පුතුට

මීට අවුරුදු කීපයකට කළින් මම පුතාට ලීව කවියක් මෑතක දී Suno AI වලින් ගීතයකට හැරෙව්වා. 

මේ- අද කොලූ ගේ උපන්දිනය වෙනුවෙන්

 

පළිඟු මැණිකේ මතකද?

කාටද මතක පළිඟු මැණිකේ ටෙලි නාට්ටිය ටී වී එකේ යන කාලේ? මෙහෙම ඇහුවාට මටත් ඒක මුලින් බැලුව හැටි මතක හීනෙන් වගේ තමයි. මේක මුලින්ම ජාතික රූපවාහිනියේ විකාශය වුණේ අසූ ගණන් වල මුල.

1983 අවුරුද්දේ ඉඳන් අවුරුදු කීපයක් අපි සේෂෙල්ස් වල ජීවත් වුණේ. අම්මාත් තාත්තාත් එහේ ගුරුවරු හැටියට රැකියාව කළා, අක්කලාත් මාත් ඉස්කෝලේ ගියා. අසූ ගණන් වල සේෂෙල්ස් වල තව ලංකාවේ පවුල් හත අටක් හිටියා. ඒ අයත් වැඩිහරියක් අපේ දෙමව්පියෝ වගේ ගුරුවරු. රට පොඩි නිසාත්, ලංකාවේ කට්ටිය සීමිත නිසාත් මේ පවුල් ටික හොඳ යාළුවො, නිතරම මුණ ගැහුණා, ට්‍රිප් ගියා, ළමයි එකට සෙල්ලම් කළා.

මේ කාලේ ඒ රටේ රූපවාහිනී නාලිකාවක් පටන් ගත්තම කාලේ. ඒකෙ පොඩි අපිට නම් කාටුන්, ළමා චිත්‍රපටි වගේ දේවල් තිබුණා. හැබැයි වැඩිහිටියන්ට නම් එහෙමකට බලන්න දෙයක් තිබුණේ නැහැ. ඉතින් ඒ නිසා එයාලා මේකට පිලියමක් හොයාගෙන තිබුණා. ඒ තමයි ලංකාවෙන් ටෙලි නාට්‍යය රෙකෝඩ් කරලා ගෙනත් බලන එක. මේ කාලේ ඇත්තටම නම් ලංකාවෙත් ටෙලි නාට්‍යය විකාශය වෙලා තිබුණේ දෙක තුනයි. හැබැයි, ලංකාවෙන් පිට හිටියා කියලා නැහැ අපි ඒවා බැලුවා.

මේ ඩෙක් පීස් හෙවත් VHS යුගය. ඒ කාලේ ටෙලි නාට්ටියක් හරියටම පැය බාගයක් විකාශය වුණා. ඉතින් එක කැසට් එකකට මෙයින් කොටස් පහක් හයක් රෙකෝඩ් කරන්න පුළුවන් වුණා වගේ තමයි මට මතක. මේවා ලංකාවේ කොහෙන් හරි ගත්තාද නැත්නම් ලංකාවේ හිටිය අය ලවා රෙකෝඩ් කරලා තියාගෙන සේෂෙල්ස් වලට ගෙන්නා ගත්තාද කියන විස්තර මට මතක නැහැ- ඒ කාලේ ඉතින් මම පොඩියි නේ! හැබැයි ලංකාවට යන එන අය මේ 'ටෙලි නාට්‍ය කැසට්' නිතරම ගෙනාව බව තමයි මට මතක.

ඉතින් මෙහෙම කැසට් එකක් ලැබුණ දවසට සේෂෙල්ස් වල ලංකාවේ පවුල් හත අට අනිවාර්යයෙන් එකතු වෙනවා. එදාට ඉතින් පොඩි පාටියක් වගේ තමයි. හැමෝම මොනවා හරි කෑම ජාති හදාගෙන එනවා, තාත්තලා ටික බියර් බොනවා. අපි පොඩි උන් ටික හති වැටෙනකම් සෙල්ලම් කරනවා. ලොකු අක්කලා අයියලා බැඩ්මින්ටන් ගහනවා. මේ අතරේ ගෙදර තියෙන ඔක්කොම පුටු ටික ටී වී එක ළඟට එකතු කරගෙන අර ටෙලි නාට්ටිය බලන්න පටන් ගන්නවා. පුටු මදි නම් සමහරු බිම, ඒත් කාටවත් ඒවා ගාණක් නැහැ. මේවා වැඩියෙන්ම රස වින්දේ වැඩිහිටියෝ තමයි. ළමයි නම් මේවා බැලුවේ. එතැනින් එහේ මෙහෙ දුවන ගමන්, හැංගිමුත්තන් සෙල්ලම් කරන ගමන්.

ඔය විදිහට මුල් වතාවට පළිඟු මැණිකේ බලපු වෙලාවෙන් මගේ මතකේ හොඳටම රැඳිලා තියෙන්නේ 'පට් පට් ගාලා සම්තින් එකක් හොයන්න' ඕන බව කීව සූරසේන හෙවත් ශ්‍රියන්ත මෙන්ඩිස්ව. තඩි කැසට් ප්ලේයර් එකකුත් කරේ තියාගෙන පිටරට ඉඳලා ඇවිත් ගමටම සෝබනේ දාන චරිතයක් ඒක. මීට අමතරව මැණික්හාමි ගුරුන්නාන්සේ හැටියට රඟපෑව රෝහණ බැද්දගේ නම් හොඳටම මතක තිබුණේ එයා තාත්තාගේ යාලුවෙක් වුණු, ඉස්සර හොරණ අපේ ගෙදර නිතර ආව ගිය 'රෝහණ අන්කල්' නිසා. චිත්තයක් ඇඳපු මැණිකේ අත්තනායක නුහුරට සෙරෙප්පු දෙකක් දාගෙන ඇවිදලා හැඩ බලන ජවනිකාවක් මතකයි, කෙට්ටුම කෙට්ටු ජැක්සන් ඇන්තනි ගේ මොකක්ද ආදර පලහිලව්වක් මතකයි, තව තොවිලයක් මතකයි. ඇත්තටම නම් ඒ ටෙලි නාට්‍යය බැලිල්ලෙන් මට මතක ඔය ටික විතරයි. ඒත් මට හොඳටම මතක ඒ වයිබ් එක, බොහොම දුරක තිබුණු ලංකාවේ විකාශය වුණු අලුත්ම ටෙලි නාට්‍යයක ඊළඟ කොටස් ටික බලන්න අපේ දෙමව්පියන්ගේ තිබුණු ආසාව, උනන්දුව. ඒවගේම එහෙම හැමෝම එකතු වුණු දවස් වලට අපට ඒ නාට්‍යය ලොකුවට නොතේරුණත් එයාලගේ ඒ සතුට අපටත් බෝ වුණු හැටි. ඇත්තටම පළිඟු මැණිකේ කතාවේ අග මුල තෝරාගන්න මට නම් හම්බවුණේ ඊට අවුරුදු කීපයකට පස්සේ ඒක ලංකාවේදී ආයෙමත් විකාශය වෙද්දී. 

දැන් නම් ලංකාවේ ටෙලි නාට්‍යය ඕන තරම්, ඒවාත් කොටස් සිය ගණන්. ලංකාවේ විකාශය වෙලා ඉවර වුණු මොහොතේම අන්තර්ජාලයෙන් මඟ තොටක ඉඳන් වුණත් අලුත්ම කොටස බලන්න පුළුවන්. දැනුත් ලංකාවෙන් පිට ඉන්න අපි ඉඳලා හිටලා හිතට සෙට් වුණු කතාවක් දෙකක් මෙහෙම බලනවා තමයි. ඒත් ඉතින් ඒවා හිත් වදිනවා අඩුයි. මේ විදිහටම පිට රටක ඉඳන් දශක කීපෙකට එහා බැලුව පළිඟු මැණිකේ ටෙලි නාට්‍යය තාමත් හිතේ සුන්දර හැඟීමක් ඉතුරු කරලා තියෙන්නේ ඒක ඒ කාලේ අමාරුවෙන් බලපු, කලාතුරකින් ලැබුන දෙයක් නිසා වෙන්නැති. එහෙම දේවල් කොහොමත් අගය වැඩිනේ. 

photo- mirrorarts.lk

නිහඬ ව පෙම් කරමි

ඔබට නිහඬ ව පෙම් කිරීමට මම තෝරාගනිමි 

ඒ, නිහඬ බව තුළ පිළිකෙව් කිරීමක් නොමැති බැවිනි

ඔබට තනිකම තුළ පෙම් කිරීමට මම තෝරාගනිමි

ඒ, තනිකමේදී මා හැර වෙන කිසිවෙකුට ඔබ අයිති නොවන බැවිනි

ඔබව දුර සිට අගය කිරීමට මම තෝරාගනිමි
ඒ, අප අතර ඇති දුර, වේදනාවෙන් මා මුවාකරන බැවිණි

සුළඟ මත මම ඔබට හාදු එවමි
ඒ, මගේ දෙතොලට වඩා සුළඟ මෘදු බැවිනි

සිහින තුළ මම ඔබව වැළඳ ගනිමි
ඒ, මගේ සිහිනවල ඔබ සදාකාලික බැවිනි

පරිවර්තනය - හෙල්මලී ගුණතිලක
Translation of the poem ‘I choose to love you in silence’ by Rumi

Jalāl al-Dīn Muḥammad Rūmī 13 වන ශතවර්ෂයේ ජීවත් වූ පර්සියානු කවියෙකු සහ දාර්ශනිකයෙකි. මේ වෙද්දී ඔහුගේ කවි භාෂා විශාල ප්‍රමාණයකට පරිවර්තනය වී ඇත. ඔහුගේ මරණයෙන් පසු ශතවර්ෂ ගණනාවකට ගෙවී ඇතත්, අදටත් ඔහුගේ නිර්මාණ ලොව පුරාම ප්‍රසිද්ධ ය.

ලන්ඩන් කවි ජූලි 2024

Digital painting  

සතුටු ආරංචි

 ඉඳහිට ලැබෙන සතුටු ආරංචි!

නරි!

 

ඉස්කෝලෙ නිවාඩු කාලෙට නරියෙක් ඇන්දේ නැත්නම් අඩුපාඩුවක්!

Water colour pencils on paper

කැළලිකාරයෝ - ලියනගේ අමරකීර්ති

කැළලිකාරයෝ (2023) - ලියනගේ අමරකීර්ති 

විදර්ශන ප්‍රකාශනයකි 

මේ ලොව හැම කෙනෙක්ම කැළලි සහිත වූවෝ වෙති. මෙයින් ඇතැම් කැළලි ඇසට පෙනෙන ඒවා වන අතර බොහෝ ඒවා එසේ පෙනෙන්නේ නැත. මෙසේ පෙනෙන නොපෙනෙන කැළලි රැසක් සහිත මිනිසුන්ගේ කතාවයි - කැළලිකාරයෝ.

මෙහි කතානායිකාව වන දීපිකා සම්ප්‍රදායට රාමු නොවූ ස්ත්‍රී චරිතකි. ඈ යෞවන වයසේ සිටම තමන්ගේ සිතැඟි මනා සේ හඳුනා, ඒවාට තම ජීවිතය හසුරුවන්නට ඉඩ දෙන්නී ය. පෙම්වතුන් වුව රැකියාව, ධනය, බලය ආදී සම්ප්‍රදායික මිනුම් දඬු වලින් මනින්නේ නැති නිසා ඇය ම ඇගේ ජීවන මඟ අනාවැකි ලැබ තිබුණු මාර්ගයෙන් වෙනස් කරගනී. පසු කාලීනව, කැළලිම සිතුවමට නඟන දරුවා ඉන් මුදවා පාඩම් වැඩ වෙත තල්ලු නොකිරීමටත්, දෛවය විසින් චක්‍රාකාර ගමනකින් පසු යළි සම්මුඛ කළ පැරණි පෙම්වතා වෙත යළි සමීප නොවීමට ත් ඇගේ මේ වෙනස් ගති හේතු වේ. එනිසාම දයාවංශ, සමින්ද, විහඟ සහ ආදිත්‍ය යන පිරිමි චරිත සමඟ ගැටෙමින් එහෙත් නොඇලෙමින් ඇය දිවි මඟ තරණය කරන්නී ය.

මෑත යුගයේ ලංකාවේ සිදුවුණු ජාතිවාදී සංසිද්ධි නිසා ද, ඊට පෙර යුගයේ යුද්ධය නිසා ද රටවැසියන් තුළ ඇතිවූ කැළලි මෙන්ම යෞවනයේ හැඟීම් හරියාකාරව තේරුම් නොගත් වැඩිහිටියන් ඒ තරුණ ජීවිත වල සදාකාලික ව ඉතිරි කළ කැළලි ද - කැළලිකාරයෝ නවකතාව අපට ගෙන හැර පායි.

කැළලිකාරයෝ නවකතාව එක හුස්මට කියවා අවසන් කිරීමට සිත් දෙන මායා බලය සහිත පොතකි.

//දෛවය කරන්නේ නොදන්නා වෙනත් ලෝකයකින් මිනිසුන් ගෙනත් අප හමුවේ තැබීම නොව, අප දන්නා කියන මිනිසුන්ම අලුත් ආකාරයකින් පෙනෙන දෘෂ්ටිකෝණ අප සඳහා විවර කිරීම. හදිසියේ වැටුණු එළියක් වන එවන් කෝණයකින් මනුෂ්‍යයෙක් දැක්කම අපිට ඔවුන් පෙනෙන්නේ ඇහැට විතරක්ම නෙමෙයි, හදවතට // 

-75 පිටුව

මා අත්තම්මාට අකුරු ඉගැන්වූ හැටි

මම දොළොස් වියැති තරම් වයසේදී උතුරු කර්නාටකයේ ගම්මානයක මගේ අත්තම්මා සහ සීයා විසූ නිවසේ ඇතැම් කාල වල නතර වී සිටියෙමි. ප්‍රවාහන පහසුකම් ඒ තරම් හොඳ මට්ටමක නොතිබුණු ඒ කාලයේදී අපට උදෑසන පුවත්පත ලැබුණේ හවස් වරුවේ ය. සතිපතා පළ වූ සඟරාව පැමිණියේ දිනක් ප්‍රමාද වූ පසු යි. ගමට පුවත්පත්, සඟරා සහ තැපැල් ගෙන ආ බස් රථය පැමිණෙන තුරු එකල අපි නොඉවසිල්ලෙන් බලා සිටියෙමු.

