසා
මොහොතකට
මා ද ලස්සන බව මට දැනුණි

පරිවර්තනය- හෙල්මලී ගුණතිලක

Translation of 'Poem of the One World' by Mary Oliver

Digital art

මනුසත් හැසිරුම් කදිමට විනිවිද දකින ඈන් ටයිලර්

“හැම විවාහයක්ම විවිධ අවධි පසු කරයි. ඒවා තුළ බොහෝ විට නැවත ඉපදීම් ඇත. ඇතැම් අවස්ථාවල පුද්ගලයන් දෙදෙනකු අතර කාල දෙකකදී හොඳ විවාහයක් සහ නරක විවාහයක් යන දෙකම පැවතිය හැකිය.”

අලුත් පොතක තේමාව වත් අන්තර්ගතය වත් නොදැන පාඨකයන් ලෙස අප එය තෝරාගන්නා අවස්ථාවක් ඇත් නම් ඒ, ඒ කතුවරයා පෙර නිර්මාණවලදී පා ඇති දස්කම්වල රස අප හඳුනන බැවිනි. මට නම් අමෙරිකානු ජාතික කතුවරියක වන ඈන් ටයිලර්ගේ පොත් ගෙන එන්නේ එවැනි හැඟීමකි. ඈන් ටයිලර් මානුෂීය හැඟීම් මනා සේ කියවන, පුද්ගල හැසිරීම් කදිමට විනිවිද දකින ලේඛිකාවකි. මිනිස් හැසිරීම්වල සංකීර්ණ බව සරලව සහ රසවත් ලෙස තම නිර්මාණ මඟින් විදහා පෑම ඇයගේ දස්කමයි. මේ, ඈ 2022දී ප්‍රකාශයට පත් කළ ‘ෆ්රෙන්ච් බ්රේඩ්’ නවකතාව ගැන සටහනකි.

ඈන් ටයිලර්ගේ සෙසු පොත් මෙන්ම ‘ෆ්රෙන්ච් බ්රේඩ්’ පොතද ලියවී ඇත්තේ පවුලක් තුළ දිගහැරෙන අතිශය සාමාන්‍ය මනුෂ්‍ය හැසිරීම පෙළගස්වමිනි. 1959 සිට 2020 දක්වා කාල වකවානුව ඔස්සේ දිවෙන මේ කතාව අමෙරිකාවේ බැල්ටිමෝර් ප්‍රදේශයේ එක්තරා මධ්‍යම පාන්තික පවුලක් තුළ සිදු වන හැලහැප්පිලි, කඩාවැටීම්, දිනුම් සහ සුළු සුළු දිලියුම් මැනවින් විස්තර කරයි.

“එහෙනම් මෙහෙමයි දේවල් වෙන්නේ,” ඕ කීවාය. “පවුල්වල සාමාජිකයෝ මෙහෙම දේවල් තමයි එකිනෙකා වෙනුවෙන් කරන්නේ. ඇත්ත බව පිළිගන්න අපහසු දේවල් ටිකක් හැංගීම, ආත්ම වංචාවන් කීපයකට, ඒ වගේම කරුණාවන්තකම් කීපයකට ඉඩ දීම...”

“ඇයි පොඩි කුරිරුකම්?” ඔහු විමසීය.

“ඔව්, පොඩි කුරුරුකම්වලටත් ඉඩ දීම!” ඕ පිළිතුරු දුන්නාය.

‘ෆ්රෙන්ච් බ්රේඩ්’ කෘතියේ කතානායක ගැරට් පවුල, පිටතින් බලද්දී සාර්ථක, ආදරණීය පවුලක් සේ පෙනුණද, එක් වහලයක් යට ජීවත් වන එහි සාමාජිකයෝ එකිනෙකාගෙන් වියුක්ත උප ඒකක වැනිය. ඔවුන් එකිනෙකාගේ අපේක්ෂා නොහඳුනන අතර, ඔවුන්ගේ සිතුම් පැතුම්වල පවා කිසිදු සමාන බවක් නැත. පවුලේ මව වන මර්සි ජීවිත කාලයක්ම චිත්‍ර ශිල්පිනියක වන්නට හීන දකිමින් උන් අයෙකි. ඇයගේ මේ සැබෑ නොවුණු සිහිනය තම දරුවන්ගේ පමණක් නොව ඔවුන්ගේද දරුවන්ගේ ජීවිතවලට පවා විවිධ මට්ටමින් බලපෑ බව මේ කතාව ගලා යද්දී පැහැදිලි වේ.

ගැරට් පවුලේ එකම පුතු වන ඩේවිඩ් වැඩෙන්නේ තම පියා තමා නොරුස්නා බව අදහමිනි. මේ නිසා ඔහු නිරතුරුවම සිය පවුලෙන් දුරස්ව වෙසෙන්නට උත්සාහ දරයි. මෙවැනි කුඩා ඉරිතැළීම් බහුල මේ පවුලේ කතාව කියවන්නන්ගේ හදවත් තුළට කාවදින්නේ ඔවුන්ද ඒ පවුලේ සාමාජිකයන් බවට පත්කරමිනි.

මේ කතාවේ හැම පරිච්ඡේදයක් සමඟම ලේඛිකාව ගැරට් පවුලේ සාමාජිකයන් අතීතයේ සිට වර්තමානයට ගෙන එන්නීය. කියවන්නාද ඔවුන් සමඟම ඒ ගමන එන්නේ අලුතින් පවුල තුළ ඇති වන හැලහැප්පිලිවලට තමාද මැදි වෙමිනි. ‘ෆ්රෙන්ච් බ්රේඩ්’ කෘතිය ගැන කළ කතාබහකදී ඈන් ටයිලර් මේ චරිතවල විකාශය අපූරු ලෙස විස්තර කරන්නීය. පවුලක සාමාජිකයන් අතර ඇති ආදරය ඔවුන් එකිනෙකා හා නොකියන දේවල සහ එකිනෙකා වෙනුවෙන් නොකරන දේවල පවා ගැබ්ව ඇති බව එහිදී ඇය අපට සිහිපත් කර දෙයි. ඇතැම් විට තමා මවන චරිත තමගේ පාලනයෙන් තොරව හැසිරෙන බවත්, ඔවුන්ගේ හිතුවක්කාර හැසිරීම් ගැන තමාට වගකිව නොහැකි බවත් ඈ කියන්නේ තම චරිතයේද ඇති විනෝදයට බර පැතිකඩක් විවර කරමිනි.

වර්ෂ 1941දී අමෙරිකාවේ මිනසෝටා ප්‍රාන්තයේ උපන්නියක වන ඈන් ටයිලර් 1964 සිට මේ වන විට නවකතා 24ක් පළ කර ඇත. ඇයගේ පොත් අතුරින් ‘ඩිනර් ඇට් ද හෝම්සික් රෙස්ටෝරන්ට්’ (1982), ‘ද ඇක්සිඩෙන්ටල් ටුවරිස්ට්’(1985) යන ඒවා ප්‍රබන්ධ සඳහා වන පුලිට්සර් සම්මානයට නිර්දේශ වූ අතර, ‘බ්‍රීදින් ලෙසන්ස්’ (1988) නවකතාව 1989 දී එම සම්මානයෙන් පිදුම් ලැබීය.

මීට අමතරව මේ වෙද්දී ඈන් සිය ලේඛනය වෙනුවෙන් ‘මෑන් බුකර්’ ඇතුළු සම්මාන රැසක් හිමි කර ගෙන තිබේ. ඇයගේ 25 වැනි නවකතාව වන ‘ත්‍රී ඩේස් ඉන් ජූන්’ පසුගිය දා නිකුත් විය.

හෙල්මලී ගුණතිලක

විදෙසක ලිවිසැරිය
සිළුමිණ ශාස්ත්‍රීය සංග්‍රහය  09.03.2025

කතන්දර - චිත්‍ර!

මගේ කෙටිකතා පොත් දෙක පළ වෙලා දැන් අවුරුදු කීපයක් වෙනවා. සහස් පියවර පොත ලියලා නම් අවුරුදු හයකුත් වුණා. ඒත් තාම මට පොත් කියවූ අයගෙන් විවිධ ප්‍රතිචාර ලැබෙන එක හරිම සතුටු කාරණයක්. මම හිතන්නේ ලියන කෙනෙකුට තමන්ගේ නිර්මාණයක් අනිත් අය රස වින්දා කියලා අහන්නට ලැබීම තමයි උපරිම සතුට. 

මට ළඟදී එහෙම පණිවිඩයක් ලැබුණා දක්ෂිණා වික්‍රමසිංහ නංගීගෙන්. මගේ කෙටිකතා රස වින්දා ට අමතරව ඈ තව පියවරක් ඉස්සරහට ගිහින්. ඒ සමහර කෙටිකතා කියවද්දී ඇගේ හිතේ මැවුණු රූප ඈ ඩිජිටල් චිත්‍ර බවට පත් කරලා. දක්ෂිණා මේවා මාත් එක්ක බෙදාගත්තාම මට පුදුම හිතුණා. ඒ කතාවල සාරය ඇගේ හිතට කා වැදුණු බව මේ නිර්මාණවලින් පැහැදිලියි. අනික මේවා මම ආසම විදිහේ සරල, සුන්දර චිත්‍ර!

ඉතින් දක්ෂිණා, මගේ කතන්දර වලට තව මානයක් එක් කළාට, ඒවා මාත් එක්ක බෙදා ගත්තාට බොහොම ස්තූතියි නංගි 🩷

විෂ්ණු ලකුණ

“මේක කාල නාගයා ට.” ගංගා රාම් පීරිසියකට කිරි වත්කරමින් කීවේය. “හැම රෑ ම මම බිත්තියේ මුල්ලේ තියෙන මේ කුහරය ළඟින් කිරි පීරිසියක් තියනවා. උදේ වෙද්දී කිරි ටික අතුරුදන්.”