මේ කාලයේදී ත්‍රිවේණි නමින් කන්නඩ බසින් ලියූ ඉතා දක්ෂ ප්‍රසිද්ධ ලේඛිකාවක් විය. ඇය ලියූ දේ කියවීමට පහසු වූවා මෙන්ම ඒවා හදවතට ඉතා ළඟ බවක් දැනුණි. ඇගේ රසවත් කතාවලට බොහෝ විට විෂය වූයේ සාමාන්‍ය මිනිසුන් මුහුණ දෙන සංකීර්ණ මානසික ගැටළු විය. ත්‍රිවේණි අඩු වයසින් මිය යෑම කන්නඩ සාහිත්‍යයට සිදු වූ බලවත් අඩුපාඩුවකි. හතලිස් වසරකට පසු පවා තවමත් රසිකයෝ ඇගේ නවකතා අගය කරති.

‘කාශි යාත්‍ර’ නම් ඇගේ නවකතාවක් එකල කර්මවීර නම් සතිපතා නිකුත් වූ කන්නඩ සඟරාවක කොටස් වශයෙන් පළ විය. කාශි නගරයට හෝ බරණැසට වන්දනා ගමනක් යන්නට බලවත් ආසාවෙන් සිටි වයස්ගත කාන්තාවක් ගැන මේ කතාව ගෙතී තිබිණි. කාශි වෙත ගොස් විශ්වේශ්වර දෙවියන් ට පුද පූජා පැවැත්වීම උසස්ම පුන්‍යකර්මයක් ලෙස බොහෝ හින්දුවරු විශ්වාස කළ හ. මේ කතාවේ වයස්ගත කාන්තාවත් මේ විශ්වාසයේ එල්බ සිටි අතර මේ ගමන යාමට සැලසුම් කරද්දී ඇතිවූ අභියෝග මෙහි විස්තර කෙරුණි.. මීට අමතරව මේ කතාවේ අනාථ දැරියක් ද විය. ඈ ආදරයෙන් බැඳී සිටියද ඇයට විවාහය සඳහා මුදල් තිබුණේ නැත. අන්තිමේදී වයස්ගත කාන්තාව තමන් කාශි වෙත යාමට එක්රැස් කරගත් මුදල තරුණියට දෙන්නීය. “විශ්වේශ්වර දෙවියන්ට වන්දනා කරනවාට වඩා මේ අනාථ කෙල්ලගේ සතුට මට වැදගත්” ඈ කියයි.

ක්රිෂ්ටක්කා නම් වූ මගේ අත්තම්මා කිසිදාක පාසැල් ගොස් නොතිබුණු නිසා ඈ කියවීමට දැන සිටියේ නැත. හැම බදාදා දිනකම සඟරාව පැමිණි විට මේ කතාවේ ඊළඟ කොටස ඈට ඇසෙන්නට කියවීමට මම පුරුදු වී සිටියෙමි. මේ වෙලාවට ඈ තමන්ගේ සියලුම වැඩ කටයුතු අමතක කර ඉතා උනන්දුවෙන් මට සවන් දුන්නාය. ඉනික්බිති ඈ මුළු කතාවම මතකයෙන් ආපිට කීවා ය. අත්තම්මා ද කිසිදිනක කාශි වෙත ගොස් නොතිබූ නිසා ඈ කතාවේ කතා නායිකාව සමඟ සිතින් බැඳී සිටියා ය. එබැවින් අන් කවරෙකුටත් වඩා කතාවේ ඊළඟට සිදුවන්නේ කුමක්දැයි දැනගැනීමට ඈ උනන්දු වූ අතර මවෙතින් එය ඇසීමට මඟ බලා සිටියා ය.

සෑම සතියකම ‘කාශි යාත්‍ර’ කතාවේ සිදු වූ දේ දැනගත් පසු ඈ කෝවිල් බිමේ දී තම මිතුරියන් සමඟ ඒ ගැන සාකච්ඡා කළා ය. කුඩා අප ඒ අවට තැන තැන දුවමින් හැංගි මුත්තමේ යෙදුණු එකල නම් මට ඒ කතාවේ ඒ තරම් අවධානය ලැබිය යුතු දෙයක් නොවැටහිණි.

වරක් මම විවාහ මංගල උත්සවයකට සහභාගී වීමට මගේ ඥාති සොයුරු සොයුරියන් සමඟ යාබද ගමකට ගියෙමි. ඒ කාලයේ මේවා සුවිශේෂී උත්සව විය. නිරතුරුව රස කෑම ත්, සෙල්ලම් කිරීමට ඉඩ කඩත් ලැබුණු බැවින් අප කාලය ගතකළේ මහත් ප්‍රීතියෙනි. කාර්යබහුල වැඩිහිටියන්ට අප ගැන සොයාබලන්නට ඉඩකඩ නොතිබුණු බැවින් අපි නිදහස උපරිමයෙන් භුක්ති වින්දෙමු. දිනක් දෙකක් එහි නවතින්නට සූදානම් ව ගිය මම අන්තිමේදී සතියක්ම එහි නැවතී සිටියෙමි.

මා නැවතත් නිවසට පැමිණි විට අත්තම්මා කඳුළු පිරි දෑසින් සිටිනු පෙනුණි. මින් පෙර ඉතා දුෂ්කර අවස්ථා වලදී පවා ඈ කිසි විටෙක හඬනු නොදැක තිබූ නිසා එය දැක මම පුදුමයට පත් වුණෙමි.

“ඇයි අව්වා? මොකක් හරි ප්‍රශ්නයක් ද?” මම ඇසුවෙමි.

මා ඇයට ‘අව්වා’ කී අතර උතුරු කර්ණාටකයේ භාවිත වුනු කන්නඩ බසට අනුව එහි තේරුම ‘අම්මා’ විය. ඈ හිස වැනුවත් පිළිතුරු දුන්නේ නැත. ඇගේ කනස්සල්ලට හේතුව මට නොවැටහුණු අතර ටික වෙලාවකින් මට එය අමතක විය. එදින රාත්‍රී අහාරයෙන් පසු අප නිදාගත්තේ ඇගේ නිවසේ විවෘත බරාඳයේ යි. එය ගිම්හාන රාත්‍රියක් වූ අතර අහසේ පුන් සඳක් පායා තිබුණි. අත්තම්මා මගේ හිස පිරිමදිමින් සිටියා ය. ඈට මා හට යමක් කීමට අවශ්‍ය බව මට දැනුණි.

“ඇයි අව්වා?”මම නැවතත් ඇසුවෙමි.

“මම පුංචි කාලේ මගේ අම්මා නැතිවුණා. ඒ නිසා මාව බලාගන්නවත් මට මඟ කියන්නවත් කවුරුවත් හිටියේ නැහැ. මගේ තාත්තා හරියට වැඩ රාජකාරි තිබ්බ කෙනෙක්. එයා වැඩි කලක් යන්න කළින් ආයෙත් විවාහ වුණා. ඒ කාලේ ගෑනු ළමයි ඉගෙන ගන්න වුවමනායි කියලා කවුරුත් සැලකුවේ නැහැ, ඒ නිසා මම කවදාවත් ඉස්කෝලේ ගියේ නැහැ. බොහොම අඩු වයසකින් මම කසාද බැන්දා, දරුවෝ ලැබුණා. ජීවිතේ බොහොම කලබල වුණා. තව කාලයක් යද්දී මට මුනුපුරු මිනිපිරියොත් ලැබුණා. ඔයාලා හැමෝටම කන්න උයලා දෙන එක මට ලොකු සතුටක් වුණා. ඉස්කෝලේ යන්න බැරි වුණ එක ගැන මට දුකක් දැනුණා තමයි, ඒත් මගේ ළමයින්ටත් එයාලගේ ළමයින්ටත් හොඳින් ඉගෙන ගන්න ඉඩ දෙන්න මම හැමදාම මහන්සි වුණා.”

ඒ රැයේ මැදියමේදී මගේ හැට දෙහැවිරිදි අත්තම්මා, දොළොස් හැවිරිදි මට තම ජීවිත කතාව කියන්නේ ඇයිදැයි මට වැටහුණේ නැත. එහෙත් මා ඈට බෙහෙවින්ම ආදරය කළ අතර ඈ මේ විස්තර කීමට හේතුවක් තිබිය යුතු බව මම දැන සිටියෙමි. ඇගේ මුහුණ බලද්දී එහි කනස්සලු පෙනුමත් ඇගේ දෑසේ පිරුණු කඳුලුත් මට පෙනුණි. ඈ සාමාන්‍යයෙන් නිතරම සිනා මුසු ව සිටි සුන්දර කාන්තාවකි. එදා ඇගේ මුහුණේ වූ දුක්මුසු පෙනුම අදටත් පැහැදිලි ව මගේ මතකයේ රැඳී ඇත. ඉදිරියට නැඹුරු වූ මම ඇගේ අත ගත්තෙමි.

“අව්වා, අඬන්න එපා, මොකක්ද ප්‍රශ්නේ කියලා මට කියන්නකෝ. මට උදව්වක් කරන්න පුළුවන් දෙයක් ද?”

“ඔව් මට දුවගේ උදවු ඕන. ඔයා ගෙදර නොහිටි අතරේ වෙනදා වගේම කර්මවීර සඟරාව ආවා. මම ඒක පෙරළලා බැලුවා, කාශි යාත්‍ර කතාව එක්ක තියෙන පින්තූරේත් මම දැක්කා. ඒත් මට ඒ කිසි දෙයක් කියවාගන්න බැරි වුණා. ඒ කියලා තියෙන දේ තේරුම් යයි කියලා ප්‍රාර්ථනා කරමින් මම ඒ අකුරු කීප පාරක් අතගෑවා. ඒත් ඒක එහෙම නොවෙන බව මම දැනගෙන හිටියා. අනේ මම අකුරු ඉගෙන ගත්තා නම් කියලා මට හිතුණා. දුව එනකම් මම මඟ බලාගෙන හිටියා. මට හිතුණා ඔයා වේලාසන ඇවිත් මට කතාව කියවයි කියලා. මට වෙලාවකට හිතුණා ඒ ගමට ඔයාව හොයාගෙන ඇවිත් ඔයාට සඟරාව දීලා කතාව කියවගන්න. මට ඒක මේ ගමේ වෙන කෙනෙකුට වුණත් කියලා කරගන්න තිබුණා, ඒත් මට එහෙම කරන්න ලැජ්ජා හිතුණා. මට දැනුණේ මහා අසරණ, ගැති බවක්. අපිට හොඳින් සල්ලි බාගේ තියෙනවා, ඒත් ස්වාධීන වෙන්න බැරි නම් සල්ලි වලින් වැඩක් තියෙනවද?”

කීමට කිසිත් සිතාගනු නොහැකිව මම නිරුත්තර වූයෙමි. අව්වා තව දුරටත් කතා කළා ය.

“මම තීරණය කළා මම හෙට ඉඳන් කන්නඩ අකුරු ලියන්න කියන්න ඉගෙන ගන්නවා කියලා. ඒකට මම බොහොම මහන්සි වෙන්න ලෑස්තියි. දශේරා උත්සව කාලේ සරස්වතී පූජාව තියන දවස වෙද්දී ඒක කරගන්න තමයි මම හිතාගෙන ඉන්නේ. එදාට මට තනියම නවකතාවක් කියවන්න පුළුවන් වෙන්න ඕන. මට ස්වාධීන වෙන්න ඕන.”

ඇගේ මුහුණෙහි වූ අධිෂ්ඨානය දුටුවත් මට සිනා පහල විය.

“අව්වා, වයස අවුරුදු හැට දෙකක් වෙලා ඔයාට අකුරු ඉගෙන ගන්න හිතුණා? ඔයාගේ කොන්ඩෙත් සුදු වෙලා, අත් දෙකත් රැළි වැටිලා, ඔයා කණ්ණාඩි දානවා, කුස්සියේ වැඩත් සෑහෙන්න තියෙනවා…”

බොළඳ දැරියක ලෙසින් මම ඇයට විහිළු කළෙමි. එහෙත් ඈ සිනාසුණා පමණයි.

“හොඳ දෙයක් වෙනුවෙන් මහන්සි වෙද්දී බාධක ජය ගන්න පුළුවන්. කාටත් වැඩියෙන් මහන්සිවෙලා මම කොහොම හරි ඒක කරගන්නවා. ඉගෙනීමට වයස් සීමාවක් නැහැ.”

ඊට පසු දින සිට මගේ ඉගැන්වීම ඇරඹිණි. අව්වා අපූරු සිසුවියක් විය. ඈ සම්පූර්ණ කළ ගෙදර වැඩ ප්‍රමාණය මා මවිත කළේ ය. ඉගැන්නූ දේ කිහිප වතාවක් කියවමින්, ලියමින්, වර නඟමින් ඈ උගත්තා ය. මා ඇගේ එකම ගුරුවරිය වූ අතර ඈ මගේ පළමු ශිෂ්‍යාව වූවා ය. මා පසු කලෙක පරිගණක විද්‍යාව විෂයේ ගුරුවරියක් වී සිසුන් දහස් ගණනකට උගන්වනු ඇතැයි එකල මා දැන සිටියේ නැත.

දශේරා උත්සව සමය එළඹිණි. ඒ වෙද්දී කාශි යාත්‍ර කතාව නවකතාවක් ලෙස පළවී තිබුණු අතර මා එය රහසින් මිළදී ගෙන තිබිණි. දිනක් පූජා මණ්ඩපය වෙත මා කැඳවූ අත්තම්මා, මා නූස් අසුනක හිඳුවා, මට ගවුම් රෙද්දක් තෑගි කළා ය. ඉනික්බිති අමුතු දෙයක් කරමින් බිමට නැඹුරු වූ ඈ මගේ දෙපා අල්ලා නමස්කාර කළා ය. මහත් පුදුමයට පත්වූ මම මඳක් පසුබෑවෙමි. වැඩිහිටියන් කිසි විටෙක දරුවන්ට නමස්කාර කරන්නේ නැත. සාමාන්‍යයෙන් මෙලෙස නමස්කාර ලබන්නේ දෙවියන්, වැඩිහිටියන් සහ ගුරුවරුන් පමණක් වූ අතර එය ගෞරව දැක්වීමේ ක්‍රමයක් විය. එහෙත් එදින සිදු වූයේ මේ විශිෂ්ඨ චාරිත්‍රයේ අනෙත් පැත්තයි. එහි නොගැලපෙන බවක් මට දැනුණි.

“මම මේ පාද නමස්කාර කරන්නේ මගේ මිනිපිරියගේ නෙමෙයි, මගේ ගුරුවරියගේ. දුව මට බොහොම ආදරයෙන්, කෙටි කාලයක් ඇතුලත හරිම සාර්ථක ව අකුරු ඉගැන්නුව නිසා මට දැන් බය නැතිව ඕන කතා පොතක් කියවන්න පුළුවන්. දැන් මම ස්වාධීනයි. ගුරුවරයෙකුට ගෞරව දක්වන එක මගේ යුතුකමක්. අපේ පුරාණ පොත පතේ කියලා තියෙනවා නේද වයසවත්, ගෑනු පිරිමි කම වත් නොසලකා ගුරුවරුන්ට ගෞරව කරන්න කියලා?” අත්තම්මා කීවා ය.

ආපිට අත්තම්මාගේ දෙපා නමස්කාර කළ මම මගේ පළමු සිසුවියට ගෙන ආ ත්‍යාගය දුන්නෙමි. එය විවර කළ වහාම ඈ ‘ත්‍රිවේණි ලියූ කාශි යාත්‍ර’ යනුවෙන් එහි නමත් කතෘගේ නමත් කියවූවා ය.

මගේ සිසුවිය ඉහළින්ම සමත් ව ඇති බව එයින් මට වැටහිණි.

පරිවර්තනය - හෙල්මලී ගුණතිලක

Translation of the short story ‘How I Taught My Grandmother to Read’ (2004) by Sudha Murthy

සිසිල සඟරාව - 2024, ජූලි කලාපය. 

(සිසිල සඟරාව නිව් සවුත් වේල්ස් හි සිංහල සංස්කෘතික හමුවේ ලේඛක සංසදයේ ප්‍රකාශනයකි)

-මේ කෙටිකතාව හොයාගන්න ඔත්තුව දුන්නේ මගේ බ්ලොග් මිතුරියක් වන කුමුදු. ඉතින් ඒ වෙනුවෙන් මේ  ස්තූතිය ඇයටයි. මේ වගේ translatable කතා දැක්කොත් මට කියන්න අමතක කරන්න එපා, ඒ ඔත්තු මට හරි වටිනවා!

Picture generated by Canva AI

'මතක හදවත නිවනවා'

පිස්සුවෙන් පොත් කියවීම

මේ මම රැකියාව කරන පාසල් පුස්තකාලයේ කතාවක්. මේ පාසල මෙල්බර්න් වල ද්විතීයික බාලිකා පාසලක්, ඒකෙ  දැරිවියෝ පොත් කියවිල්ලට බොහොම මනාපයි. මේ විස්තරය පොත් කියවන්න කැමති එකේ ඊළඟ ලෙවල් එක හෙවත් පිස්සුවෙන් පොත් කියවීමේ අවස්තාවක් ගැන.

ළඟදී දවසක හතේ පන්තියේ දැරියක් පුස්තකාලයේදී මාව හොයාගෙන එනවා. අපි ඈ ට අදීති කියමු. ඈ Keeper of the Lost Cities පොත් මාලාවේ පළවෙනි පොත කියවපු බව කියලා දෙවෙනි පොත හොයාගන්න ඈ ට උදවු කරන්න පුලුවන්ද කියලා අහනවා. පොත available බව library system එකේ පෙන්නුවත් පුස්තකාලය පීරලා හොයද්දි අපි දෙන්නටම ඒක හොයාගන්න බැරිවෙනවා. ඒ එක්කම විවේක කාලය ඉවරවෙනවා. පන්තියට යන්න වෙලාව ආවත් අදීතිගේ මූන හොඳ නැහැ. මම ඇගේ නමත් පන්තියත් අහගන්නවා පොත හොයලා ඈට ඊමේල් පණිවිඩයක් තියන්න පොරොන්දු වෙමින්. ඒ වෙනුවෙන් මට ස්තූති කරන ඈ යන්න කලිනුත් 'මම කොහොම හරි ඉක්මණින් මේ දෙවෙනි පොත කියවන්න ඕන' කියලා මට මතක් කරලා දුවලා යනවා. 

Exile- Part 2 of the Series Keeper of the Lost Cities by Shannon Messenger

අදීති ගියාට පස්සේ තව ටිකක් නිවිහැනහිල්ලේ පොත හොයද්දි මට ඒක හම්බවෙනවා. Winter Reads වෙනුවෙන් හදලා තියෙන display එකක ඒක තිබුණු නිසා යි පොත් රාක්ක අතරේ අපි ඒක නොදැක්කේ. ඉතින් මම ඈට email කරනවා පොත හම්බවුණා ඇවිත් අරගෙන යන්න කියලා. ඊළඟ කාලපරිච්ඡේදයේම පුස්තකාලයට එන ඈ  ප්‍රීතියෙන් ඉපිලෙමින් පොත අරගෙන යනවා. 

කතාව පටන්ගන්නේ දැනුයි. මේ සිද්ධියට පස්සේ දවසේ ඉස්කෝලේ පටන් ගන්න කලින් අදීති පුස්තකාලයට දුවගෙන එනවා කළින් දා අරගෙන ගිය පොතත් අතේ තියාගෙන. මාව හොයාගෙන එන ඇගේ ඇස් දෙක දිලිසෙනවා. 

"මම පොත කියවලා ඉවර කළා!" ඈ රහසින් කියනවා. "ඊයේ රෑ නිදාගන්නේ නැතිවම මම පොත කියෙව්වා!" ඈ කියන්නේ ලොකු හපන්කමක් කළ ගානට. 

පුදුම වෙන මම ඒ පොත අතට අරගෙන පෙරළලා බලනවා. පිටු 568ක්! මට හිනා. "ඉතින් අද නිදිමත නැද්ද?" මගේ ප්‍රශ්නෙට "නෑ!" කියලා හිනාවෙමින්ම උත්තර දෙන ඇය පොත් රාක්ක අතරට දුවලා යනවා. අදීති ඊළඟට මා ළඟට එන්නේ Keeper of the Lost Cities පොත් මාලාවේ ඊළඟ පොත් හතර උස්සාගෙන. ඈ ඉන්නේ පුදුම සන්තෝසෙකින්. 

Keeper of the Lost Cities Series bu Shannon Messenger

"නිදිමරන්න එපා ඉතින් අදීති, හෙමින් සැරේ කියවන්න!"පොත් ටික ඇගේ නමට නිකුත් කරන ගමන් මම කියනවා. 

ඈ හිනාවෙලා පොත් ටික අරගෙන දුවලා යනවා. මම මොනවා කිව්වත් ඈ තව දවස් කීපයක් පොත් කියවන්න නිදි මරණ බව නම් ඒකාන්තයි. ඉතින් ආසාවෙන් පොත් කියවීමෙයි පිස්සුවෙන් පොත් කියවීමෙයි වෙනස ඕක තමයි!

මේ පුංචි  සිද්ධියෙන් මගේ හිත අතීතෙට ගියා. දෙයියනේ අපිත් මෙහෙම පිස්සුවෙන් පොත් කියෙව්ව කාලයක් තිබ්බා නේද කියලා මට මතක් වුණා. මම එහෙම කියවපු එක පොතක් තමයි උපුල් ශාන්ත සන්නස්ගල ගේ වස්සාන සිහිනය පොත.

වස්සාන සිහිනය පොත ප්‍රකාශයට පත් වුණේ මම ඕලෙවල් පන්තියේ වගේ ඉන්න කාලේ මගේ හිතේ. ඒ කාලේ ඒක පොතක් විතරක් නෙමෙයි උන්මාදයක් වුණා. ඒකෙ තිබුණු නිසඳැස් කෙල්ලෝ පොත්වල අන්තිම පිටුවල ලිව්වා. පෙම්වතුන්ට ලියුම් වල ලියලා දුන්නා. එහෙම වුණාට ඒ වෙද්දී මට නම් මේ පොත කියවන්න ලැබිලා තිබුණේ නැහැ. අලුතින්ම පළ වුණු ආදර කතාවක් අරන් දෙන්න කියලා අම්මලාට කටක් ඇරලා කියන්නත් බැහැනේ. පොත කියවන්න නොලැබුණු එකට විස්සෝපයෙන් කාලය ගතවෙද්දී එක සිකුරාදා හවසක මගේ නෑදෑ අයියා කෙනෙක් අපේ ගෙදර ආවා. එයාගේ ළඟ අලුත්ම වස්සාන සිහිනය පොතක් තිබුණා. අයියාගෙන් පොත ඉල්ලගෙන බලද්දී මට කැමති නම් ඒක කියවන්න පුළුවන් බවත්, ඒත් ඊළඟ දවසේ එයා පාන්දරින් පිටත් වෙලා යද්දී පොත වුවමනා බවත් කීවා. අදීති ට වගේ නෙමෙයි ඔන්න එදා මට නම් deadline එකක් තිබුණා! ඉතින් මම එදා රෑ නිදාගන්නේ නැතිව වස්සාන සිහිනය කියෙව්වා. අවුරුදු දාසයක විතර කෙල්ලෙක් රැයක් තිස්සේ වස්සාන සිහිනය පොත කියවද්දී කතාවේ ඉන්න චාපා සහ කසුන් වෙනුවෙන් අඬන්නත් සෑහෙන්න වෙලාවක් ගතවුණු බව අමුතුවෙන් කියන්න දෙයක් නැහැනේ. මම හිතන්නේ ඒ මහා රෑ පානේ මම ඒ පොතේ තිබුණු නිසඳැස් සටහන් පොතක ලියාගත්තා ද කොහෙද. කොහොමහරි පස්සෙන්දා වෙද්දී කියවලා ඉවර වෙලා පොත අයිතිකාරයාට භාරදෙන්න මට පුළුවන් වුණා. රෑ තිස්සේ නිදිමරලා අඬ අඬ පොත කියවලා ඇස් රතු වෙලා මූන තඩිස්සි වෙලා තිබුණත් මම හිටියේ කොහොමහරි වස්සාන සිහිනය කියවපු ප්‍රීතියෙන් පිනා ගිහින්. ඉන්පස්සේ සෑහෙන්න කාලයක් යනකම් අර පොතෙන් ලියාගත්ත නිසඳැස් කටපාඩම් වෙලා තිබුණු බවත් දැන් නම් ආසාවට එකක් වත් මතක් නොවෙන බවත් ඒ එක්කම කියන්න වෙනවා. 

උපුල් ශාන්ත සන්නස්ගල ගේ වස්සාන සිහිනය source refresh.lk

රැයක් නිදිමරාගෙන පොතක් කියවන්න urge එකක් වැඩිහිටි අපිට එන්නේ නැත්තේ පස්සෙන්දාට තියෙන වැඩ ගැන, නිදි මැරුවාම හැදෙන ඔලුව කැක්කුම් ගැන එහෙම මතක් වෙලා අර සිතිවිල්ල යටපත් වෙන නිසා වෙන්න ඕන. ඒත් යෞවන කාලේදී මේ කිසි දෙයක් වැදගත් නැහැ, එකම එක නැවුම් බලාපොරොත්තුවකින් කිසි මහන්සියක් නැතිව motivate වෙන්න පුළුවන්. කාලෙන් කාලෙට මේ වගේ ඇතිවෙන ඇබ්බැහිවීම් ජීවිතේට පාට එකතු කරනවා කියලා මට හිතෙනවා. ඒ නිසා ඒ කාලේ නිදි මරාගෙන වස්සාන සිහිනය කියපු මං වගේ අයත්, මේ කාලේ නිදි මරාගෙන Keeper of the Lost Cities පොත් කියවන අදීති ලා වගේ අයත් හැමදාටම ඉඳීවි! 

සමතුලිතය

සිතින් මවාගත් කුඩා තරාදියක
එක් පසෙක ලමි
මතකය ඉතිරි කර ගිය සුන්බුන්
ඒවා ඇත්තේ බොහොම ටිකකි.

අනෙත්පස ලමි
මට අනුමාන කළ හැකි අනාගත සිද්ධි
සංවත්සර, අහිමිවීම්

එක් පසෙක ලමි
අම්මාගේ සිනිඳු හම් අත්වැස්ම
එය දැන් වැහැරුණු තන බුරුල්ලක් වැනි ය

අනෙත් පස ලමි
මගේ කුඩා මුනුපුරාගේ අතින් ගිලිහුණු
වූල් අත්වැස්මක්
ළඟදීම ඔහුට එය කුඩා වැඩි වනු ඇත

ඔහු තෙහැවිරිදි ය
ඈ යන්නට ගොස් හරියටම තෙවසරකි

සමතුලිතය නම් සරලව
අනාගතය හා අතීතය තරම්ම
වර්තමානය සැබෑවක් වන මොහොතයි
අප පෝෂණය කරන වාතය
නොසිතාම ආශ්වාස ප්‍රශ්වාස කිරීමයි

පරිවර්තනය - හෙල්මලී ගුණතිලක

Translation of the poem 'Balance' by Linda Pastan
Digital painting

හොල්මන් ගුහාවට වෙච්ච දේ!

වෙසක් පොසොන් කාලේ ලංකාවේ නම් හැම හන්දියකම දන්සැල් මතු වෙනවානේ. දන්සැල් 'වඳිනවා'කියන්නේ වෙනමම සබ්ජෙක්ට් එකක්. මේ වතාවේ ලංකාවේ ගංවතුර තිබුණු නිසා දන්සැල් වල දෙන ජාතිත් ඒවා හදන ක්‍රම ගැනත් PHI මහත්තුරු වැඩියෙන් අවධානය යොමුකරනවා කියලා ආරංචි වුණා.

දන්සැල් වලට අමතරව මේ කාලෙට සංවිධානය කෙරෙන ආගමට සම්බන්ධයක් නැති දේවල් දෙදාස් ගණන් වල මුල කාලේදී යම් තහනමකට ලක් වුණා කියලා මතකයක් තියෙනවා. ඒ කියන්නේ ඔය ඔලු බක්කෝ නටනව වගේ දේවල්. ඒ වගේම දැන් දැන් බුද්ධාගම ගැන අලුත් සැලකිල්ලක් තියෙන නිසා වෙසක් පොසොන් කාලවලට හොල්මන් ගුහාවල්, අපායවල් වගේ දේවලුත් නැවතිලාද කියලා මම නම් දන්නේ නැහැ. මතක ඇති කාලෙක වෙසක් පොසොන් කාලෙට ලංකාවේ නොහිටිය නිසා මේවා ගැන අප්ඩේටඩ් නැහැ.