“ඕක බොනවා ඇත්තේ බළලා.”ළමෝ කීහ. 

“බළලා!” ගංගා රාම් කේන්තියෙන් කෑ ගැසීය. “ඔය කුහරේ ළඟට මොනම බළලෙක් වත් යන්නේ නැහැ. කාල නාගයා තමයි ඕකේ ජීවත් වෙන්නේ. මම ඌට කිරි දෙන තාක් ඌ මේ ගෙදර කිසි කෙනෙක්ව දෂ්ඨ කරන්නේ නැහැ. බේබිලාට හිතේ හැටියට වත්තේ සපත්තු නැතිව සෙල්ලම් කරන්න පුළුවන්.”

ගංගා රාම් ගෙන් උපදෙස් ගන්නට අපගේ සූදානමක් තිබුණේ නැත.

“තමුසේ මහා මොඩ බ්‍රාහ්මින් කාරයෙක්,” මම කීවෙමි. “තමුසේ දන්නේ නැතිද නයි කිරි බොන්නේ නැති බව? බිව්වත් දවස ගානේ කිරි පීරිසියක් බොන්නේ නැති බව? අපේ සර් කීවා සර්පයෝ කෑම කන්නේ දවස් කීපයකට සැරයක් කියලා. දවසක් අපි දැක්කා ගෙම්බෙක් ව ගිලපු ගැරඬියෙක් ව. ඒ ගොදුර දවස් ගානක් යනකම් ගුලියක් වගේ උගේ උගුරේ හිරවෙලා තිබුණා. ඒක දියවෙන්න සෑහෙන දවසක් ගතවුණා. අපේ ඉස්කෝලේ ලැබ් එකේ ස්ප්‍රීතු වල දාලා සර්පයෝ දුසිම් ගණන් තියෙනවා. ගිය මාසේ අපේ සර් නයි නටවන කෙනෙක්ගෙන් නයෙක් සල්ලිවලට අරන් තිබ්බා, ඌට දෙපැත්තටම දුවන්න පුළුවන්! උගේ වලිගෙත් ඔලුවකුයි ඇස් දෙකකුයි තියෙනවා. ඌ ව දාන්න හිස් බෝතලයක් නොතිබුණු නිසා පොළඟෙක් හිටිය බෝතලයකට දැම්මේ. බෝතලේ ඇතුළේ නිකම් කුණාටුවක් වගේ වුණා එකපාරට. දිරාපත්වෙමින් තිබුණු පොළඟා ව නයා තත්පරෙන් කීතු කීතු කළා.”

ගංගා රාම් භක්තිය නිසා උපන් ත්‍රාසයෙන් තම දෑස් වසාගත්තේය. 

“මේ කියන දේවල් වලට බේබිලාට කවදාහරි පටිසන් දෙනවා..ඔව්, ඔව් පටිසන් දෙනවා…”

ගංගා රාම් සමඟ තර්ක කිරීමේ පලක් නොවිණි. හැම යහපත් හින්දු බැතිමතෙකු මෙන්ම ඔහු ද බ්‍රහ්ම, විෂ්ණු සහ ශිව යන බල ත්‍රිත්වය, එනම් මැවීම, සුරැකීම සහ විනාශ කිරීම යන බලයන් ගැන විශ්වාස කළේය. මේවා අතරින් ඔහු වඩාත්ම භක්තිමත් වූයේ විෂ්ණු ගැන වූ අතර හැම උදෑසනක ම ඔහු සඳුන් ආලේපනයෙන් V ලකුණක් තම නළලතේ සටහන් කළේය. බ්‍රහ්මින් කුලයට අයත් වූවත් ඔහු සාක්ෂරතාවයෙන් තොර වූ අතර මිත්‍යා විශ්වාස කරපින්නාගෙන සිටියේය. ඔහුට අනුව නම් සෑම ජීවියෙකුම - සර්පයන්, ගෝනුස්සන් සහ පත්තෑයන් පවා - පුජනීය විය. මෙවැනි සතෙකු ඇස ගැටුණු විට ඔහු උන් ව ඉක්මණින් වසන් කළේ අප උන්ව මරණු ඇතැයි බියෙනි. අප බැඩ්මින්ටන් පිති වලින් පහර දුන් දෙබරුන් ව ඔහු බේරාගෙන උන්ගේ කැඩුණු තටු පිරියම් කරමින් සාත්තු කළේ ය. ඇතැම් අවස්ථාවලදී මේ දෙබරුන් ඔහුට දෂ්ඨ කළ නමුත් එයින් ඔහුගේ භක්තිමත් බව වෙනස් වූ බවක් පෙනෙන්නට තිබුණේ නැත. යම් සතෙකුගේ විෂ සහිත බව වැඩි නම් ගංගා රාම් ඌට දැක්වූ භක්තිය වැඩි විය. සර්පයන් ගැන ඔහු දැක්වූ උනන්දුව මීට උදාහරණ වූ අතර ඒ අතරිනුත් කාල නාග නම් සර්පයාට ඔහු තදින් බැඳී සිටියේය. 

“අපිට උඹේ කාල නගයාව අහු වුණොත් අපි ඌව මරලා දානවා.”

“මම ඒකට ඉඩ තියන්නේ නැහැ. ඌ බිත්තර සීයක් දාලා තියෙන්නේ. ඌව මැරුවොත් බිත්තර සීයෙන් නයි පැටවු සීයක් එළියට ඇවිත් මේ ගේ පුරාම යයි. එතකොට බේබිලා මොකද කරන්නේ?”

“එතකොට අපි උන්ව පණ පිටින් අල්ලලා බොම්බායට යවනවා. එහෙ උන්ගේ විෂ දොවලා ගන්නවලු නයි විස නසන බෙහෙත් හදන්න. පණ ඇති නයෙකුට රුපියල් දෙකක්ම ගෙවනවා ලු. එතැනම රුපියක් දෙසීයක්නේ!”

“බේබිලා ඔය කියන දොස්තරලාට කිරි බුරුළු ඇති, මොකද නයින්ගේ විෂ දොවන්න කිරි බුරුළු තියෙනවා මම දැකලා නැහැ. ඒත් මූට නම් කිට්ටු කරන්න හිතන්න වත් එපා. මේ කාල නාගයාට වියත් තුනක් විතර මහා විසාල පෙනයක් තියෙනවා,” ඔහු පෙනයක් සේ දෑත හිස මතින් අල්ලා දෙපැත්තට වැනෙන්නට විය. “ඌ තණ බිස්සේ අව්ව තපිනවා බලන්න වටිනවා”

“ඒකෙන්ම පේනවා උඹ කීව බොරු වල තරම. එහෙම පෙනයක් තියෙනවා නම් ඌ පිරිමි සතෙක්. එහෙනම් ඌ අර බිත්තර සීය දැම්මා වෙන්න බැහැ. ඒවා දාන්න ඇත්තේ උඹම තමයි”

කොලු රැළ මහා හඬින් සිනාසෙන්නට වූහ. 

“ඒවා ගංගා රාම් බිත්තර, ළඟදීම අපිට ගංගා රාම් පැටවු ලැබෙනවා!”

මෙයින් ගංගා රාම් ගේ සිත බලවත් සේ රිදිණි. සාමාන්‍යයෙන් නිවසක මෙහෙකරුවෙකු ට මෙවැනි අපහාස ලැබීම සාමාන්‍ය දෙයක් වූවත් නිවසේ දරුවන් අතින් මෙසේ ලැජ්ජාවට පත් වීම ඔහුට පවා ඉසිලිය නොහැකි විය .ඔවුහු නිරතුරුවම ඔවුන්ගේ අලුත් මනස්ගාත අදහස් කියමින් ඔහු ව පාච්චල් කළහ. එපමණක් නොව ඔවුන් කිසි විටක වත් දේව වාක්‍ය පොත කියවූයේ නැත. අවිහිංසාව ගැන මහත්මා ගාන්ධි කී දේවල් පවා ඔවුහු පිළිපැද්දේ නැත. ඔවුන්ගේ උනන්දුව තිබුණේ කුරුල්ලන්ට වෙඩි තැබීමට පාවිච්චි කළ හැකි තුවක්කු ගැනත් සර්පයන් ගිල්වා මරා දැමිය හැකි ස්ප්‍රීතු ගැනත් පමණි. තමන් අදහන පිළිවෙලට හැම ජීවියෙකුම උතුම් බව ගංගා රාම් දිගටම විශ්වාස කළේය. නොකඩවා සර්පයන් ආරක්ෂා කිරීමට ඔහු ප්‍රතිඥා දුන්නේ උන් දෙවියන් මැවූ සතුන් අතරින් විසකුරුම වර්ගය වූ බැවිනි. උන් ව නොමරා උන්ට ආදරය කළ හැකි නම් ඒ තර්කය ඔප්පු වන බව ඔහු නිතරම පැවසුවේය.. 

ගංගා රාම්ට ඔප්පු කිරීමට අවශ්‍ය වූ තර්කය පැහැදිලි වූයේ නැතත් නයා වෙසෙන ගුල අසල කිරි පීරිසියක් තැබීමෙන් සහ උදෑසනදී එය අතුරුදන් බව දැකීමෙන් ඔහුගේ යම් තර්කයක් නම් ඔප්පු විය. 