ලංකාවේ අපේ පළාතේ නම් හොල්මන් ගුහා තහනම් වුණේ ඒ කාලෙමයි. ඒක වුණේ මෙහෙමයි.

එක වෙසක් පෝයකට අපේ පැත්තේ මල්ලිලා සෙට් එකක් හොල්මන් ගුහාවක් හදන්න ලෑස්ති වුණා. මේක ටවුමට කිට්ටුව ලෑස්ති කළ නිසා ටවුමේ තොරණ බලන්න එන සෙනඟ මේකත් බලන්න එයි කියලා තමයි ප්ලෑන් කළේ. ඉතින් වට පිට ඇවිදලා ආධාර එහෙම හොයාගෙන කොල්ලෝ ටික වැඩේට බැස්සා. එක මල්ලි කෙනෙක්ගේ ගෙදරට ඉස්සරහ තිබුණු හිස් ඉඩමේ තමයි මේ ප්‍රොජෙක්ට් එක කෙරුණේ. මෙයාලා කළු ඉටිකොළ වලින් සැහෙන්න දුරට වංගු සහිත ගුහාවක් හදලා, ඒකෙ තැන තැන ඉඳන් නරඹන්නන්ගේ ඇඟට පනින්න වෙස්මූණු දාපු යක්ෂයෝ භූතයෝ ලෑස්ති කළා. ඒ වගේම යටිගිරියෙන් කෑ ගහන සද්ද රෙකෝඩ් කරලා ගුහාවේ තැනින් තැන ඇහෙන්න ස්පීකර් හයිකරන්නත් මේ කොල්ලෝ කුරුට්ටෝ අමතක කළේ නැහැ. මීට අමතරව දෙමව්පියන්ට කණිපින්දම් කියලා එයාලගේ ඇඳිරුම්කම් හරහා මෙයාලා මල් ශාලාවකින් මිනී පෙට්ටියක් පවා හොයාගෙන තිබුණේ ඒකේ මිනියක් වගේ කවුරුහරි වැතිරිලා ඉන්නත් ප්ලෑන් කරමින්. මේ වියදම් කවර් කරන්නත් හදිසියෙවත් ලාබයක් ලැබුණොත් කියලා හිතලාත් හොල්මන් ගුහාවට ඇතුල්වෙන දොරටුවෙන් ටිකට් එකකුත් කඩන්න තමයි නියමිතව තිබුණේ. ඉතින් පලවෙනි දවසේ ඇඳිරි වැටෙද්දී නමෝ විත්තියෙන් කොලු නඩය කළු ඇඳුම් ඇඳලා බය හිතෙන වෙස් මූණු දාගෙන එහෙම ලෑස්ති වුණා. එක කොලුවෙක් අත් දිග සුදු ෂර්ට් එකක්, කළු කලිසමක් එහෙම ඇඳලා මූන සුදු වෙන්න පවුඩර් උලාගෙන අර මිනී පෙට්ටියේ වැතිරිලා හිටියා. එයාට භාරව තිබුණේ, කළුවරේ එතැනින් කවුරු හරි යද්දී එකපාරට නැගිටලා පෙට්ටිය ඇතුළේ ඉඳගන්න.

ඉතින් මෙයාලා හිතුව විදිහටම හොල්මන් ගුහාව ගැන ආරංචිය ලැව් ගින්න වගේ පැතිරිලා තිබුණු නිසා පලවෙනි දවසෙම හොල්මන් ගුහාවේ ඇතුල්වීමේ දොරටුව ළඟ දිග පෝලිමක් තිබුණා. මුල ඉඳන්ම වැල නොකැඩී සෙනඟ ආවා. අර රෙකෝඩ් කරපු යටිගිරියෙන් කෑ ගහන සද්දවලට අමතරව හොල්මන් ගුහාව ඇතුලේ ඉන්න අය බයවෙලා කෑ ගැහුව සද්දෙත් වටපිටේ දෝංකාර දුන්නා. ටිකට් විකිණීමත් ජයටම කෙරුණා. මේ කාලේ 'අක්කලා' කියන කැටගරියට අයිති වෙලා හිටිය අපි කෙල්ලෝ ටික මේ වැඩ වලට කෙලින්ම සම්බන්ධ වුණේ නැහැ. හැබැයි හොල්මන් ගුහාව තිබුණු ඉඩමට ඉස්සරහ ගෙදර ඉඳන් ඒකෙ ප්‍රගතිය බලාගෙන ඉන්න අපි අමතක කළේ නැහැ.

රෑ වෙලා හොල්මන් ගුහාව අවට නොහිතුව තරමේ සෙනඟක් එකතු වෙලා හිටිය වෙලාවක එකපාරට ඒක ඇතුළේ කලබලයක් ඇහෙන්න ගත්තා. හොයලා බලද්දී මිනී පෙට්ටියෙන් නැගිට්ට මිනිය දැකලා ගෑනු ළමයෙක් බයවෙලා කලන්තේ දාලා! දැන් මොකද කරන්නේ? වෙස් මූනු දාපු යක්කු භූතයෝ ඔක්කොම එතැනට එකතු වුණා. මේ කලබලේ මැද ප්‍රධාන දොරටුවෙන් අලුතින් සෙනඟ ඇතුල් කිරීම නැවැත්තුවා. ටික වෙලාවක් ගියත් කෙල්ල ට සිහිය එන්නෙම නැති පාටයි. ඉතින් අන්තිමේදී යක්කු භූතයෝ ටිකයි මළ මිනියයි හැමෝම එකතුවෙලා කෙල්ල ව ඉස්සරහ ගෙදරට උස්සගෙන ගිහින් ඒ ගෙදර සෙටියේ හාන්සි කෙරෙව්වා. එයා ඇවිත් තිබුනේ තව යාළුවො ටිකක් එක්ක මිසක් වැඩිහිටියෝ එක්ක නෙමෙයි. ඉතින් ඒ ඉතුරු ගෑනු ළමයි ටිකත් තුෂ්නිම්භූත වෙලා බලාගෙන හිටියා විතරයි. අන්තිමේදී වටපිටේ හිටිය වැඩිහිටියෝ මැදිහත් වෙලා මූනට වතුර එහෙම ගහලා අමාරුවෙන් ඒ දැරිවි ට සිහිය ගත්තා. අමාරුවෙන් ඇස් අරින කෙල්ල ව දැකලා වැඩියෙන්ම සතුටු වුණේ මළ මිනියට හිටිය කොලුවා. වට වුණු සෙනඟ එහා මෙහා කරගෙන ඉක්මනින් එතැනට කිට්ටු වුණු ඒකා කෙල්ලගේ මූන ට පහත් වෙලා

"නංගි, මොකද වුණේ? දැන් ඔයාට සනීප ද?"කියලා ඇහුවා.

යන්තම් සිහිය ආව ගෑනු ළමයා තමන්ගේ මූන ඉස්සරහින්ම දැක්කේ අර මිනී පෙට්ටියේ ඉඳන් කෑ ගහගෙන නැගිට්ට මළ මිනිය. කළින් වතාවේ වගේ නෙමෙයි මේ වතාවේ මළ මිනිය කතාකරනවා! අනේ කෙල්ල ආයෙමත් කලන්තේ දැම්මා! මේක දැකලා මළ මිනියට කට්ටියගෙන් දෝස් මුරේ, වැඩියත්ම එතැන හිටිය වැඩිහිටියන්ගෙන්. අන්තිමේදී කවුදෝ ඇවිත් මළ මිනිය අහකට ඇදගෙන ගියාට පස්සේ තමයි ඒ ගෑනු ළමයාට ආයෙත් සිහිය අරගෙන ගෙදරට ඇරලුවේ.

කොහොමින් කොහොමින් හරි පහුවෙනිදා වෙද්දී හොල්මන් ගුහාවේ සිද්ද වුණු මේ ජවනිකාව ගැන විස්තර පළාතේ පැතිරිලා තිබුණා පන්සලේ ලොකු හාමුදුරුවන්ගේ කණටත් මේක යන්න වැඩි වෙලාවක් ගිහින් තිබුණේ නැහැ. ඉතින් ඊළඟට වුණේ හාමුදුරුවන්ගෙන් මේ කොලු නඩයට කැඳවීමක් ලැබුණු එක. එතැන සංවිධායක පිරිසෙන් වැඩිහරියක් දහම් පාසල් ශිෂ්‍යයෝ වෙච්ච නිසාත් මේ කැඳවීමට නොගිහින් ගමේ වසන්න ලැබෙන්නේ නැති නිසාත් කොල්ලෝ ටික පන්සලට ගිහින් බොහොම යටහත් පහත් ව හාමුදුරුවෝ ඉස්සරහ හිට ගත්තා ලු.

හාමුදුරුවෝ ඇහුව පළවෙනි ප්‍රශ්නේ 'වෙසක් පෝය සමරන්න හොල්මන් ගුහාව වැදගත් වෙන්නේ කොහොමද?'කියලා ලු!

අන්තිමේදී කොලු නඩේ අර තරම් මහන්සි වෙලා හදපු හොල්මන් ගුහාවට තිත තියන්න වුණා. ඒ විතරක් නෙමෙයි ඊළඟ වතාවේ ඉඳලා මෙහෙම මැරෑටි වැඩ නොකර පන්සලෙන් සංවිධානය කරන දන්සැලටත් වෙසක් කූඩුවටත් සම්බන්ධ වෙන්න හාමුදුරුවෝ එයාලා ව බලෙන්ම පොරොන්දු කරගත්තා ලු.

දැන් මේ කොලු තාත්තලා ඇත්තටම තාත්තලා. මළ මිනියට හිටිය ඉලන්දාරියා එහෙම අපිට නිතර හම්බවෙනවා. එහෙම වෙලාවට මේ පරණ හොල්මන් ගුහා කතා ඇතුළු පරණ කතා වල නොස්ටැල්ජියාවත් විනෝදයත් විඳින්න ලැබෙනවා. ඒත් දන්සැල් වල, හොල්මන් ගුහා වල ආතල් එක ලංකාවෙන් පිට ඉපදිලා හැදෙන වැඩෙන අපේ ළමයින්ට කවදාවත් පහදලා දෙන්න බැරි බව දැනුණාම පොඩි දුකක් නොදැනෙනවා නෙමෙයි. ඒ විස්තර in context මිසක් බාහිරින් විස්තර කරලා තේරුම් ගන්න බැරි දේවල් නේ. ඒත් ඉතින් කවදාහරි උන්ටත් උන්ගේ ළමයින්ට පහදලා විස්තර කරන්න බැරි වෙනම විනෝද ජවනිකා තියේවි!

photo - Unsplash

කැලෑ රෝස

 

කැලෑ රෝස මල්වල
සියුමැලි බව දැක නවතිමි
එහි සුදෝසුදු පැහැයත්, මුරණ්ඩු බවත්
තදින් අල්ලා බදා සිටීමත් ගැන
කුතුහලයෙනි මා

රෝස පඳුර යට
උණුසුම් හිරු එළියේ
නිහඬව වැතිර ඇති බළලෙකි

ඌ නින්දක බව සිතමි
ඌ මියයමින් බව දනිමි
උගේ තුනී ලෝම
සුළඟ ට යන්තමින් සෙලවේ
බළලා ව කෘෂ කරමින්
දැනටමත් දිරාපත්වීමක් ඇරඹී ඇත

වසන්තය
ලබාදෙන ත්‍යාග
එලෙසයි

පරිවර්තනය - හෙල්මලී ගුණතිලක
Translation of the poem 'Wild Roses' by Nicolette Stasko
From the book Abundance (1992)
Digital painting

ලියන්නට ඉගෙනීම

 

හැටපස් වියැති මගේ සීයා
තමන්ගේ නම ලියන්න උගෙනිමිනි
ඔහුගේ එක අතක් නිදහසේ මේස රෙද්ද මත
අනිත් අතින්
පෑනක් වැරෙන් අල්ලා
කඩදාසියක් මතින් එය
සෙමෙන් දුවවමින්

ලියන ලද
හැම අවිනිශ්චිත රේඛාවක් ම, වක්‍රයක් ම
ඔහු වරින්වර
මුල් ලියවිල්ල හා සසඳමින්

ආගන්තුකයි ඔහුට
මෙවැනි ලියවිලි
ඔහු දන්නා සියුම් වැඩ නම්
වක් වූ පිහියකින්
සලාද කොළ කප්පාදුවයි
සිරගත බිලියඩ් බෝල
ප්‍රවේසමෙන් දැලෙන් මුදා ගැනීමයි

මා ඔහුගේ ප්‍රගතිය
පරීක්ෂා කරමින්
පිහියක මොට දාරය
අතුල්ලමි මේස රෙද්ද මත
නරඹමි,
ඒ මත ඉරි කාවැදෙමින් මැකෙන අයුරු

අපහසුවෙන් ඔහු ලියන දේ
කියවන්නට හැකි අය විසින්
ඔහුගේම බව හඳුනාගැනීම
ඔහුගේ එකම පැතුමයි
ලියවිල්ල අවසන් වූ පසු
ඔහු පසුපසට ඇල වී
පරීක්ෂා කරයි
මේ ප්‍රාතිහාර්ය

බීජයකින්
පමාවී රිකිල්ලක් මතුවන අයුරු දැක
ඔහු සතුටිනි

Translation of the poem ‘Learning to Write’ by Gary Catalano
පරිවර්තනය- හෙල්මලී ගුණතිලක

1947 දී ඕස්ට්‍රේලියාවේ බ්‍රිස්බේන් නගරයේ උපන් Gary Catalano, ප්‍රසිද්ධ කලා සඟරා කිහිපයකම විචාරකයෙකු ලෙස සේවය කළේ ය. ඔහු කාව්‍ය සංග්‍රහ, කලා විචාර සහ කෙටිකතා පොත් කිහිපයක් පළ කර තිබේ.
ලන්ඩන් කවි - ජුනි 2024 කලාපය.

Picture Canva AI

මනමාලයා

 

ඔහු නමින් දාසි විය. එවැනි පටු උස් හිසක්, පිටතට නෙරූ දෑසක්, මහත ගෙලක් සහ මස් පිඬු පිරුණු සිරුරක් තිබුණු තවත් විරූපී අයෙකු ඒ ප්‍රදේශයේ කොතැනක වත් නොවිණි. දෙවියන් විසින් ඔහුට චතුර බිනීමක් ලබාදී තිබුණේද නැත. ඔහු කුඩා දරුවෙකු මෙන් තතනමින් ගොත ගැසුවේ ය. ඔහුගේ වයසත් අභිරහසක් විය. එය වයස විස්සත් පනහත් අතර ඕනෑම ගණනක් වන්නට ඉඩ තිබිණි. ඔහු ජීවත් වූයේ ගම්මානය කෙළවර වූ පාරක තිබුණු නිවෙසක යි. ඒ නිවසේ හිමිකරුට දාසිගේ තිබුණු නෑකම ගම්වැසියන් අතර නිතරම විවාදයට බඳුන් වූ කරුණක් විය. දාසි නිවසේ හිමිකරුගේ බාල සහෝදරයෙකු බව ඇතැමුන් විශ්වාස කළ අතර තවත් අය කීවේ දාසි ඒ නිවැසියන් විසින් හදා වඩාගත් අනාථයෙකු බවයි. සැබෑ විස්තරය මින් කවරක් වූවත් එය දාසි වෙතින් නම් පැහැදිලිව විමසා ගැනීමට ක්‍රමයක් තිබුණේ නැත. ඊට හේතුව මා පෙර කී පරිදි දාසිට තම වයස වත් හරියාකාරව කියාගනු නොහැකිවීමයි. වයස අසනු ලැබුවොත් ඊට පිළිතුරු ලෙස එක් දිනෙක ඔහු වයස අවුරුදු සීයයි කියනු ඇති අතර ඊළඟ දිනයේදී වයස අවුරුදු පහයි යැයි කියනු ඇත. ඔහු විසූ නිවසින් ලැබුණු ආහාර සහ ආරක්ෂාව වෙනුවෙන් ඔහු ඔහුගේම ක්‍රමයකට එහි වැසියන්ට සේවය කළේ ය. ඔහු හැම දවසකම මධ්‍යහ්නය වන තුරු ළිඳෙන් දිය ගෙන ඒමත්, දර පැලීමත්, වත්ත කෙටීමත් සිදු කළේ ය.

හැම හවස් වරුවකම දාසි නිවසින් පිටතට ගියේය. ඔහු පිටත් වූ සැණින් ඔහුට උසුළු විසුළු කරමින් කුඩා ළමයින් රංචුවක් ඔහු පසුපස වැටීම සාමාන්‍ය සිද්ධියක් විය. මඟ යන එන්නන් සහ වෙළෙන්දන් පවා මෙලෙස ඔහුට කෙරෙන සමච්චලයට එක් විය. දාසි යන මඟ මන්තාපම් ලෙස නම් ලද නිවසක ඉදිරි ආලින්දයේ එක්තරා කණ්ඩායමක් දිනපතා එක් රැස් විය. මොවුන් අතීතයේ තමන්ගේ පලදායී කාලයේදී ප්‍රයෝජනවත් රැකියාවන් කළ වයසක මිනිසුන් පිරිසකි. දැන් ඔවුන්ට දවස පුරාම නියැලෙන්නට කිසිම රාජකාරියක් නොවිණි. ඔවුහු නිරතුරුව කුමක් හෝ විශේෂ සිදුවීමක් හෝ ඕපාදූපයක් සෙවීමට වෙහෙසුනහ. මේ නිසා දාසිගේ පැමිණීම ඔවුන්ට ගෙන ආවේ මහත් සතුටකි. ඔහු ඇස ගැටුණු මොහොතේම “ඒයි, උඹ මනමාලියෙක් හොයා ගත්තාද?” යැයි ඇසීම ඔවුන්ගේ පුරුද්දක් විය. මේ ප්‍රශ්නය දාසි ඔවුන් වෙත අනිවාර්යයෙන් ගෙන්වා ගැනීමට හේතු වූයේ ඔහු ද තමන්ගේ විවාහය ගැන ගැඹුරින් සහ උනන්දුවෙන් කල්පනා කළ බැවිනි. ඔහු ඔවුන් වෙත පැමිණ ඇන තබා ගත් විට “මංගල්ල වලට නියමිත කාලේ ඉවර වේගෙන යන්නේ කොල්ලෝ, ඉක්මන් කරන්න වෙයි” වැනි දෙයක් ඔවුහු කියති.

“ඔව්, ඔව්,” දාසි එවිට පිළිතුරු දෙයි. “මම ස්වාමි හම්බවෙන්න යන්නේ. එයා පොරොන්දු වුණා අද මේක විසඳලා දෙනවා කියලා.”

“අද?”

“ඔව් අද රෑට මම බඳිනවා. එයාලා එහෙම කිව්වා.”

“කවුද?”

“මගේ මාමා…”

“කවුද උඹේ මාමා?”

“මගේ අයියා තමයි මගේ මාමා. මම ඉන්නේ එයාගේ ගෙදර, මම වතුර අදින්නේ එයාගේ ළිඳෙන්. මේ බලන්න මගේ අත්දෙක, ඔක්කොම හම ගිහින් තියෙන්නේ…” මෙසේ කියා ඔහු තම දෑත් විදහා දෙඅත්ල පායි. ඔවුහු ඔහුගේ දෑත අල්ලා මෙසේ කියති. “අත් දෙක ලෑලි වගේ ගනකම් වෙලා! පවු මේ මිනිහා, මේක හරියන්නේ නැහැ, ඉක්මණින් මේක නතර කරගන්න නම් උඹ කසාද බඳින්න ඕන..”

මෙය අසා දාසිගේ දෑස් දීප්තිමත් වී, ඔහුගේ දෙතොල සතුටු සිනාවකින් මෑත් වන්නේ එක් විශාල දතක් පෙන්වමිනි. අවට හැමකෙනෙකුම මේ සිනාවට එකතු වෙද්දී ඔහු වැනෙමින් පැද්දෙමින් තව තවත් සිනා වේ.

ඉනික්බිති ඊළඟ ප්‍රශ්නය මතු වේ. “කෝ උඹේ මනමාලි?”

“එයා ඉන්නවා.. මදුරාසියේ.. මදුරාසියේ…”

“එයා කොයි වගේද?”

“එයාගේ ඇස් මේ වගේ,” දාසි තමන් ඉදිරිපස අවකාශයේ විශාල කවයක් අඳියි.

“එයාගේ හම මොන පාට ද?”

“සුදු ම සුදුයි.”

“එයාට දිග කොණ්ඩයක් තියෙනවද?”

දාසි කඩා හැලෙන කෙහෙරැළි තම දෑතින් පෙන්වයි.

“එයා ලස්සන ද?”

“ඔව්, ඔව්, එයා ලස්සනයි.”

දාසි තම දෑතින් මුහුණ වසාගෙන, තමන් ඉදිරිපස පිරිස දෙස හොරැහින් බලමින් “ඔව්, ඔව්, මමත් එයාට කැමතියි” යැයි ලජ්ජාවෙන් කියයි.

“උඹට ඉතින් කසාද බඳින්න සල්ලි තියෙනවාද?”

“එයාලා මට රුපියල් තුන්දාහක් දෙන්න ඕන,” දාසි පිළිතුරු දෙයි.

“ඔය කියන්නේ එයාගේ පඩිය එකතුවෙලා තියෙනවා කියන එක.”අසල සිටින කෙනෙක් මෙය පැහැදිලි කරති.

ඔහු ආපිට නිවසට ගිය විට මෙතෙක් වෙලාවක් කොහි සිටියේද අසනු ලදුව “මගේ කසාදෙ” යැයි ඔහු පිළිතුරු දෙයි. ඉනික්බිති ඔහු මඩුවට ගොස් ඔහු සතු වූ එකම වස්තුව වූ පැදුර මත වාඩි වී මහා රැයේ දී රාත්‍රී අහාරය ගැනීමට අඬගසන තුරු ඔහු මෙතැනම හිඳ තම කසාදය ගැන කල්පනා කරමින් සිටියි. ඔහු බත්, මාළු විශාල ප්‍රමාණයක් ආහාරයට ගත් නිසා ඔහුට කෑම ලැබුණේ අන්තිමට යි. අන් අය ආහාර ගෙන අවසන් වීමට පෙර ඔහුට කෑමට අඬගැසීම අනවශ්‍ය අවදානමක් ලෙස නිවැසියෝ සැලකුවෝය. කෑමෙන් පසු ඔහු විශාල කල්දේරම් පුරවා දිය ගෙනවිත් කුස්සියේත් කෑම කාමරයේත් පොළොව සෝදයි. ඉනික්බිති තම පැදුර වෙත ගොස් නිදාගන්නා දාසි පාන්දර නැවත පිබිද දිය ගෙන ඒමට ළිඳ වෙත යයි.

ගණන් කිරීමට පවා අපහසු වසර ගණනාවක් තිස්සේ මේ සියල්ල මෙලෙසම සිදුවෙමින් තිබිණි. දාසි ගේ ජීවිතයේ පවා එක්තරා ආකාරයක තානයක් සහ රිද්මයක් විය. ඔහු කිසිවක් පසුපස එළවූයේ නැත, කිසි කෙනෙකුගේ කටයුතුවලට ඇඟිලි ගැසුවේ නැත. ඔහුට කිසිවෙකු කතා නොකළේ නම් ඔහු කතා කළේ නැත. තමන් විහිලුවට ලක්වෙන බව වටහා ගත්තේ නැත. ඔහු හැම කෙනෙකුටම එක ලෙසම බැරෑරුම් ව සැලකුවේය. ගම්මානයේ පාසල් දරුවන් ඔහුට විසුළු කරමින් පසුපස දිව යද්දී ඔහු ඒ බව දුටු බවට වත් ලකුණක් පෙන්වූයේ නැත. ඔහුට කුළු හරකෙකු තරමට ශක්තිය තිබුණු බවට සැකයක් නැතත් මිහිතලය තරමට දරාගනීමක් ද තිබිණි. ඔහු කිසි දෙයකින් කරදරයට පත්වූ බවක් පෙනුණේ නැත.

මතක ඇති කාලයක පටන් තුන්වන වීදියේ හිස් ව තිබුණු කුඩා නිවසේ ‘කුලියට දීමට තිබේ’ යයි සඳහන් දැන්වීම හදිසියේම අතුරුදන් විය. වෙනදාට ගමට පුවත්පත් සහ ලිපි පමණක් ගෙන එන දුම්රිය එක් දිනක උදෑසන ගමට මදුරාසියේ සිට සිනමා නිළියක් රැගෙන විත් තිබිණි. බාමිණි බායි නම් තරුණ කාන්තාවක් වූ ඇය අලංකාර සිනාවෙන්ද, සේද සහ වත්සුණු වලින්ද සැරසී සිටියාය. ඈ පෙර කී කුඩා නිවසේ පදිංචි වූවා ය.

වැඩි කලක් ගත වන්නට මත්තෙන් ගම්වැසියෝ ඇය ගැන සියලුම තොරතුරු සොයා ගත් හ. ඈ මල්ගුඩියේ විසූ ප්‍රසිද්ධ සංගීතඥයෙකු ගෙන් එම ශාස්ත්‍රය ඉගෙනුම පිණිස පැමිණ තිබුණු අතර ටික කලක් එහි විසුමට අපේක්ෂා කළ බව ආරංචි විය. ඈ සමඟ ඇගේ මහලු මවද ඒ නිවසේ විසුවාය. හැම දිනකම මේ කාන්තාව පාන්දරින්ම පිට ව ගොස් මධ්‍යහ්නයේදී පෙරළා පැමිණෙන බවත්, හවස තුන වන තුරු නිදා ගන්නා බවත්, ඉනික්බිති හවස පහට ට්‍රන්ක් පාර ඔස්සේ ඇවිදීමට යන බවත් ආදී තොරතුරු ගම්වැසියෝ දැන සිටියහ.

දිනක් මන්තාපම් හිදී ඔවුහු දාසි ට මෙසේ කීහ.

“දාසි අන්න උඹේ මනමාලි ඇවිත්.”

“කෝ?” දාසි ඇසුවේය. කලබල වී සිටි ඔහු තම සතුටත්, උද්වේගයත් පිට කිරීමට මහන්සි වන බවක් පෙනුණි. ඔහු වටා රැස්ව සිටි පිරිස බොහොම බැරෑරුම් ලෙස විස්තර කියන්නට වූහ.

“උඹ දන්නවා නේද අර එහා පාරේ තියෙන ගෙදර, අර පුංචි ගෙදර?”

“ඔව්, ඔව්”

“ඒකෙ එයා ඉන්නේ. එයා හැමදාම හවස පහට එළියට යනවා. උඹට ට්‍රිචි පාරට ගියානම් බලාගන්න තිබුණා.”

දාසි ලජ්ජාවෙන් හිස නමාගෙන සිටියේය. නමුත් ඔවුන් ඔහුව උසි ගැන්වූ තරම නිසාම අන්තිමේදී ඔහු ට්‍රන්ක් පාරට ගොස් පාර අද්දර ගසක සෙවනකට වී ඇන තබාගෙන බලා සිටියේය. ඒ වෙද්දී වෙලාව හවස දෙකට වත් වී නොතිබුණු බැවින් ඔහුට හවස හය වනතුරු බලා සිටින්නට විය. ඔහුගේ මුහුණට හිරු එළිය කෙළින්ම වැටී තිබිණි. ඔහු ගසේ කඳට හේත්තු වී කල්පනා කරමින් පසු විය. දූවිලි අවුස්සමින් මෝටර් රථ කිහිපයක් ද, ගෙජ්ජි සොලවමින් ගොනුන් බැඳි කරත්ත කිහිපයක්ද ගම්වැසියන් කීපදෙනෙක්ද ඔහුව පසු කර ඒ මේ අත ගිය මුත් දාසි ඒ කිසිවක් දුටුවේ නැත. ඔහු පාර දෙස බලාගත්වනම පසුවිය. ටික වෙලාවකට පසු ඈ එනු පෙනුණි. ඇගේ දසුනින් දාසිගේ උගුර වේලී ගියේ ය. ඔහුගේ නළල පුපුරු ගසන්නට වූ අතර සිරුර දාඩියෙන් තෙත් විය. ඔහු ඒ තරම් සුන්දර දසුනක් මුළු ජීවිතය පුරාම දැක තිබුණේ නැත. ඇගේ සුන්දරත්වයෙන් සහ තාරුණ්‍යයෙන් ඔහුගේ දෑස් නිලංකාර විය. ඔහුගේ සිත අවුල් වී, කැළඹී තිබිණි. වහා වහා උන් තැනින් නැගිට ගත් ඔහු හැකි තරම් වේගයෙන් ගෙදර දිව ආවේය. මඩුවේ තම පැදුරට වැටුණු ඔහු කෙතරම් කල්පනාවේ නිමග්න ව සිටියේද යත් රෑ කෑමට අඬ ගසනු ලදුවත් ඔහු නැගිට්ටේ නැත.