දිනක් අපි කාල නාගයා ව දුටුවෙමු. පෙරදා රාත්‍රියේ දරුණු ලෙස මෝසම් වැසි ඇද හැලී තිබිණි. ගිම්හානයේ කුරිරු උණුසුම නිසා වේලී කර වී තිබුණු මහා පොළොව ජීවයෙන් උතුරමින් පසු විය. කුඩා දිය කඩිති වල ගෙම්බන් කෑ ගසමින් සිටි අතර මඩ වූ පොළොවෙන් ගැඩවිලුන්, පත්තෑයන් සහ කුරුමිණියන් සිය ගණනක් මතු විය. තැන තැන තණකොළ මතු වී, කෙසෙල් පත් කොළ පැහැයෙන් බැබලෙමින් තිබිණි.

කාල නාගයා ගේ ගුල වැහි වතුරෙන් පිරී තිබුණු බැවින් ඌ තණ බිස්සේ වැතිරී සිටියේය. උගේ කළු පැහැති පෙනය අව්වට දිලිසුණි. අඩි හයක් තරම් දිග වූ ඒ නාගයා මගේ අතක් තරම් වට ප්‍රමාණයෙන් යුතුව තරබාරු ව පෙනුණි. 

“අන්න නයෙක්, ඌ ව අල්ලමු!”

එදින පොලොව ලිස්සනසුලු වූ බැවින්ද, කානු සහ අනෙත් විවර වැසි දියෙන් වැසී ගොස් තිබුණු බැවින් ද, ගංගා රාම් නිවසේ නොසිටි බැවින් ද කාල නාගයාට බේරීමට ක්‍රමයක් තිබුණේ නැත.

දිග බට කෝටු රැගෙන අප ඌ ව වට කළේ ඌ ට අපගේ ඉව දැනෙන්නටත් පෙර ය. ඌ අප ව දුටු විට උගේ දෑස ගිනි රතු පැහැයක් ගත් අතර ඌ සතර අතට පිඹිමින් එසැණින් කෙසෙල් ගාලට ඇදී යන්නට විය. නමුත් පොළොවේ වූ මඩ ගතිය නිසා අඩි පහකට වඩා ඇදී යාමට පෙර පිට හරහා කෝටුපහරක් වැදී ඌ අඩපණ විය. ඉනික්බිති පහර පිට පහර වැදුණු බැවින් බරපතල ලෙස තුවාල ලැබූ ඌ අන්තිමේදී දිස් වූයේ මඩ සහ ලේ වැකුණු කළු- සුදු ජල්ලියක් ලෙසිණි. එහෙත් උගේ හිසට හානි සිදුව තිබුණේ නැත. 

“පෙනයට ගහන්න එපා,” එක කොලුවෙක් කෑ ගැසුවේය. “අපි මූව ඉස්කෝලෙට අරගෙන යමු”

බට කෝටු වලින්ම ඔසවා අඩපණ ව සිටි නාගයා ව විස්කෝතු ටින් බඳුනකට දමා ගන්නට අපි සමත් වූයෙමු. ඉනික්බිති එය ලණුවකින් ගැට ගසා ඇඳ යට සඟවා තැබුවෙමු. 

ඒ රාත්‍රියේ ගංගා රාම් නාගයාට කිරි පීරිසිය තබන තෙක් මම හොර ගල් ඇහිලුවෙමි. 

“අද කාල නාගයාට කිරි තියන්නේ නැද්ද?”

“මම තියන්නම්, බේබි නිදාගන්නකො” ඔහු නොරිස්සුමෙන් කීවේය.

ඊට වඩා ඒ ගැන කතා කිරීමට ඔහුගේ කැමැත්තක් තිබුණේ නැත. 

“ඌ ට ආයෙත් නම් කිරි ඕන වෙන්නේ නැහැ”

මෙය අසා ගංගා රාම් මොහොතක් නිසොල්මන් විය. 

“නෑ මම මේ කිව්වේ වැස්ස නිසා ඕන තරම් ගෙම්බෝ ඉන්නවනේ. උඹේ කිරි වලට වඩා ගෙම්බෝ රස ඇති. අනික උඹ කවදාවත් කිරි වලට සීනි දාන්නෙත් නැහැනේ”

ඊට පසු දින ගංගා රාම් කිරි සහිත පීරිසිය නැවත ගෙන ආවේය. ඔහු බුම්මාගෙන සිටි අතර ඔහුගේ මුහුණෙන් සැකයක් දිස් විය. 

“මම උඹට කිව්වා සර්පයෝ කිරි වලට වැඩිය ගෙම්බෝ කන්න කැමතියි කියලා”

අප පාසල් යාමට සූදානම් වෙද්දී ගංගා රාම් අප අවටම ගැවසෙමින් පසුවිය. පාසල් බස් රථය පැමිණි විට නාගයා සහිත ටින් එකද අතින් ගෙන දනි පනි ගා අප එයට නැඟ ගත්තෙමු. බස් රථය පිටත් වෙද්දීම අප ටින් බඳුන ඔසවා ගංගා රාම් ට පෙන්වා මෙසේ කීවෙමු.

“උඹේ කාල නාගයා මේ ටින් එකේ හොඳ පරෙස්සමට ඉන්නවා. අපි ඌව ස්ප්‍රීතු වල දාන්න ඉන්නේ”

බස් රථය ඈතට ඇදී යද්දී ගංගා රාම් තම සවනට වැකුණු දේ අදහා ගනු නොහැකිව, විවර මුවින් යුතුව දෑස් අයාගෙන බලා සිටිනු පෙනුණි. 

එදින පාසලේදී මහත් උද්යෝගයක් ඇති විය. සහෝදරයන් වන අප සිව් දෙනා අපගේ මුරණ්ඩු බව නිසා ප්‍රසිද්ධියට පත්ව සිටි අයයි. මේ සිද්ධියෙන් ඒ බව තවත් තහවුරු වී තිබිණි. 

“විසාල නයෙක්”

“අඩි හයක් දිගයි!”

නයා සහිත විස්කෝතු ටින් බඳුන විද්‍යා ගුරුවරයාට ඉදිරිපත් කරන ලදී. අපට අවශ්‍ය වූයේ ඔහු අපගේ දඩයම අගය කරනු ඇසීමයි. නමුත් මේ ගැන ගණන් නොගත් බවක් පෙන්වූ ඔහු අපට විසඳන්නට විද්‍යා ගැටළු කිහිපයක් ලබා දුන්නේය. මෙසේ ටික වෙලාවක් ගතවූ පසු ඔහු තම ඩැහි අඬු අතට ගත්තේ තාලයක් මුමුණමිනි. තවත් විෂ සර්පයෙකු ස්ප්‍රීතු වල බහා තිබුණු වීදුරු බෝතලයක් ද ලං කරගත් ඔහු විස්කෝතු ටින් බඳුන ගැට ගසා තිබුණු ලණුව ලෙහන්නට විය.

ලණුව තරමක් බුරුල් වූ සැණින් එහි පියන වීසි වී ගියේ ගුරුතුමාගේ නහය යන්තමින් මඟ හරිමිනි. ටින් බඳුනෙන් නැගී සිටියේ රතු අඟුරු මෙන් දිලිසෙන දෑස් සහිත කාල නාගයා ය. කිසිදු හානියක්වී නොතිබුණු උගේ පෙනය විහිදී තිබිණි. එක්වරම වේගයෙන් පිඹින්නට වූ නාගයා ගුරුතුමාගේ මුහුණට පහර දෙන්නට පැන්නේය. පුටුවද පෙරළාගෙන බිය වී පස්සට පැන බිමට ඇද වැටුණු ගුරුතුමා බියෙන් ගල් වී නයා දෙස දෑස් අයා බලා සිටියේය. පන්තියේ ළමෝ තම ඩෙස්කු මතට නැඟී වියරුවෙන් කෑ ගැසූහ. 

කාල නාගයා ලේ රත් පැහැති දෑසින් හාත්පස බැලුවේය. උගේ බෙදුණු දිව වරින් වර මුවින් මතුවනු පෙනුණි. නොකඩවා වේගයෙන් පිඹිමින් උන් ඌ එක්වරම නිදහස සොයා යන්නට තීරණය කළේය. මේසය මත වූ ටින් බඳුනෙන් මිදී බිමට වැටුණු ඌ තම බිඳුනු සිරුර අද්දවමින් වේදනාවෙන් මිරිකෙමින් බිම දිගේ ඇදී යන්නට විය. ඔහු එළිපත්තට එළඹුණු විට නැවත පෙනය විහිදුවේ එහි තවත් අනතුරක් දක්නට තිබුණු බැවිනි. 

පන්ති කාමරයෙන් පිටත පීරිසියක් සහ කිරි ජෝගුවක් අතැතිව ගංගා රාම් සිටගෙන සිටියේය. කාල නාගයා තමන් වෙතට ඇදී එනු දුටු සැණින් ඔහු බිම දණ ගසා පීරිසියට කිරි වත් කර එය දොරකඩින් තැබුවේය. ඉනික්බිති දෑත එක් කර නළල බිම ඔබා ඔහු වැඳ වැටුණේ නාගයාගෙන් සමාව ඉල්ලන ලීලාවෙනි. එහෙත් මහත් සේ කැළඹී, අධික කෝපයෙන් සිටි නාගයා පිඹිමින් ගංගා රාම් ගේ හිසට පැන කිහිප වරක් දෂ්ඨ කළේ ය. ඉන්පසු ඌ ඉතාමත් අපහසුවෙන් ඇදී ගොස් කාණුවට රිංගා අතුරුදන් විය. 

තම මුහුණ දෑතින් වසාගෙන ගංගා රාම් බිමට ඇද වැටිණි. ඔහු වේදනාවෙන් කෙඳිරිගාමින් සිටියේය. නයි විෂ ඔහුව සැනෙකින් අන්ධ කර තිබුණු අතර විනාඩි කිහිපයක් යද්දී ඔහු සුදුමැලි වී කටින් සෙම දමන්නට විය. ඔහුගේ නළලේ මතු වී තිබූ ලේ බිඳු ගුරුතුමා තම ලේන්සුවෙන් පිස දැමුවේය. ගංගා රාම්ගේ නළලේ සඳුන් ආලේපනයෙන් ඇඳ තිබුණු V අකුරට යටින් කාල නාගයා දෂ්ඨ කළ තැන පැහැදිලි ව පෙනුණි. 

Translation of the story ‘Mark of Vishnu’ bu Kushwant Singh

පරිවර්තනය - හෙල්මලී ගුණතිලක 

සිසිල සඟරාව - මාර්තු 2025 කලාපය 

(සිසිල සඟරාව ඕස්ට්‍රේලියාවේ, නිව් සවුත් වේල්ස් හි සිංහල සංස්කෘතික හමුවේ ලේඛක සංසදයේ ප්‍රකාශනයකි)

Photo generated by Canva AI

උසුලා සිටීම

ගැහැනුන් උසුලා සිටින්නේ මොනවාද?

නිවෙස් සහ පවුල්

දරුවන් සහ ආහාර වේල්

මිතුදම්

රැකියාවන්

ලෝකයකම රාජකාරි

මනුසත් බවේ වැඩපල

ගැහැනුන් උසුලා සිටින්නේ මොනවාද?

මතකයන් සහ කරදර

ශෝකයන් සහ දිනුම්

ඒ හැම අතරේම

ආදරය

පිරිමින්ද මේවා උසුලා සිටිනමුත්

ඒ මෙලෙසම නොවේ

ඇතැම් දිනවල

මා සතුටින් හෝ තෘප්තියෙන් පසු වෙද්දී

මට මිනිසුන් සේනාවක් වුව

පෝෂණය කළ හැකි බව සිතේ

එහෙත් තවත් දිනවල

මට මගේ කුටිය හරහා පවා යා නොහැක

මගේ දෑත ගල් ගැසී ඇති සේ දැනේ

ගැහැනුන් උසුලා සිටින්නේ මොනවාද?

මේ උසුලා සිටීමේ නිමක් නැත

තමන් කළ දේ ප්‍රමාණවත් නැතැයි

ඔවුන්ට බොහෝ විට සිතේ

එහෙත් හෙට දිනයත්,

ඉන් පසු තවත් බොහෝ දිනත් උදා වේ

උසුලා සිටීම නොනිමේ

-Maira Kalman, 'What do women hold'

පරිවර්තනය - හෙල්මලී ගුණතිලක

Digital sketch
 

Maira Kalman කිවිඳියක් සහ චිත්‍ර ශිල්පිනියක්. පසුගිය වසංගත කාලයේදී තම අතින් නිමවූ චිත්‍ර 86ක් සහිතව ඈ What do Women Hold නමින් පොත් පිංචක් පළ කළා. ගැහැනුන්ට උරුම උසුලා සිටීම ඈ මෙහිදී මනාව අර්ථ දක්වා තිබෙනවා. ඉහතින් ඇත්තේ එහි කොටසක පරිවර්තනයක්. මේ කොටස වෙනුවෙන් නාඳුනන නිර්මාණකරුවෙකු අතින් නිමවුණු වීඩියෝවත් මගේ සිත් ගත්තා. 

ශෝකය

මගේ කෝපය සමඟ මා බොහෝ වෙලාවක් ගත කළ පසු තම සැබෑ නම ශෝකය බව ඈ පැවසුවාය.

C.S. Lewis

පරිවර්තනය - හෙල්මලී ගුණතිලක

Digital Art

පාඨකයා නිසොල්මන් කරවන යීයුන් ලීගේ ‘වෙන්ස්ඩේස් චයිල්ඩ්’

“සතුට යනු: නිරතුරුවම හෙට දවස, ඊළඟ මාසය හෝ වසර ගැන දෑස් දල්වා බලා සිටීම නොවේ. එමෙන්ම සතුට යනු: දෑත විදහා, එළඹෙන හැම දිනයක්ම අතීතයට එක් වීම වැළකීමට ගන්නා උත්සාහයද නොවේ.”

මේ, යීයුන් ලීගේ ‘වෙන්ස්ඩේස් චයිල්ඩ්’ නම් කෙටිකතා පොතෙන් උපුටා ගත් කොටසකි. මේ ලේඛිකාවගේ නිර්මාණ කියවද්දී පාඨකයා නිසොල්මන් කරවන, කියවූ දේ ගැන යළි යළිත් සිතන්න පොලඹවන මෙවැනි වැකි නිරතුරුව මුණගැසේ.

යීයුන් ලී 1972 දී චීනයේදී උපන් කතුවරියකි. ඈ සිය රටේදී හිමි කරගත් ප්‍රථම උපාධියෙන් අනතුරුව අමෙරිකාවේදී විද්‍යා ක්ෂේත්‍රයෙන් පශ්චාද් උපාධියක් සම්පූර්ණ කර තිබේ. ඉනික්බිති ඊට හාත්පසින්ම වෙනස් මඟක් ඔස්සේ යමින් ඈ අමෙරිකාවේ අයෝවා සරසවියෙන් නිර්මාණාත්මක ලේඛනය පිළිබඳවත් පශ්චාත් උපාධියක් ද සම්පූර්ණ කළ බව සඳහන් වේ. පසුකාලීනව තම විද්‍යා අධ්‍යාපන පසුබිම පසෙක ලූ ඈ අමෙරිකාවේ කැලිෆෝනියා විශ්වවිද්‍යාලයේත්, ප්‍රින්ස්ටන් විශ්වවිද්‍යාලයේත් නිර්මාණාත්මක ලේඛනය පිළිබඳව ආචාර්ය ධුර හොබවා තිබේ.

2024දී ප්‍රකාශයට පත් වූ යීයුන් ලීගේ ‘වෙන්ස්ඩේස් චයිල්ඩ්’ නම් කෙටිකතා පොත කෙටිකතා එකොළහකින් සමන්විත ය. මේ කතාවල තේමා එකිනෙකට හාත්පසින්ම වෙනස් වීම නිසා පාඨකයා ඊට නිරායාසයෙන් ආසක්ත වීම වැළක්විය නොහැකිය. උදාහරණයක් ලෙස: මෙහි ඇතුළත් ‘අ ශෙල්ටර්ඩ් වුමන්’ කෙටිකතාව අලුත උපන් බිලිඳුන් කෙටි කාලයකට රැක බලාගැනීම තම රැකියාව වූ අවිවාහක මැදිවයසේ කාන්තාවක ගැන ගෙතුණු එකකි. මතුපිටින් පෙනෙන දිනචර්යාවක විස්තරවලට යටින් ඒ කතාවේ පෙනී නොපෙනී පාඨකගේ සිත පාරවන්නේ ලෝකයේ කොයි රටකත් ගැහැනුන්ට උරුම වුණු අහිමිවීම්, හැරදා යෑම්, ප්‍රසවය හා බැඳුණු විශාදය වැනි වේදනාත්මක කාරණාය.

“තමන්ගේ ජීවිතයට මිතුරකු තරම් හද බැඳ ගැනීමට හතුරකුට හැකි බවත්, වෛරයක් නිසා දෙදෙනකුට සහෝදර බැම්මක් තරම් බැඳීමක් ඇති වන බවත් ඈ දැන සිටියාය. ජීවිතයට හමු වන හැම කෙනකුම අමුත්තකු ලෙස සලකා කටයුතු කළ හැකි අය වාසනාවන්තයෝ ය.” (- අ ශෙල්ටර්ඩ් වුමන්)

‘වෙන් වී වර් හැපි, වී හැඩ් අදර් නේම්ස්’ මේ කෙටිකතා එකතුවේ ඇති තවත් කතාවකි. යොවුන් දරුවකුගේ දිවි නසාගැනීමකින් අනතුරුව ඔහුගේ මවුපියන් ජීවිතයට මුහුණදීමට වැර දරන අයුරු ඊට පාදක වී තිබේ. හද බිඳී තිබියදී නොවෙනස්ව කැරකෙන ලෝකයට අනුගතව දිවි ගෙවීමේ දුෂ්කර බව ඔවුන්ට දැනෙන අයුරින්ම පාඨකයාටද දැනෙන්න සැලැස්වීම ලීගේ ලිවීමේ දස්කමයි.

“ඇතැම් දිනවලදී ජියායු තම නිවෙස වෙත පැමිණ, එය ඉදිරිපස තම රථය නවත්වා ගරාජයේ දොර විවර කරන බොත්තම ඔබනු නොහැකිව අකර්මණ්‍යව සිටින්නීය. තවත් දිනවල ඈ වෙහෙස නොතකා, නොකඩවා නිවෙස පිරිසුදු කළාය; එළවළු කපන ලෑල්ල මත කඳුළින් පෙඟුණු ලූනු ගොඩක් පමණක් ඉතිරි වන තුරු උමතුවෙන් මෙන් ලූනු කැපුවාය. මේ කිසි දෙයක් මෙලෙස සිදු වීමට හේතු ඈ ප්‍රශ්න කළේ නැත. උමතු බවක් පෙනුණු හෝ නොපෙනුණු මේ ඕනෑම ක්‍රියාවක් අයත් වූයේ ශෝකය නම් නිර්වචනයටයි.” (- වෙන් වී වර් හැපි, වී හැඩ් අදර් නේම්ස්)

මේ ලෙස නිර්මාණ ඇසුරෙන් පාඨකගේ සිත් ඇද බැඳ ගත් යීයුන් ලී, තම ජීවිතයේත් මහත් සේ හැලහැප්පීම්වලට ලක් වුණු තැනැත්තියකි. ඈ එක්තරා කාල වකවානුවකදී තදබලව මානසික අවපාතයට ලක් ව සිටියාය. ඇයගේ විශේෂත්වය නම් ඒ අත්දැකීම් ගැන තම නිර්මාණ මඟින් විවෘතව කතා කිරීමයි. ඉහත සඳහන් ‘වෙන් වී වර් හැපි, වී හැඩ් අදර් නේම්ස්’ කෙටිකතාවත් ඈ 2019 දී ලියූ ‘වෙයා රීසන්ස් එන්ඩ්’ නවකතාවත් ඇයගේ දරුවකු දිවි නසාගැනීමේ වේදනාව නිසා උපන් නිර්මාණ බව සඳහනි. මීට අමතරව, ලී 2017දී ලියූ ‘මයි ෆ්‍රෙන්ඩ්’ නම් ස්වයං අපදානය ඈ මනසින් සුවපත් වීමේ චාරිකාව ගැන ලියවුණු කෘතියකි.