හාම්පුතා මඩුව වෙත පැමිණ ඔහුගේ සිරුර සෙලවීය. “උඹට මොකද වෙලා තියෙන්නේ?” ඔහු විමසුවේය.

“මගේ කසාදෙ… එයා ඇවිත්. එයා හොඳයි.”

“ගිහින් කෑම කාලා උඹේ වැඩ කරපන් මෝඩයා.” හාම්පුතා කීවේය.

ඊළඟ හවස් වරුවේ ත් දාසි ට්‍රන්ක් පාර වෙත ගියේය. නොබෝ දිනකින් මෙය දිනපතා සිදුවෙන පුරුද්දක් බවට පත් වීය. එසේ යන හැම දිනකම ඔහුගේ නිර්භීතකම වැඩි විය. අන්තිමේදී ඈ දෙස බැලීමට හැකි තරමට ඔහුට එඩි ලැබුණු දිනයක් උදා විය. ඈ ඔහු ව පසු කර යද්දී ඔහුගේ මුහුණ සැහැල්ලු වී සිනාවක් පාන්නට ඔහුගේ දෙතොල මෑත් විය. නමුත් වෙන කල්පනාවක පසු වූ තරුණිය මේ බව දුටුවේ නැත. ඈ නැවතත් නිවස වෙත පැමිණෙන තුරු බලා සිටි ඔහු ඒ වෙද්දී බිම් කළුවර වැටෙමින් තිබුණද, ඈ ඉවත බලා සිටියද, ඒ ගැන නොතකා යළි වරක් ඈ සමඟ සිනාසෙන්නට උත්සාහ කළේ ය. ප්‍රීතියෙන් විකසිත වූ මුහුණෙන් ඔහු ඈ පසුපස ගියේ ය. ඈ ගේට්ටුව විවර කර ඇවිද ගොස් ඇගේ නිවස වෙත පිවිසුණාය. මඳක් තාවර වූ ඔහු ඈ පසුපසින් නිවසට ඇතුලු වී, දොරකඩ පිවිසුම් ආලින්දයේ විදුලි ලාම්පුව යට සිටගත්තේ ය. තරුණියගේ මව මුළුතැන්ගෙයින් පිටව එද්දී ඔහු ව දැක “කවුද උඹ?” යැයි ඇසුවා ය.

දාසි ඇය දෙස බලා සිනාසෙනු දැක ඈ බියපත් වූවා ය.

“බාමා, කවුද මේ සාලේ මිනිහෙක් ඉන්නේ?” ඈ කෑ ගැසුවා ය.

බාමිණි බායි තම කාමරයෙන් පිටතට පැමිණ, “උඹ කවුද?” කියා දාසිගෙන් ඇසුවාය.

ඇගේ දසුනින් දාසි දිය වී ගියේ ය. ඒ වෙද්දී යම් කුඩා ප්‍රකාශණ හැකියාවක් ඔහු සතුව ඉතිරිව තිබුණේ නම් මේ මොහොතේ ඔහුට එයද අහිමි විය. ඇසි පිය ගසමින්, කෙළ ගිලිමින් සිටි ඔහුගෙන් දිස් වූයේ හුස්ම සිරවෙන මිනිසෙකුගේ පෙනුමකි. ඔහුගේ දෑස ප්‍රේමයෙන් දැල්වී තිබිණි. දෙතොල සිනාසෙන්නට වෙර දරමින් පසුවිය. ඉතා අපහසුවෙන් ඔහු මෙසේ කීවේය.

“මගේ මනමාලි .. මනමාලි, ඔයා මනමාලි”

“මොකක්ද උඹ කියන්නේ?”

“ඔයා මගේ මනමාලි,” ඔහු නැවතත් කියා ඈට මඳක් සමීප විය.

ඈ භීතියෙන් පසුපසට පැන ඔහුට අතුල් පහරක් එල්ල කළා ය. ඉනික්බිති ඇයත් ඇගේ මවත් මහා හඬින් කෑ ගැසූ තරමට අසල්වැසියෝ සහ මඟ යන එන්නෝ දිව ආහ. කිසිවෙකු විසින් පොලීසියේ උප පරීක්ෂකවරයා කැඳවා එන ලදී. අන්තිමේදී දාසි ව පොලීසියට රැගෙන ගිය නමුත් මන්තාපම් හි සාමාජිකයෝ තමන්ගේ ඇඳුරුම්කම් පාවිච්චි කර එදින රාත්‍රියේම ඔහු ව නිදහස් කර ගත් හ. නිදහස් වූ පසු ඔහු ආපිට තම නිවසට ගොස් පැදුරට වැටුණේ ය. ඒ හවස්වරුවේ දී ඔහුට විවිධ පුද්ගලයන්ගෙන් පහර වැදී තිබුණත් ඔහුට ඒවා දැනුණේ වත්, මතක තිබුණේ වත් නැත. ඔහුගේ ආත්මය එරෙහි වෙමින් තිබුණේ තම මුහුණට ලැබුණු අතුල් පහරට යි. ඔවුහු ඔහුට කෑමට හඬ ගසද්දී ඔහු නැගිටීම ප්‍රතික්ෂේප කළේ ය.

“ගිහින් කෑම කාපන් දාසි, උඹ මටත් අවනම්බු කරනවා. මින්පස්සේ එළියට එහෙම බහිනවා නෙමෙයි!” ඔහුගේ හාම්පුතා ඔහු වෙත ගොස් අණ කළේ ය.

නමුත් දාසි නැගිටීම ප්‍රතික්‍ෂ්ප කරමින් පසුවිය.

“යන්න. මම කන්නේ නැහැ” කී ඔහු පැදුරේ ගුලි වී බිත්තිය වෙත හැරුණේ ය.

නමුත් අවාසනාවට මීට පසු දිනයේදී දාසි නිවසින් එළියට බැස්සේ ප්‍රථමික පාසලේ දරුවන් දිවා විවේකයට පිටතට එද්දීම යි. මොවුන් හැම දෙනාටම පෙර දිනයේදී වූ සිදුවීම ආරංචි වී තිබිණි. දාසි ව වට කරගත් ඔවුහු “ආ! මනමාලයා!” කියමින් කෑගසන්නට වූහ. ඔහු ආපසු හැරී ඔවුන් දෙස බලද්දී ඔහුගේ දෑස කඳුලින් පිරී තිබිණි. “යන්න, යන්න, මට කරදර කරන්න එපා..” ඔහු අසරණ ලෙස ඔවුන්ගෙන් බැගෑපත් ව ඉල්ලා සිටියේ ය.

“ආ මනමාලයා තාම අඬනවා, ඇයි මනමාලි ඊයේ මෙයාට ගහලානේ,” එක කොලුවෙක් කීවේය. මෙය ඇසූ දාසි යක්ෂාවේශ විය. ඔහු එම කොලුවා වෙත පැන ඔහු ව කොලරයෙන් අල්ලා ඔසවා රැස්ව සිටි පිරිස වෙත වීසි කළේය. ඉනික්බිති ඔහු තම දෑත දෙපසට වනන්නට වූ අතර ඔහුට කිට්ටු වන්නට ආ හැමකෙනෙකුටම ඒවායෙන් පහර වැදිණි. පාසල වෙත දිව ගිය දාසි එහි මේස පුටු කඩා බිඳ දමන්නට විය. ඔහුව පරක් කරගැනීමට උත්සාහ කළ ගුරුවරු හතර දෙනෙකුට ඔහු පහර දුන් අතර එතැනින් දිව යද්දීත් ඔහුට මුණගැසුණු හැම කෙනෙකුටම පහර දුන්නේ ය. කඩ සාප්පු වලට වැදී බඩු මුට්ටු ඒ මේ අත වීසි කළ ඔහු එක තැනකින් තව තැනකට පැන්නේ දිවියෙකු ලෙසිනි, ගම පුරා සැනෙකින් දිව ගියේ කුණාටුවක් ලෙසිනි.

වහා වහා අවට වූ ගේට්ටු වැසිණි. කිහිපදෙනෙකු දාසි ව හඹා ගිය අතර වැඩි දෙනෙකු තෝරාගෙන තිබුණේ සැඟවීමයි.වැඩි වෙලාවක් යන්නට මත්තෙන් පොලිස් නිලධාරීන් පැමිණ දාසි ව යටත් කරගන්නා ලදී.

ඒ රාත්‍රිය දාසි පොලිස් කූඩුවේ ගත කළ අතර පසු දිනයේදී ඔහුව මානසික රෝහලට යවන ලදී. මුලදී ඔහුව පාලනය කිරීම පහසු වූයේ නැත. සති කීපයක් යනතුරු ඔහු ව කුටියක වෙන් කර තැබිණි. මේ කාලයේදී ප්‍රධාන ගේට්ටුව අසලට ගොස් පාර දෙස බලන්නට අවසර ඉල්ලා දාසි දොස්තරගෙන් බැගෑපත් වී තිබුණු අතර යහපත් ලෙස හැසිරුනොත් ඊට අවස්තාව දෙන බවට දොස්තර පොරොන්දු වී ය. මේ පාරිතෝෂිකය දාසිට කෙතරම් වැදගත් වී ද යත් ඔහු සතියක්ම හැම දෙනාගේ උපදෙස් පිලිපැද්දේය. මේ නිසා ඔහු ව සේවකයෙක් සමඟ ප්‍රධාන ගේට්ටුව වෙත යවන ලදී. ඒ මුළු පැය ම ඔහු එහි රැඳී තමන්ගේ මනමාලිය ඒ දැයි මඟ බලමින් පාර දෙස බලා සිට තිබිණි.

Translation of the short story Dasi the Bridegroom by R. K Narayan

පරිවර්තනය - හෙල්මලී ගුණතිලක
සිසිල සඟරාව- ජුනි 2024 කලාපය
(සිසිල සඟරාව නිව් සවුත් වේල්ස් හි සිංහල සංස්කෘතික හමුවේ ලේඛක සංසදයේ ප්‍රකාශනයකි)


Picture generated by Canva AI

පොත්, කවර සහ සටහන්

අභ්‍යාස පොත් සහ ඒ පොත්වල ලීව සටහන් ගැන ලියවුණු විස්තරයක් දැකලා ඇවිස්සුණු මතකයක් මේක. 

පුංචිම කාලේ නම් අපේ අභ්‍යාස පොත් වලට පිටකවර දැම්මෙත් අපේ නම් ලිව්වේත් තාත්තා. තාත්තාගේ ලස්සන රවුම් අකුරු වලින් අපේ පොත් හැඩ වුණා. ටිකක් ලොකු වෙද්දී මගේ පොත් වලට පිටකවරත් ඉටි කොළත් දාන එක මම ම කරන්න ගත්තේ ඒක මම හරිම කැමති වැඩක් නිසා. ඒ කාලේ පොත් වලට දැම්මේ බ්‍රවුන් පේපර්. මේවා එන්නේ රෝල්වල. ඉටි කොළත් එහෙමයි. පොත් වලට බ්‍රවුන් පේපර් කවරයක් දාලා කවරේ මැද්දේ ලස්සන පින්තූරයකුත් අලවනවා. ගොඩාක් ළමයි මෙහෙම ඇලෙව්වේ වෙසක් කාඩ්. වෙසක් එකට වෙසක් කාඩ් තොග ගණන් හුවමාරු වුන නිසා හැමෝටම ඒවා තිබුණා. ඒ කාලේ අපේ තාත්තා රැකියාව කළේ සේෂෙල්ස් වල. ඊට කලින් අවුරුදු කීපයක්ම අපිත් එහෙ ඉඳලා ඒ වෙද්දී අක්කලාත් අම්මාත් මාත් ලංකාවට ඇවිත් හිටියේ. ඒ වගේම අපි නිවාඩු කාලවලට නිතර එහෙ ගියා. ඒ නිසා මගේ ළඟ 'පිටරට දේවල්' තිබුණා. ඒ කාලේ Mr Men and Little Miss කියලා cartoon එකක් තිබුණා. ඒකෙ පාට පාට චරිත ඉන්න ලොකු පෝස්ටර් එකක් මට හම්බවෙන්න ඇත්තේ මේ ගමනකදී වෙන්න ඕන. ඉන් පස්සේ කාලයක්ම මගේ පොත් වල කවරේ අලවන පින්තූරය අනිවාර්යෙන් Mr Men නැත්නම් Little Miss කෙනෙක් වුණේ ඒ පෝස්ටරේ එයාලා සිය දෙනෙක් විතර හිටිය නිසා! මේ වයසට අනිත් ළමයි නොකරන දේවල් කරන්න පොඩි ආසාවක් තියෙනවනේ කොහොමත්.

තව කාලයක් ගත වෙද්දී පොත් වලට කවර, ඉටිකොළ දැම්මත් ඉස්සරහ කවරේ නම නොලියා ඇතුල්පිටේ නම ලියන්න අපි පටන් ගත්තා. එක තමයි ඒ කාලේ 'ලොකු ළමයි කරන විදිහ.' ඒ වගේම රුවන් වැකියක්, සින්දුවක කෑල්ලක් එහෙමත් ඒ පිටුවේ ලිව්වා. ඒ කාලෙම තීන්ත පෑනෙන් සටහන් ලියන්නත් ලස්සනට පිළිවෙලට මාතෘකා වෙන්කරලා ඡේද බෙදලා ලියන්නත් පටන් ගත්තා මතකයි. තීන්ත පෑනෙන් ලියද්දි වේගයෙන් ලියන්න අමාරු වුණත් එහෙමයි කියලා අපි ඒ ට්‍රෙන්ඩ් එක අත් ඇරියේ නැහැ. මට මතක හැටියට පරණ National Geographic වගේ සඟරා වල ලස්සනම ලස්සන භූමි දර්ශන වලින් මම මේ කාලේ පොත් වලට කවර දැම්මා. මේ සඟරා වල පිටු පාවිච්චි කරන්න නම් පිටු දෙකක් සඟරාවෙන් පරෙස්සමෙන් ඉරලා මැදින් අලවාගන්න ඕන. මූට්ටු නොපෙනෙන්න මෙහෙම අලවාගන්න එකත් එක්තරා කලාවක්!