චීනයේ ගෙවූ ජීවිතයෙන් ලද අත්දැකීම්වලින් පෝෂණය වී, අමෙරිකාවේ අත්දැකීම්වලින් හැඩ වැඩ වුණු ලී ගේ නිර්මාණ, කියවන්නාට අලුතින් ජීවිතය දකින්න මඟ කියයි. ඇයගේ බොහෝ කෙටිකතාවල ප්‍රධාන චරිත, ඈ මෙන්ම චීනයෙන් අමෙරිකාවට සංක්‍රමණය වූ අයයි. මෙවැනි සංක්‍රමණිකයන් තම උපන් රටටවත්, පදිංචි රටටවත් සම්පූර්ණයෙන්ම මනසින් අයත් නොවී ගෙවන දෙබිඩි ජීවිතය ඈ තම නිර්මාණවලදී මනා ලෙස හුවා දක්වන්නීය. මේ කෙටිකතා එකතුවේ ‘අලෝන්’ නම් කෙටිකතාවේ ප්‍රධාන චරිතයත් මෙවැන්නියකි. තම ජීවිතයේ හිමිවීම් සහ අහිමිවීම්වල මූලයන් තේරුම්ගන්න වෙහෙසෙන ඈ, අපටද හුරු පුරුදු චරිතයකි.

“ජීවිතයත් මරණයත් අතර දේශ සීමාවේ අමතක වීම නම් නදියක් ඇති බව ජනකතාවල පැවසේ. එය හරහා ඇති පාලමක් මත සිහින මාතාව නම් කාන්තාවක් සිටින්නීය. ගඟ තරණය කරන සංචාරකයන්ට ඈ තේ බඳුනක් පිරිනමන්නීය. ඔබ මෙය පානය කළ පසු මරණයට යද්දී ජීවිතයේ මෙපිටින් ඇති සියලු දේ අමතක වී යනු ඇත.”

(- අලෝන්)

ස්වකීය නිර්මාණ වෙනුවෙන් විවිධ සම්මාන රාශියක් දිනා ඇති මේ නිර්මාණකාරිය, 2023 දී විදෙස් ලේඛිකාවක ලෙස ලෝ ප්‍රකට ‘රෝයල් සොසයිටි ඔෆ් ලිටරිචර්’ සංගමයට තේරී පත් වී තිබේ. කෙටිකතාකරණයට අලුත් තේමා හඳුන්වා දෙන යීයුන් ලීගේ ‘වෙන්ස්ඩේස් චයිල්ඩ්’ වැනි කෙටිකතා සංග්‍රහයන් පාඨකයාගේ පරිකල්පනය අලුත් මානයකට රැගෙන යන බව ඒකාන්තය.

හෙල්මලී ගුණතිලක

විදෙසක ලිවිසැරිය

සිළුමිණ ශාස්ත්‍රීය සංග්‍රහය

08.02.2025

අලුතින් පණ ගැන්වුණු සිළුමිණ ශාස්ත්‍රීය සංග්‍රහයට 'විදෙසක ලිවිසැරිය' නමින් තීරු ලිපියක් ලිවීමට මට ඇරයුම් කළ පුවත්පතේ උප කතෘ ජයත් පියදසුන් සොයුරාට මගේ ස්තූතිය හිමි වේ .  

කබාය

 

ඒ කඳුකර වතුයායේ සීතල දේශගුණයක් පැවතුණත් හාත්පස මීදුම් රහිතව තිබුණු බැවින් ඈතින් හිමාල කඳු පන්තිය පැහැදිලි ව දිස් විය. ඒ දිනවල වතුයාය ට පිවිසෙන මාර්ගවල තැන තැන හිම වැටී තිබුණි. මා වඩාත් ප්‍රිය කළේ නිවසේ ඇඳට වී උණුසුම් ව, පොතක් කියවමින් සිටීමට වුවත් පෙරදිනක අසල්වැසි කපාඩියා යුවළගේ සාදයකට කළ ඇරයුම මා පිළිගෙන තිබුණු බැවින් එහි නොගොසින් සිටීම නොතරම් බව මට සිතුණි. එබැවින් අන්තිමේදී මම ඝන කමිස දෙකක්, පැරණි ෆුට්බෝල් මෆ්ලරයක් සහ කබායක් පැළඳගෙන සඳ එළියෙන් ආලෝකවත් වූ පාර ඔස්සේ පිටත් වූයෙමි. 

කපාඩියා නිවස තිබුණේ මගේ නිවසේ සිට හැතැප්මක් තරම් දුරිනි. මේ දුරින් අඩක් පමණ මා ගෙවූ පසු මාවත මැද තරුණියක් සිටගෙන සිටින අයුරු දුර සිටම මම දුටුවෙමි. 

බැලූ බැල්මට ඇයට වයස දාසයක්, දාහතක් පමණ විය. ඉනට තරම් දිග කොණ්ඩයකින් යුතු වූ ඈ හැඳ පැළඳ සිටියේ පැරණි තාලයට ය. රෝස සහ දම් පැහැයෙන් යුක්ත වූ ඇගේ දිගු ගවුමේ තැන තැන දිලිසෙන සීක්වින්ස් අල්ලා තිබුණු අතර එය දුටු විට මට සිහි වූයේ මගේ අත්තම්මාගේ පින්තූර ඇල්බම් වල පින්තූරයි. ඈට කිට්ටු වෙද්දී ඇයට සුන්දර දෑසක් සහ මනස්කාන්ත සිනාවක් තිබුණු බව මට පෙනුණි. 

“සුබ සන්ධ්‍යාවක්! අද බොහොම සීතල දවසක් නේද?” මම ඇගෙන් ඇසුවෙමි. 

“ඔයා සාදයටද යන්නේ?” ඈ මගෙන් විමසුවාය. 

“හරියට හරි, ඔයාගේ ලස්සන ගවුම දැක්කාම කියන්න පුළුවන් ඔයා යන්නෙත් එහෙ කියලා. එහෙනම් අපි දෙන්නාම යමු, දැන් ළඟයි.”

ඈ මා අසලින් ගමන් කරන්නට වූවාය. නොබෝ වේලාවකින් දේවදාර තුරු අතරින් කපාඩියා නිවසේ විදුලි ආලෝකය පෙනෙන්නට විය. තමන්ගේ නම ජූලි බව තරුණිය කීවාය. ඒ වෙද්දී මා ඒ වතුයාය ට පැමිණ ගත වී තිබුණේ මාස කීපයක් බැවින් මා ඉන් පෙර ඈ ව දැක තිබුණේ නැත. 

සාදයේ සෑහෙන පිරිසක් සිටි නමුත් ඒ කිසිවකු ජූලි හඳුනන බවක් නොපෙනුණි. ඈ මගේ මිතුරියක් බව හැම කෙනෙකුම අනුමාන කළ අතර මා ද ඒ අදහස බැහැර කළේ නැත. ඈ තනිකමින් පීඩා විඳි බවත් මිතුරු ඇසුරක් සොයමින් සිටි බවත් පැහැදිලි ව පෙනුණි. ඒ සාදයේදී ඈ බොහෝ ප්‍රීතියෙන් කාලය ගත කළාය. ඈ කෑම බීම ගැන වැඩි අවධානයක් යොමු නොකළත් එහි හැම කෙනෙකු අසලටම ගොස් සිනාසෙමින්, කතාකරමින්, ඔවුන්ට ඇහුම්කන් දෙමින් කාලය ගත කළාය. ඉනික්බිති සංගීතය වාදනය වීමත් සමඟම ඈ තනිවමත්, වෙනත් අය සමඟත් නටමින් බෙහෙවින් විනෝද වූවාය. බැලූ බැල්මට පෙනුණේ ඈ සංගීතයෙන් මත්ව සිටි බවකි. 

මා සාදයෙන් නික්මෙන්නට සූදානම් වෙද්දී මැදියම් රැයට ආසන්න වී තිබිණි. ඒ වෙද්දී මා සෑහෙන තරමට මධුවිත තොලගා තිබුණු අතර මට වුවමනා වූයේ නින්දට වැටෙන්නයි. මා නිවෙස් හිමියන්ගෙන් සමු ගෙන හැමට සුබ නත්තලක් පතද්දී ජූලි මා අසලට විත් ඇය ද නිවෙස බලා යන්නට සූදානම් බව පැවසුවා ය. 

“ඔයාගේ ගෙවල් කොහෙද ජූලි?”

අප සාදයෙන් පිටවූ පසු මම ඇගෙන් විමසුවෙමි. 

“මම ඉන්නේ වුල්ෆ්ස්බර්න් වල” ඈ කීවාය. “කන්ද උඩ.”

“මේ හුළඟ හරි සීතලයි. ඔයාගේ ගවුම ලස්සන වුණාට ඒකෙන් වැඩි උණුසුමක් ලැබෙන්නේ නැහැ වගෙයි නේද? මෙන්න, මගේ කබාය ඇඳගන්න. පේනවනේ, කබාය නැති වුණත් මම නම් සීතලෙන් ආරක්ෂිතයි.”

මා මගේ කබාය ගලවා අගේ උරහිස් මත රඳවද්දී ඈ විරෝධයක් පෑවේ නැත. ඉනික්බිති අපි නිවෙස් බලා ගමන් ඇරඹුවෙමු. 

අප මුලින් මුණගැසුණු ඉසව්වේදීම ඈ නැවතත් නතර වූවාය. 

“මෙතැනින් කෙටි පාරක් තියෙනවා. මම මේ කන්ද දිගේ දුවලා යන්නම්.” ඈ කීවාය. 

“ඔයාට ඒ පාර පුරුදු ද? පටු පාරක් වගේනේ පේන්නේ.”

“අයියෝ මම මේ පාරේ හැම ගහක් ගලක්ම හොඳට දන්නවා, මම නිතර ඒ පාරේ යනවා එනවා. අනික අද හොඳට හඳ එළිය තියෙන දවසක්නේ.”

“එහෙනම් කබාය ඇඳගෙන ම යන්න. මම හෙට ඇවිත් ඒක ආපිට ගන්නම්.” මම කීවෙමි. 

ඈ මොහොතක් නිසොල්මන් ව හිඳ ඉනික්බිති සිනාසී, හිස වනා, මා කී දේ අනුමත කර, ඒ කෙටි මඟ ඔස්සේ නොපෙනී ගිය අතර මම තනිවම නිවස බලා ගියෙමි. 

ඊට පසු දින මම වුල්ෆ්ස්බර්න් වෙත ඇවිද ගියෙමි. කුඩා දිය කඳුරකින් එතෙර වී, විවර ව තිබුණු යකඩ ගේට්ටුවකින් ඇතුළු වූ විට මා එහි දුටුවේ ගරා වැටුණු නිවසකි. ඊට වහලයක් නොතිබුණු අතර, ගල් ගොඩක්, කඩා වැටුණු පෝරණුවක් සහ පෙරදී බරාඳයක් තිබුණු බවට ලකුණු පෙන්වූ කණු කිහිපයක් දක්නට විය. 

ජූලි මට විහිළුවක් කළා ද? නොඑසේ නම් මා පැමිණ තිබුණේ වැරදි නිවසටද?

කඳු ගැටය වටා ඇවිද ගිය මම ඒ අසල ටේලර් යුවල පදිංචි පැරණි නිවස වෙත එළඹී, ජූලි නම් තරුණියක් ගැන විස්තර දන්නේදැයි වයස්ගත ටේලර් මහත්මියගෙන් විමසුවෙමි. 

“නෑ මම හිතන්නේ මම එහෙම කෙනෙක් දන්නේ නැහැ,” ඈ කීවාය. “කොහෙද එයා පදිංචි?”

“වුල්ෆ්ස්බර්න් වල කියලා තමයි කිව්වේ නම්, ඒත් ඒ ගෙදර ගරා වැටිලානේ.”

“පහුගිය අවුරුදු හතලිහට කවුරුවත් වුල්ෆ්ස්බර්න් වල ජීවත් වෙලා නැහැ. මේ පළාතේ මුලින්ම පදිංචි වුණ මැකිනන් ලා තමයි එහෙ හිටියේ. ඒත් එයාලගේ දුව මැරුණා ට පස්සේ..” ටේලර් මහත්මිය හදිසියේම කතාව නවතා මා වෙත අමුතු බැල්මක් එල්ල කළා ය. “මම හිතන්නේ ඒ දැරිවි නම ජූලි, කොහොමහරි ඒ ළමයා මළා ට පස්සේ එයාලා ඒ ගේ විකුණලා කොහේ හරි ගියා. ඊටපස්සේ කවුරුවත් ඒකෙ ජීවත් වුණේ නැහැ, ගේ ටික ටික ගරා වැටුණා. ඔයා හොයන ජූලි එයා වෙන්න බැහැ. ඒ දැරිවි මැරුණේ ක්ෂය රෝගේ හැදිලා. ඒ කාලේ ඒ ලෙඩේ හොඳ කරන්න ක්‍රමයක් තිබුණේ නැහැ. එයාගේ සොහොන තියෙන්න ඔය පාරේ කෙලවර තියෙන සොහොන් පිට්ටනියේ.”

මා ටේලර් මහත්මියට ස්තූති කර සොහොන් පිටිය වෙත ඇවිද යන්නට විය. ඒ වෙද්දී මට මේ ගැන තවදුරටත් තොරතුරු දැනගන්නට වුවමනාවක් නොමැති වුවත් නොදැනුවත්වම මෙන් මා ඒ වෙත ඇදී යමින් තිබිණි.

ඒ කුඩා සොහොන් පිටිය තිබුණේ දේවදාර තුරු පෙළ පාමුලයි. එතැනට තනි නිල් අහස් පසුබිමේ හිමාල කඳු පෙළේ සදාකාලික හිම පතනය මනාව පෙනුණි. අධිරාජ්‍ය ගොඩ නඟන්නට වෙහෙසී මේ වෙද්දී ලෝකයට අමතක වූ සොල්දාදුවන්, වෙළෙන්දන්, ගවේෂකයන් සහ ඔවුන්ගේ පවුල්වල අයගේ සිරුරු වල නටබුන් මේ බිමේ වැළලී තිබිණි. ජූලි ගේ සොහොන සොයා ගන්නට මට වැඩි වෙලාවක් ගත වූයේ නැත. වැඩි මෝස්‌තර නොමැති සරල සොහොන් කොතක ඇගේ නම පැහැදිලි ව සඳහන් ව තිබිණි.

ජූලි මැකිනන්
1923-39
“මොහොතක් ඈ අප ළඟ සිටියාය
දැන් සදාකාලික සැතපුමට
ඈ දෙවියන් වහන්සේ ළඟ යි”

මෝසම් වැසි ගණනාවක් මේ සොහොන් පිටිය පිස හමා ගොස් එහි සොහොන් කොත් වල අකුරු මකා දමා තිබුණද, ඒ කිසිවකින් මේ කුඩා සොහොන් කොත පීඩාවට පත් වූ බවක් නොපෙනුණි. 

මා ආපසු යාමට හැරෙද්දී සොහොන් කොත පසුපස මා මීට පෙර දැක පුරුදු යමක් මගේ නෙත ගැටුණු බැවින් මම එතැනට පා නැඟුවෙමි.

පිළිවෙලට නවන ලද මගේ කබාය එහි විය. 

පරිවර්තනය - හෙල්මලී ගුණතිලක
Translation of the short story ‘The Overcoat’ by Ruskin Bond

සිසිල සඟරාව - පෙබරවාරි 2025 කලාපය 

(සිසිල සඟරාව ඕස්ට්‍රේලියාවේ, නිව් සවුත් වේල්ස් හි සිංහල සංස්කෘතික හමුවේ ලේඛක සංසදයේ ප්‍රකාශනයකි)

Photo generated by Canva AI

කතාබහකට කිට්ටු දෙයක්

මා තවම දිය බල්ලා සමඟ
උගේ ජීවිතය ගැන
හරියාකාරව කතා කර නැත

ඌට බොහෝ දත් ඇති බැවින්
උච්චාරණය අපහසු ය
එබැවින් අප එකිනෙකා තේරුම්ගන්නේ අංගචලනයෙනි

දිය බල්ලා සුමට ලෙස පිහිනන්නේ මාලුවෙක් මෙනි
දිය යට කිමිදෙමින්, යළි මතුවෙමින්, දිය බුබුළු නංවමින් ඌ පිහිනයි

ගං ඉවුරේ හිඳ සිටින
කුතුහලයෙන් පිරුණු මාත්, මගේ දෑසත්
ක්‍රම ක්‍රමයෙන්
ඌ විශ්වාස කරන්නට පටන් ගනී

ඇතැම්විට ඌ මා සමීපයටම පැමිණේ
උගේ රැවුල් ගස් මම අගය කරමි
ඒ අඳුරු පැහැ ලෝමයෙන් තැනූ කබායක්
පළඳිනවාට වඩා මට මරණය ප්‍රිය යැයි හැඟේ

දිය බල්ලා සතුව වචන නැතත්
උගේ ජීවිතය ගැන පවසන දේ පැහැදිලි ය

ඌ සතුව පරිගණකයක් නැත
ගඟ සදාකාලිකවම පවතීයැයි ඌ විශ්වාස කරයි
මා ජීවත්වන වියළි නිවස ගැන උගේ ඉරිසියාවක් නැත
මා අදහන්නේ කුමක්ද, කවුරුන්ද කියා
ඌට දැනගන්නට වුවමනා නැත
ඌ කල්පනා කරන එකම දේ නම්
මේ සීතල, නැවුම්, ජීවී ගඟ වෙත
සෑම උදෑසනකම පැමිණෙන මා
එහි නොකිමිදෙන හේතුවයි

පරිවර්තනය - හෙල්මලී ගුණතිලක
Translation of the poem 'Almost a conversation' by Mary Oliver