තවත් කාලයක් ගතවෙලා උසස් පෙළ කාලේ එළඹුණා. මම වාණිජ විෂයන් කළ නිසා ගිණුම්කරණයට ලොකු CR පොතක් ගෙනියන එක අනිවාර්ය වුණා. මේ කාලේ තමයි අපේ පොත් වල කවර දැමීමේ peak එක කියලා කියන්න පුළුවන්. මේ කාලේ වෙද්දී බස් වල ටියුෂන් එහෙම ගිය නිසා පොත් වලට කවර දැම්මේ පොතේ ආරක්ෂාවටත් වඩා අනිත් අයට පේන්නත් එක්ක! මේකට හොඳම උදාහරණය තමයි අර ලොකු CR පොත් වලට තනි සුදු පිටකවරයක් දාලා පිටිපස්සේ කවරේට ලස්සන කලාත්මක කළු සුදු පින්තුරයක් වගේ අලවන එක. මෙහෙම කළේ බස් වල පොත් අතේ අරගෙන යද්දී පිටට පේන්නේ පිටිපස්සේ කවරේ නිසා යි. අනේ ඉතින් අපි මේ තරම් මහන්සි වෙලා කවර දැම්ම පොත් දිහා කවුරුවත් බැලුවද දන්නෙත් නැහැ, අපි හිතුවේ බැලුවාම කියලා තමයි!

කැම්පස් යද්දිත් මම නම් සටහන් ලිව්වේ පොත් වලමයි. කොළ වල ලියන එක මට හරි ගියේම නැහැ. සම්පූර්ණ සටහනම එක ළඟ පෙරළලා බලන්න පුලුවන් විදිහට තියෙන්න ඕන එක මගේ පිස්සුවක් වුණා. පාට පාට පෑන් වලින් ඉරි ඇඳලා, ඊතල ගහලා වැඩ දාලා තමයි මම සටහන් ලිව්වේ. මීට අමතරව මට වේගයෙන් ලියන්න පුළුවන් නිසා මගේ සටහන් බොහෝ වෙලාවට සම්පූර්ණ මට්ටමේ තිබුණා. ඒ නිසා මගේ සටහන් පොත් වලට මගේ බැච් එකේ සගයන්ගෙන් හරි ඉල්ලුමක් තිබුණා. අපි එකතුවෙලා ජපුර කැම්පස් එක ඉස්සරහා ෆොටෝ කොපි කඩ කීපයකටම අඛණ්ඩ බිස්නස් දුන්නා!

ඉතින් මෙහෙම කිව්වට ආසාවට, සිහිවටනයක් හැටියට මේ එක සටහන් පොතක්වත් ළඟ නැහැ. ඉස්කෝලේ කාලේ සටහන් පොත් වලට නම් වෙච්ච දෙයක් මතක නැහැ. ඒ ලෙවල් කාලේ පොත් නම් නෝට්ස් හොයපු වෙන ළමයින්ට දුන්නා වගෙත් මතකයි. කැම්පස් එකේ සටහන් ටික නම් අවුට් වෙලා ගෙදර අරගෙන ගියාට මම මුලින්ම ගිය රස්සාවේදී අහම්බෙන් හම්බවුණ ජුනියර් බැච් එකේ මිතුරෙකුට ඒ ඔක්කොම අනෙත් පැත්තට ගිහින් දුන්නා. ඒ නිසා ඒවාත් නැහැ. කොහොමත් ඉතින් රටකින් රටකට සංක්‍රමණය වෙද්දී ඉස්සර ලීව පොත් වගේ සිහිවටන අරගෙන යන එක කෙරෙන්නේ නැහැනේ.

දැන් මම දකින්නේ පුතා සටහන් ලියන හැටි. එයාලාගේ සටහන් නම් පොත්වලත් ඩිජිටලිත් තියෙනවා. මම කියලාවත් නැතිව පුතා මම ඉස්සර කළ විදිහට පාට පාටින් මාතෘකා ලියලා, සාරාංශ වෙනම හයිලයිට් කරලා පිළිවෙලට රූපසටහන් ඇඳලා ලියන සටහන් දකිද්දී ඉබේම හිත අතීතෙට දුවනවා. ඉතින් සිහිවටන හැටියට මගේ සටහන් පොත් නැතත් කමක් නැහැ කියලා ඒවා දැක්කාම හිතෙනවා.

පින්තූරය - මගේ ළඟ පොත් නැහැ කියලා හිතුවට පොත් දෙකක් තිබුණා. මම කලින් විස්තර කළ විදිහට ලස්සනට කවර දාලා සටහන් ලීව ඒවා නෙමෙයි. එකක් මම බාලාංශේ වගේ කාලේ ගෙදරදී අකුරු පුරුදු වෙන්න අම්මා ලියෙව්ව පොතක් වෙන්න ඕන. මේක අම්මලා මහගෙදර අස්කරලා ඕස්ට්‍රේලියාවට එද්දී ගෙනාව බඩු අතරේ තිබුණේ. අනිත් එක අපි ශිෂ්‍ය නායිකා තනතුරු දැරුව අවුරුද්දේ දේවි බාලිකාවේ ශිෂ්‍ය නායිකා රැස්වීම් වල වාර්තා මම ලීව පොත. ඒ පොතටත් කවරයක් දාලා පින්තූරයක් එහෙම අලවලා! කොහොමින් කොහොමින් හරි මගේ සටහන් පොත් නැතත්, දශක කීපයක් පරණ මේ පොත් දෙක තාම මගේ ළඟ තියෙනවා. 

දෙවෙනි පින්තූරේ ලොකු අක්කාගේ. ඒ පොත්වල කවරේ තියෙන්නේ තාත්තාගේ අකුරු.

               

    

AI සින්දු - ඉතින් නාඬන්න

 කවුද හිතුවේ අපි ලියන කවි, සින්දු කරන්න පුළුවන් දවසක් ඒවි කියලා! මේ suno ai හාස්කම්!

පත්‍ර

ගිලිහුණු පත්‍රයක අත බලා
අනාවැකිකරු සාස්තරයක් කියයි

‘එන්න මා ඔබ සැම එක් රැස් කරන්නම්,
අප සැම එක්ව ගිනි ගොඩකින් දුමක් මවමු’ රේක්කය කියයි

මූට්ටු ගෙත්තමක් වැනි මේ වනයේ
සර සර හඬැති පත්‍ර පොරෝණය මත අපි වැතිර හිඳිමු

ගිලිහෙන පත්‍රයක නටුව
මාලිමාවක තියුණු කටුව සේ කැරකී
උතුර සොයයි

දරුවා දැක දෙමව්පියන් හැඳිනීම-
පොප්ලර් කහ පැහැතිය, ඩෝග්වුඩ් රත් පැහැතිය

‘පසුතැවිල්ලේ පැහැය කුමක්ද?’
විලෝ ගස විමසයි

අප ද කෙදිනක හෝ පොහොර වන්නට නියමිතයි
එන්න, මේ ෂෙරී පැහැති කාලගුණයෙන් මත් වන්න

‘මම දෙවියන්ගේ නාස් පුඩු කිතිකවමි’
ගිනි ගොඩින් නැගෙන දුම කියයි.

‘අනාගතයේදී
සුදු පැහැති, පත්‍ර හැඩති යමක්
වෙව්ලමින් ඇදහැලෙනු ඇත,
නමුත් ඉන් ඔබ්බෙහි ඇත්තේ හරිත පැහැයයි’

අනාවැකිකරු කියයි

පරිවර්තනය - හෙල්මලී ගුණතිලක

Translation of the poem 'Leaves' by Linda Pastan

Photo- Autumn beauty of a Chinese Pistache tree in Burwood, Vic

අත් හැරීම

අප ප්‍රතිරෝධය පාන දේ අප ව හඹා එයි. 

අප හඹා යන දේ අප ට ප්‍රතිරෝධය පායි. 

නිදහස ඇත්තේ අත් හැරීමෙහි ය.

translation of a quote by unknown author

Digital art

Mohsin Hamidගේ පොත්

මම Mohsin Hamid ගේ පොත් කියවන්න පටන් ගත්තේ බොහොම අහම්බෙන්.  මීට අවුරුදු දහයකටත් වැඩිය කලින් මම වැඩ කරපු ඉස්කෝලෙක උසස්පෙළ පන්තියේ ඉංග්‍රීසි විෂයට නිර්දේශ කරලා තිබුණේ  Mohsin Hamid ගේ The Reluctant Fundamentalist කියන පොත. (ඕස්ට්‍රේලියාවේ ඉස්කෝලවල එක එක ශ්‍රේණි වල මේ විදිහට පාවිච්චි කරන්නේ කොයි පොත් ද කියන එක තීරණය කරන්නේ ඉස්කෝලවලින්) දවසක් ඉංග්‍රීසි උගන්නන ගුරුවරියක් එක්ක කතාවක් දාගෙන ඉන්දැද්දී ඈ මේ පොත ඉහළින් වර්ණනා කරලා ඒක කියවන්න මට උනන්දු කළා. ඒත් මම කියවන්න ගත්තාම ඒක බොහොම heavy කියවීමක් කියලා මට දැනුණා. කතාව හොඳ වුණාට කියවීම වෙහෙසකරයි. ඒත් අර ගුරුවරියගේ රෙකමදාරුව අහක දාන්නත් බැරි නිසා මම මේ ගැටලුවට පිළියමක් හොයාගත්තා. ඒ තමයි ඒ පොතේ audio book එක අහපු එක. ඒ කාලේ මට වැඩට යන්න පැයකට ටිකක් අඩු කාලයක් ගත වුණු නිසා වාහනේදී අහලා දවස් කීපයකින් ඒ පොත ඉවර කරන්න මට පුළුවන් වුණා. ඇත්තටම ඒක බොහොම රසවත් පොතක්. කෝපි හලක දෙන්නෙක් අතර ඇතිවෙන කතාබහකට මුළු කතාවම කැටි කර ගත්ත, ඒත් දේශපාලනය, ආදරය, විප්ලව මිශ්‍ර වුණු අමුතුම ආරේ කතාවක්. 

මෙහෙම Mohsin Hamid ව අඳුනාගත්තට පස්සේ මම එයාගේ පොත් හොයන්න පටන් ගත්තා. ඊළඟට මම හම්බවුණේ එයා ලීව පලවෙනි පොත, Moth Smoke. මේක නම් කලින් පොත ට වඩා ලේසියෙන් රස විඳින්න පුළුවන් වර්ගයේ එකක් වුණා. ඉන්පස්සේ  Mohsin Hamid ගේ Exit West පොතත් මෑත කාලෙකThe Last White Man පොතත් මට කියවන්න ලැබුණා. මේ හැම එකම අතරින් මගේ වැඩියෙන්ම හිත ගත්තේ Moth Smoke පොත  කියලා කියන්න පුළුවන්.

Mohsin Hamid ගේ විශේෂත්වය තමයි එයාගේ ලියවිලි වලට නිමිති වෙන්නේ සාමාන්‍ය මිනිස්සුන්ගේ අත්දැකීම් පරාසයෙන් පිට ඒවා වීම. උදාහරණ හැටියට ගත්තොත් Exit West පොත තරමක ෆැන්ටසි වර්ගයේ එකක්. ඒකෙ සිවිල් යුද්ධයක් නිසා පීඩාවට පත් දෙන්නෙක් ඉන් මිදෙන්න මායාමය දොරවල් පාවිච්චි කරලා ලෝකයේ වෙනත් තැනකට යන හැටිත්, එහෙම යද්දී ඇතිවෙන විවිධ හැල හැප්පිලි ගැන ලියවුණු එකක්. The Last White Man පොතේ ප්‍රධාන චරිතය තමන්ගේ හම එකපාරටම දුඹුරු වීම නිසා ඇතිවන සමාජමය ගැටළු වලට මුහුණ දීම ගැන කියවෙනවා.  ඉතාම අසාමාන්‍ය සිදුවීමක් සාමාන්‍ය විදිහට ඉදිරිපත් කරන්න Mohsin Hamid දක්ෂයෙක්. මුලදී එයාගේ පොත් කියවද්දී මට අපහසුවක් දැනුණේ ඇයි කියලා මට තේරුණේ මෑත කාලෙක. ඒ Mohsin Hamid වාක්‍ය බෙදිල්ලට වැඩි උනන්දුවක් නැති කෙනෙක් නිසා වෙන්න ඕන. එයා ලියන සමහර වාක්‍ය ඡේදයක් තරම් දිගයි! 

Mohsin Hamid (1971) ඉංග්‍රීසි- පකිස්තානි සම්භවයක් ඇති ලේඛකයෙක්. පකිස්තානයේත් ඇමෙරිකාවෙත් අධ්‍යාපනය ලැබුව ඔහු වෘත්තියෙන් නීතිඥයෙක් වගේම ව්‍යවසාය උපදේශකවරයෙක්. 

“The poets say some moths will do anything out of love for a flame

The moth takes off again, and we both step back, because he's circling at eye level now and seems to have lost rudder control, smacking into the wall on each round. He circles lower and lower, spinning around the candle in tighter revolutions, like a soap sud over an open drain. A few times he seems to touch the flame, but dances off unhurt.

Then he ignites like a ball of hair, curling into an oily puff of fumes with a hiss. The candle flame flickers and dims for a moment, then burns as bright as before.

Moth Smoke Lingers.”