Digital sketch

ඔබට පෙම් කිරීම

ඔබට පෙම් කිරීම
රිදුම් දුන්නත්
වියෝගයකින් අවසන් වූවත්
එය වරදක් සේ නොදකිමි

උගත යුතු බව නොදැන සිටි දේවල්
ඔබ නිසා උගත්තෙමි
මට කෙතරම් ගැඹුරින් දැනේද යන වගත්
දීමට නොහැකි තැන්වලදී පවා
මා කෙතරම් දීමට සූදානම් ද යන වගත්
මම ඔබෙන් උගත්තෙමි

අපට සදාකාලය උරුම නොවුණත්
මට සදා ළඟ තබාගැනීමට නිමේෂයන්-
සිනාවක්,
ස්පර්ශයක්

මා ද නොදන්නා තරමට
මට වැදගත් වූ
මා හඳුනාගැනීමක්
ඔබෙන් ලැබිණි

ඔබට පෙම්කිරීම
වරදක් ලෙස නොසලකමි
දුෂ්කර ම තැන්වලත්
ප්‍රේමයට වර්ධනය විය හැකි බවටත්

හදවත බිඳුණු පසු
නැවත සුවපත් වන බවටත්
එය සිහි කැඳවීමක් විය

ඔබේ අත අත් හළ පසුවත්
මට පසුතැවීමක් නොදැනේ
ඒ
ඔබට පෙම් කිරීමෙන්
මා මටම පෙම් කිරීමට උගත් බැවිනි

A poem by Tears Of The Soul
පරිවර්තනය - හෙල්මලී ගුණතිලක


Digital Art

Siddhartha by Hermann Hesse

සමහර වෙලාවට පොතකට පුළුවන් අපිව ටිකක් හොල්ලන්න.

Herman Hesseගේ Siddhartha පොත ජර්මන් බසින් ලියවිලා තියෙන්නේ 1922දී. ඒකේ ඉංග්‍රීසි පරිවර්තන කිහිපයක් තියෙනවා. මට කියවන්න ලැබුණේ 1951 දී Hilda Rosner පරිවර්තනය කළ version එක. මම මේ පොත අතට ගත්තෙම මේක බුද්ධත්වයට පෙර කාල වකවානුවේ සිද්ධාර්ථ නම් තරුණයාගේ කතාව කියලා උපකල්පනය කරගෙන. ඒත් පිටුවකින් දෙකකින්ම ඒක එහෙම නොවෙන බව මට ඒත්තු ගියා. මේ කතා නායකයා වෙන සිද්ධාර්ථ කෙනෙක්. නොහිතුව විදිහට ඒ කතාව මාව ග්‍රහණය කරගත්තා. 

අපි බුද්ධ චරිතය ආශ්‍රිත කතා අහද්දී පුරුදු තේමාව තමයි බුදුන්ගෙන් ධර්මය අහපු ගමන් මාර්ගපල ලබන අය, අනුගාමිකයන් වුණු අය සුලභ ව ඉන්න එක. ඒත් මේ කතාවේ එන සිද්ධාර්ථ නම් තරුණයා ගෞතම බුදුන්ගේ කාලයේම ජීවත් වුණත්, බුදුන් දකින්නට, බණ අහන්නට කතාබහ කරන්නට අවස්ථාව ලැබුණත් ඒ ඉගැන්වීම් ප්‍රශ්න කළ කෙනෙක්. අන්තිමේදී බුදුන්ගේ මඟ නොගිහින් සත්‍යය සොයාගෙන වෙනම ගමනක් යන්න තීරණය කළ කෙනෙක්. 

//You have learned nothing through teachings, and so I think, O Illustrious One, that nobody finds salvation through teachings. To nobody, O Illustrious One, can you communicate in words and teachings, what happened to you in the hour of your enlightenment. The teachings of the enlightened Buddha embrace much, they teach much – how to live righteously, how to avoid evil. But there is one thing that this clear, worthy instruction does not contain; it does not contain the secret of what the Illustrious One himself experienced – he alone among hundreds of thousands. That is what I thought and realized when I heard your teachings. That is why I am going on my way – not to seek another and better doctrine, for I know there is none, but to leave all doctrines and all teachers and to reach my goal alone – or die.//

page 28

අපිට පුරුදු සාහිත්‍යය තුළින් දකින්න නොලැබෙන මේ වගේ ප්‍රශ්න කිරීම් මේ පොත එක හුස්මට කියවන්න මාව පෙළඹුවා. සිද්ධාර්ථ නම් මේ තරුණයා සත්‍යය සොයාගෙන බොහොම දුරක් යනවා. ඔහු වැරදි තීරණ ගන්නවා, ධනය රැස්කරනවා, නාස්ති කරනවා, ලෞකික ආශාවන්ට බැඳෙනවා, ඒවා අත් හරිනවා. අන්තිමේදී වියපත් වයසේදී ඔහු සත්‍යයේ ඔහුගේම කියවීමක් අනාවරණය කරගන්නවා. 

I learned through my body and soul that it was necessary for me to sin, that I needed lust, that I had to strive for property and experience nausea and the depths of despair in order to learn not to resist them, in order to learn to love the world, and no longer compare it with some kind of desired imaginary world, some imaginary vision of perfection, but to leave it as it is, to love it and be glad to belong to it….”

page 111

මේ පොත එක්තරා යුගයකදී බටහිර ලෝකය කැළඹු බව මම ඒ ගැන ලියවුණු විස්තරයක කියෙව්වා. තමන් සෙවිය යුතු සත්‍යය, 'තමන්ගේ සත්‍යය' බව මේ කැළඹුමට හේතු වූ කරුණක්. සාමාන්‍ය මිනිස්සුන්ට සිදුවෙන වර්ගයේ වැරදීම්, පය පැකිලීම් මැදින් අධ්‍යාත්මික ගමනක් යන කෙනෙක් ගැන ලියවුණු බොහොම ප්‍රායෝගික කතාවක් වීම නිසායි මම මේ පොතට කැමති.

................

අපේ කාලේ වගේ ආගම්වල ඉගැන්වීම් ඉස් මුදුණින් පිළි නොගන්න, ප්‍රශ්න කරමින් තර්ක කරමින් තේරුම් ගන්න ඉළන්දාරියෙක් අපේ ගෙදරත් ඉන්නවා. 

"You should read this, there is someone who even questions Lord Buddha and refuses to follow his path" එක හුස්මට ඉවර කළ පොත පුතාගේ අතට දීලා මම කිව්වා.

පිටුවක් දෙකක් කියවලා පුතා පොත අරගෙන ගියේ මට වගේම රස වැටිලා වෙන්න ඇති. 

'Siddhartha' by Hermann Hesse

Translated by Hilda Rosner

Published by Penguin Group

ගිනිකූරු විකිණූ දැරිය

වසරේ අවසාන දිනය වූ එදින, හිම වැටෙන, බෙහෙවින් සීතල දිනයක් විය. රාත්‍රිය එළඹෙමින් තිබිණි. මේ වෙලාවේ වීදිය ඔස්සේ ගමන් කරමින් සිටි දුගී දැරිය හිස් වැස්මක් වත් පාවහන් වත් රහිතව සිටින බවක් පෙනුණි. ඇය නිවසින් නික්මෙද්දී අගේ දෙපයේ සෙරෙප්පු යුගලක් තිබුණු බව සත්‍යය වූවත් ඒවායින් ඇති පල කුමක්ද? ඒ ඇගේ මව පාවිච්චි කළ සෙරෙප්පු නිසා ඒවා ඇගේ දෙපයට විශාල විය. වේගයෙන් ගමන් කළ අශ්ව රිය දෙකක ගැටීමෙන් බේරීමට ඈ දිව යද්දී ඒවා ඇගේ දෙපයින් ගිලිහී ගොස් තිබිණි.

ඉන් එක් සෙරෙප්පුවක් සොයාගන්නටවත් නොමැති වූ අතර අනෙක හිඟන කොලුවෙකු විසින් ඩැහැගෙන යන ලදී. තමන්ට දරුවෙකු ඇති කලක ඒ සෙරෙප්පුව තොටිල්ලක් ලෙස පාවිච්චි කිරීම ඔහුගේ අදහස විය. අන්තිමේදී කුඩා දැරිය ඇගේ නිරුවත් කුඩා දෙපයින්ම ගමන් කළ අතර ඒ දෙපය සීතලෙන් නිල්- රතු වී තිබිණි. ඈ පරණ ඒප්‍රනයක සාක්කුවේ ගිනිකූරු මිටි කීපයක් බහාගෙන සිටි අතර තව එක් මිටියක් ඇගේ අතේ විය. ඒ දවස පුරාවටම කිසි කෙනෙකු ඇගෙන් එක් ගිනිකූරු මිටියක් වත් මිළට ගෙන තිබුණේ නැත. ඇයට කිසිවෙකු වත් සතයක් හෝ දී තිබුණේ නැත.

කුසගින්නෙන් සහ සීතලෙන් පීඩිතව වෙව්ලමින් ඈ හෙමි හෙමින් ඉදිරියට ගියා ය. ඇගෙන් දිස් වූයේ ශෝකයේ ප්‍රතිමූර්තියකි.

ඇගේ ගෙල දෙපස වූ අලංකාර, රන්වන්, කැරළි කෙස් ඇදහැලෙන හිම කැටි වලින් වැසෙන්නට වූවත් ඇයට ඒ ගැන වගක් තිබුණේ නැත. වටපිට ගොඩනැගිලි වල කවුළු අතරින් ඉටිපන්දම් එළි දිලිසෙමින් දිස් විය. රෝස්ට් කළ පාත්ත මස් සුවඳ දසත විහිදිණි. එය නව වසර උදාවට පෙර දවස බව ඇයට සිහි විය.

නිවෙස් දෙකක් අතර මුල්ලක බිම හිඳගත් ඈ සීතලෙන් මුවා වීමට උත්සාහ කළාය. තම කුඩා දෙපය තමන්ගේ සිරුර වෙතට ලං කරගත් නමුත් ඈට වැඩි වැඩියෙන් සීතල දැනෙන්නට විය. ඒ දවසේ කිසිම වෙළඳාමක් නොකර, කිසි ආදායමක් උපයා නොතිබුණු බැවින් ඈ ආපිට තම නිවසට යාමට සිතුවේ නැත. එසේ ගියහොත් නිසැක ව ම ඇගේ පියා ඇයට පහර දෙන බව ඈ දැන සිටියාය. අනෙත් අතට තම නිවසද මෙතරම්ම සීතල විය. එහි හිසට ඉහළින් පියසක් තිබුණද, එහි විශාල හිඩැස් පිදුරු සහ රෙදි කැබලි ආදියෙන් වසා තිබුණද ඒ අතරින් සුළඟ උරුවම් බාමින් හමා ගියේය.

මේ වෙද්දී ඇගේ කුඩා දෑත සීතලට සම්පූර්ණයෙන් මෙන් හිරි වැටී තිබිණි. අහෝ! එක ගිනිකූරක් කොයිතරම් සහනයක් ගෙනෙනු ඇතිද! ගිනිකූරු මිටියෙන් එකම එක ගිනිකූරක් පිටතට ගෙන එය බිත්තියේ ගාවා දල්වා තම ඇඟිලි ඉන් උණුසුම් කරන්නට ඇත්නම්! මෙසේ සිතූ ඈ ඉන් එකක් පිටතට ගත්තාය. “රිෂ්!” එය ඇවිලුණු හැටි, ගිනිගත් හැටි! ඉන් නික්මුණේ ඉටිපන්දමක වැනි ආලෝකයකි. ඈ අත්ලෙන් ඒ එළිය මුවා කරද්දී ඈට දැනුණේ එය අපූරු දිලිසුමක් බවයි. පිත්තල පාද සහ කැටයම් සහිත විශාල වානේ උදුනක් ඉදිරිපස තමන් වාඩිවී සිටින බවක් ඇයට දැනුණි. ඒ ගින්න දැවුණේ මහත් උද්යෝගයෙනි, ඉන් ලැබුණු උණුහුම සතුට ගෙන එන්නක් විය. කුඩා දැරිය උණුසුම ලැබීමට තම දෙපා ද දිගු කළා ය- නමුත් හදිසියේම ඒ කුඩා ගිනි දැල්ල නිවී ගිය අතර ඒ සමඟම උදුන ද අතුරුදන් විය. ඇගේ අතේ ඉතිරිව තිබුනේ දැවුණු ගිනිකූර පමණි.

ඈ දෙවෙනි ගිනි කූරත් දැල්වූවාය. එය දැවෙද්දී විහිදුණු දීප්තිමත් ආලෝකය අසල බිත්තිය මතට වැටී එය වේල් පටක් සේ දුහුල් වූයේ ඇයට ඒ නිවසේ ඇතුළත පෙනෙන ලෙසයි. කෑම මේසය මත හිම මෙන් සුදෝ සුදු මේස රෙද්දක් අතුරා තිබුණු අතර ඒ මත වටිනා පිඟන් කට්ටලයක් දක්නට විය. එක් පලංගානක ඇපල් සහ වියළි ප්ලම් පුරවා රොස්ට් කළ පාත්තයෙකු දුම් දමමින් තිබිණි. නමුත් වඩාත්ම පුදුම සහගත කාරණාව නම් ඒ පාත්තයා හදිසියේම මේසයෙන් බිමට පැනීමයි. ඌ පපුවේ ඇනුණු හැන්දකුත් ගෑරුප්පුවකුත් සහිතව ඒ මේ අත වැනෙමින් කුඩා දැරිය අසලටම එද්දී - හදිසියේම දෙවෙනි ගිනිකූරත් නිවුණි. ඉනික්බිති එතැන ඉතිරි වූයේ ගනකම්, තෙත, සීතල බිත්තිය පමණි. ඈ තවත් ගිනිකූරක් අතට ගත්තාය. දැන් ඇය සිටියේ විසිතුරු ලෙස සරසන ලද නත්තල් ගසක් යටයි. එය ඇය පෙර වේලාවක ධනවත් වෙළෙන්දාගේ නිවසේ වීදුරු දොරවල් තුළින් දුටු නත්තල් ගසටත් වඩා විශාල විය.

නත්තල් ගසේ කොළ පැහැති අතු ඉති අතරින් විදුලි බුබුළු දහස් ගණනක් දැල්වෙමින් තිබිණි. ඒ අතර ඈ සාප්පු කවුළු වල දැක ඇති අන්දමේ විසිතුරු ලෙස පාට දිලුණු සිතුවම් වූ අතර ඒවා ඈ දෙස බලා සිටිනවා මෙන් පෙනුණි. ඒ විසිතුරු අල්ලන්නට දැරිය අත දිගු කළ සැණින් ඒ ගිනිකූරත් නිවී ගියේ ය. නත්තල් ගසේ විදුලි එළි ටිකෙන් ටික ඉහලට එසවෙනු ඈ දුටුවාය. නොබෝ වේලාවකින් ඒවා දෙව්ලොව තරු ලෙසින් පෙනෙන්නට වී හදිසියේම ඉන් එකක් පොළොවට කඩා වැටී එහි දිගු ගින්දර සලකුණක් ඉතිරි කළේය.

“කවුරු හරි මැරිලා!” දැරිය කීවාය. ඇයට ආදරය කළ එකම පුද්ගලයා වන ඇයගේ මියගිය අත්තම්මා ඈ ට කියා තිබුණේ තරුවක් කඩා වැටුණු විට කිසිවකුගේ ආත්මයක් පොළොවෙන් නික්මී දෙවියන් වෙත යන බවයි.

ඇය තවත් ගිනිකූරක් දැල්වූවා ය. යළිත් වතාවක් ආලෝකය පැතිරෙද්දී ඒ මැද සිටියේ ඇගේ අත්තම්මා යි. දිදුලමින්, බැබලෙමින් සිටි ඇයගේ මුහුණේ තිබුණේ ආදරබර පෙනුමකි.

“අත්තම්මා!” දැරිය කෑ ගැසුවාය. “අනේ මාව ඔයා එක්ක එක්කගෙන යන්න. ගිනිකූරු නිවෙද්දී හැම දේම අතුරුදන් වෙනවා, උණුසුම් උදුන, රසම රස රෝස්ට් කළ මස්, ලස්සන නත්තල් ගහ, මේ හැම දෙයක්ම!” මෙසේ කියා ඈ ගිනිකූරු මිටියක්ම බිත්තියේ අතුල්ලා දැල්වූවාය. ඈට වුවමනා වූයේ ඇගේ අත්තම්මා ව තමන් සමීපයේ තබා ගැනීමටයි. ගිනිකූරු දැල්වෙද්දී විසිරුණු ආලෝකය මධ්‍යහ්නටත් වඩා දීප්තිමත් විය. ඇයට අත්තම්මා මෙතරම් අලංකාරව, මේතර උස් ව කවදාවත් පෙනී නැත. අත්තම්මා කුඩා දැරියගේ අතින් අල්ලාගත් පසු දෙදෙනාම දිලිසෙන ආලෝකය වෙතට සතුටින් පියාඹා ගියෝය. ඔවුන් ගිය පෙදෙසේ සීතලවත්, කුසගින්න වත්, සිත් තැවුල් වත් තිබුණේ නැත. ඔවුන් සිටියේ දෙවියන් සමඟයි.

පසු දිනට එළිවන සීතල හෝරාවේදී වීදිය අයිනේ නිවසක බිත්තියට වාරු වී දැරිය හිඳ සිටියා ය. ඇගේ දෙකොපුල් රෝස පැහැයෙන් දිලිසුණු අතර මුවේ මඳ

සිනාවක් විය. ගෙවී ගිය වසරේ අවසන් රාත්‍රියේ ඈ අධික සීතල නිසා මියැදී සිටියාය. දරදඬු ව සිටි ඇයගේ අතේ තිබුණු ගිනිකූරු මිටි අතුරින් එකක් පමණක් පිලිස්සී අවසන් ව තිබිණි. “ඇයට උණුහුම් වෙන්න වුවමනා වෙන්න ඇති,” එය දුටු මිනිස්සු කීහ. ඈ දුටු විසිතුරු සුන්දර දේ ගැන කිසිවෙකු හීනෙන් වත් අනුමාන කළේ නැත. නව වසර උදා වෙද්දී කුඩා දැරිය තම අත්තම්මා සමඟ පිවිසුණු ඒ උත්කර්ෂවත් පෙදෙස ගැන කිසිවෙකුට ඉඟියක් වත් ලැබී තිබුණේ නැත.

Translation of the short story ‘The Little Match-Seller’ by Hans Christian Anderson

පරිවර්තනය- හෙල්මලී ගුණතිලක

සිසිල සඟරාව - ජනවාරි 2025 කලාපය

(සිසිල සඟරාව ඕස්ට්‍රේලියාවේ, නිව් සවුත් වේල්ස් හි සිංහල සංස්කෘතික හමුවේ ලේඛක සංසදයේ ප්‍රකාශනයකි)

Photo generated by Canva AI

ප්‍රේමය යනු . .

 

ප්‍රේමය යනු ඔබේ පාලනයට නතු දෙයක් නොවේ ගාලිබ්. එය බලෙන් අවුළුවන්නටත් නොහැකි, බලෙන් නිවා දමන්නටත් නොහැකි ගින්දරකි. 

-Mirza Ghalib

පරිවර්තනය - හෙල්මලී ගුණතිලක 

Digital painting