― Mohsin Hamid, Moth Smoke

පෙම් කරද්දී

පෙම් කරද්දී
මා කාලයට අධිපති යැයි හැඟෙයි මට
මුළු ලොවම මගේ වී ඇත
මගේ අසු පිට නැඟී
හිරු තුළට වුව යා හැකි බව දැනේ

පෙම් කරද්දී
පියවි දෑසට නොපෙනෙන
ද්‍රව ආලෝකයකි මා
පිටු මත ලියැවෙන මගේ කවි
යායට පිපුණු පොපී හා මිමෝසා මල් මෙනි

පෙම් කරද්දී
සිහිල් දිය ගලයි මා අතැඟිලි අගින්
දිව’ග තණ පලසකි
මා කාලයේ රීතියෙන් පිටත ය

පෙම් කරද්දී මා
තුරු පෙළ දිව එයි මා වෙත
නිරුවත් දෙපයින් යුතුව

පරිවර්තනය - හෙල්මලී ගුණතිලක

Translation of the poem ‘When I love’ by Nizar Qabbani


සිරියානු ජාතික කවියෙකු වන Nizar Qabbani වෘත්තියෙන් නීතිඥයෙකු වූ අතර රටවල් කිහිපයකම රාජ්‍ය දූතයෙකු ලෙසද සේවය කර තිබේ. ශෘංගාරාත්මක පෙම් කවි ලිවීමට ඔහු ප්‍රසිද්ධියක් ඉසිලුවේය.

ලන්ඩන් කවි 2024 මැයි කලාපය 

Digital painting

ශ්‍රෙඩ්නි වෂ්තාර්

දස වියැති කොන්රඩින් තව පස් වසරක් වත් ජීවත් නොවන බවට දොස්තර මහතා විසින් තම වෘත්තීමය අනාවැකිය පළ කර තිබිණි. ඒ දොස්තරවරයා නෝන්ජල්, දුර්වලයෙකු වූ නිසා ඒ අදහස එතරම් වැදගත් ලෙස ගණන් ගැනුණේ නැතත් ද රොප් මහත්මිය විසින් එය අනුමත කළ නිසා ඊට වැදගත්කමක් ලැබුණි. ද රොප් මහත්මිය කොන්රඩින්ගේ ඥාතිවරියකු මෙන්ම භාරකාරිය ද වූවා ය. ඔහුගේ අදහස වූයේ ලෝකයේ සමස්තයෙන් පහෙන් තුනක පංගුවක් වූ කරදරකාරී එහෙත් අත්‍යවශ්‍ය යතාර්ථය ඈ විසින් නියෝජනය කරන බවයි. මීට සම්පූර්ණයෙන්ම පටහැනි වූ ඉතිරි පහෙන් දෙකට අයත් වූයේ ඔහුත්, ඔහුගේ විචිත්‍රවත් පරිකල්පනයත් ය. කවදා හෝ දිනක ලෙඩරෝග, අනවශ්‍ය ප්‍රවේසම් කිරීම් සහ උදාසීන ඒකාකාරී බව ආදී කරදරයන්ට තමන්ට නතු වීමට සිදුවනු ඇති බව කොන්රඩින් කල්පනා කළේ ය. නමුත් තනිකම විසින් බොහෝ විචිත්‍රවත් කර තිබුණු ඔහුගේ පරිකල්පනය නොවිණි නම් මේ වෙද්දීත් මේවාට ඔහු යටත් වී බොහෝ කල් වනු ඇත. 

තමන් කොන්රඩින්ට අකමැති බව ද රොප් මහත්මිය විසින් තමන්ගේ අවංකම මොහොතක පවා පාපොච්චාරණය නොකරන්නට ඉඩ තිබිණි. නමුත් ‘ඔහුගේම හොඳට’ ඔහුගේ ක්‍රියාවන්ට බාධා පැමිණවීම තමන්ට කරදරයක් සේ නොදැනුණු බව නම් ඇයට යන්තමින් තේරුණා විය හැක. කොන්රඩින් නම් ඇයට ඍජුවම ද්වේෂ කළ අතර ඒ හැඟීම ඉතා සාර්ථක ලෙස වසන් කරගැනීමට ද ඔහුට හැකියාව තිබිණි. තමන් වෙනුවෙන් වෙන් කර ගෙන තිබුණු කුඩා සතුටු ක්‍රියාකාරකම් වලින් ඔහුට දැනුණු ප්‍රීතිය දෙගුණ වූයේ ඒවා තම භාරකාරිය අනුමත නොකරන ඒවා වීමට ඉඩ ඇති බව දත් බැවිණි. ඔහුගේ පරිකල්පිත ලෝකයට නම් ඇතුළු වීමට ඇයට තහනම් ව තිබුණේ ඈ කිල්ලකට අසුවූ කෙනෙකු ලෙසින් ය. 

කිසිම අලංකාරයක් නොමැති ගෙවත්ත වෙත ඒ නිවසේ කවුළු බොහෝ ප්‍රමාණයක් විවර විය. නිතරම මේ කවුළු වෙතින් විවධ දේවල් නොකරන ලෙසත්, බෙහෙත් වෙලාව එළඹී ඇති බවත් කියමින් පණිවිඩ නිකුත් වූ නිසා ඔහුට ඒ ගෙවත්තේ කිසිම ආකර්ෂණයක් තිබුණේ නැත. එහි වූ පලතුරු ගස් කීපයත් ඉරිසියාකාර ලෙසින් ඔහුට තහනම් කර තිබුණේ ඒවා කතරක කලාතුරකින් පැලවන දුර්ලභ වර්ගවල ගස් වූ ලෙසිණි. නමුත් ඒ ගස්වල වසරක හට ගත් සම්පූර්ණ පලදාව ම සිලින් දහයකට මිළදී ගැන්මට කැමති භෝග වෙළෙන්දෙක් සොයාගැනීම දුෂ්කර වන්නටත් ඉඩ තිබිණි. මේ ගෙවත්තේ අමතක කර දමනු ලැබූ කෙළවරක, අඳුරු ගහකොළින් වසන් වී, පාවිච්චියට නොගත්, තරමක ඉඩ ඇති මෙවලම් මඩුවක් විය. මෙහි බිත්ති හතර ඇතුළත කොන්රඩින් පුංචි කෙම්බිමක් සොයා ගෙන තිබුණු අතර එය ඔහුට ඇතැම්විට සෙල්ලම්පිටියක්ද ඇතැම්විට දේවස්ථානයක් ද වැනි විය. ඔහුගේ මේ රජදහන ඔහු විසින් ජනාවාස කරගෙන තිබුණේ සුපුරුදු භූතයන් පිරිසකගේ සහයෙනි. මොවුහු ඉතිහාස කතාවලින් සහ කොන්රඩින්ගේ මනසින් උපන්නන් වූහ. 

මොවුන්ට අමතරව මෙහි ජීවමාන පදිංචිකරුවන් දෙදෙනෙකු ද විය. මඩුවේ එක් කෙළවරක තරමක් අවුල් වී වැරහැලි වූ පිහාටු සහිත හුඩාන් වර්ගයේ කිකිලියකු වාසය කළ අතර කොලුවා විසින් ඌට තදින්ම ආදරය පෑවේ ඔහුට ආදරය දෙන්නට වෙන කිසිවෙකු නොසිටි බැවිණි. මීට අමතරව මඩුවේ අඳුරු කොටසේ විශාල කූඩුවක් විය. කොටස් දෙකකට බෙදුණු මෙහි ඉදිරිපස කොටසේ ලං ලං ව යකඩ කූරු තිබිණි. මෙහි විසුවේ උගුඩුවෙකුගේ පෙනුමැති විශාල මුගටියෙකි. කාලයක් තිස්සේ රහසේ සොරකම් කරගත් රිදී බඩු තොගයක හුවමාරුවට මේ සත්ත්වයාව කිසිවෙක්ට නොදැනෙන සේ කූඩුව පිටින්ම මෙහි ගෙන එනු ලැබුවේ කොන්රඩින්ගේ මිතුරෙකු වන මස් කඩයේ කොලුවා ය. නම්‍යශීලී සිරුරක් සහ උල් දත් සහිත මේ සත්ත්වයාට කොන්රඩින් බෙහෙවින්ම බිය වූවත් ඌ ඔහු සතු වටිනාම වස්තුව විය. ඌ මේ ආම්පන්න මඩුවේ වාසය කිරීමම බියකරු, සතුට දනවන රහසක් වූ අතර ‘අර ගෑනි’ නමින් ඔහු හැඳින්වූ තම ඥාතිවරියගෙන් ඉතා ප්‍රවේසමෙන් සඟවාගත යුතු කාරණාවක් ද විය. කුමක් හෝ මායාමය මනෝ මුලාශ්‍රයකින් කොන්රඩින් මේ සත්ත්වයාට නමක් නිර්මාණය කර තිබුණි. ඒ නම ලැබූ දිනෙන් පසු ඌ දෙවියෙකු සහ ආගමක් බවට පත්වීය. ‘අර ගෑනි’ නම් සතියකට වතාවක් ආගමික වතාවත් සඳහා අසල වූ පල්ලියකට යද්දී ඈ සමඟ කොන්රඩින්වද ගෙන යාමට අමතක කළේ නැත. නමුත් ඔහුට නම් එය බයිබලයේ සඳහන් රීමන් මන්දිරයේ කළ නොවැටහෙන යාඥාවක් වැනි විය. ඔහු නම්, හැම බ්‍රහස්පතින්දාවකම ආම්පන්න මඩුවේ පුස් ගඳ සහ නිහඬ බව මැද, ශ්‍රෙඩ්නි වෂ්තාර්යැයි නම් තබා තිබුණු ශ්‍රේෂ්ඨ මුගටියාට ගුප්ත සහ සංකීර්ණ වතාවතක් සිදු කළේ ය. උණුසුම් කාලවලදී රතු මල් සහ සීත කාලවලදී රත් පැහැති කුඩා ගෙඩි වර්ග මේ දෙවොලේදී පූජා කෙරිණි. මේ දෙවියා දරුණු මෙන්ම නොඉවසිලිමත් දේ ගැන වැඩි අවධානයක් යොමු කළ අයෙකු වූ අතර මෙය ඥාතිවරියගේ ආගමේ ඉගැන්වීම් වලට සම්පූර්ණයෙන් පටහැනි බව කොන්රඩින්ට වැටහුණි. මීට අමතරව මේ ආගමේ විශේෂ උත්සව දිනවලදී කූඩුව ඉදිරිපස සාදික්කා කුඩු ඉසීම වැදගත් අංගයක් වූයේ ඒ සාදික්කා මුළුතැන්ගෙයින් සොරකම් කළ යුතු වූ බැවිනි. කලාතුරකින් සිදු කළ මේ උත්සව යෙදුණේ යම්කිසි සිද්ධියක් සැමරීම සඳහායි. එක් වරක් ද රොප් මහත්මිය තුන් දිනක් තිස්සේ තදබල දත් කැක්කුමකින් පීඩා වින්දා ය. කොන්රඩින් මේ තෙදින පුරාවටම තම දෙවොලේ උත්සවය පැවැත්වූ අතර ඒ දත් කැක්කුම ඇති කළේ ශ්‍රෙඩ්නි වෂ්තාර් බව පිළිගැනීමට පවා සූදානමින් සිටියේ ය. එහෙත් ඒ අමාරුව තව දිනක් පැවතුණා නම් සාදික්කා කුඩු අවසන් වන්නට ඉඩ තිබිණි. 

හුඩාන් කිකිළිය ශ්‍රෙඩ්නි වෂ්තාර්ගේ ලබ්ධියට කිසිදිනක ඇතුල් කරගත්තේ නැත. කිකිළිය ඇනබැප්ටිස්ට් වර්ගයේ බව බොහෝ කලකට පෙර කොන්රඩින් තීරණය කර තිබිණි. මෙහි තේරුම කුමක්දැයි ඔහුටද කිසිම අදහසක් නොවූ නමුත් එය එතරම් වැදගත්කමක් නැති දෙයක් විය යුතු යැයි ඔහු සිත යටින් ප්‍රාර්ථනා කළේ ය. වැදගත්කම ඔහුට අප්‍රසන්නම දෙයක් වූ අතර එහි මිනුම් දඬුව වූයේ ද රොප් මහත්මියයි. . 

ටික කලක් ගතවෙද්දී මෙවලම් මඩුව වෙත කොන්රඩින් පාන ඇල්ම බැල්ම ඔහුගේ භාරකාරියගේ අවධානයට ලක්වන්නට පටන් ගත්තේ ය. ‘සීතල කාලෙටයි රස්නේ කාලෙටයි හැමතිස්සෙම ඔය මඩුවක් අස්සට රිංගන එක හොඳ වැඩක් නෙමෙයි’ කියා වහාම තීරණය කළ ඈ හුඩාන් කිකිළිය විකුණා දැමූ බවත් පෙරදින රාත්‍රියේදීම ඌ ව රැගෙන යන ලද බවත් දිනක් උදෑසන කෑම මේසයේදී ප්‍රකාශ කළා ය. දුර නොපෙනෙන දෑසින් ඈ කොන්රඩින් දෙස එබී බැලුවේ මේ පුවත අසා ඔහු වෙතින් කෝපයක් හෝ ශෝකාලාපයක් බලාපොරොත්තුවෙනි. ඒ වෙනුවෙන් පිළිතුරු ලෙස මනා සේ සැලසුම් කළ තර්ක සහ තරවටු ඈ සුදානම් කරගෙන සිටියාය. නමුත් කොන්රඩින් කිසිවක් කීවේ නැත: ඔහුට කීමට කිසිවක් තිබුණේ නැත. ඔහුගේ හැඟීම් විරහිත සුදුමැලි මුහුණ ඇය තුළ තරමක නොසන්සුන්කමක් ඇති කර තිබුණු අතර හවස් වරුවේ තේ පානය සඳහා ඔහු ප්‍රිය කළ ටෝස්ට් කළ පාන් පෙති මේසය මත දක්නට විය. සාමාන්‍යයෙන් මේවා ඔහුට අගුණ බව කියා ඈ විසින් තහනම් කර තිබුණේ මෙලෙස පාන් සැකසීම මධ්‍යම පන්තික කාන්තාවන් විසින් මාරාන්තික ලෙස සලකන ‘කරදරකාරී බව’ නිසායි. 

“මම හිතුවා ඔයා පාන් ටෝස්ට් කරලා කන්න කැමතියි කියලා,” ඈ රිදුණු හඬකින් කීවේ ඔහු පාන් පෙති වෙත අත වත් නොතැබූ බැවිනි. 

“සමහරවෙලාවට,’ කොන්රඩින් පිළිතුරු දුන්නේය.

එදින හවස්වරුවේ මෙවලම් මඩුවේ දෙවියන් යැදීමේ පිළිවෙතේ අලුත් වෙනස් කමක් සිදුවිය. දෙවියන් වෙත ප්‍රශස්ති යාතිකා ගැයීම කොන්රඩින්ගේ සාමාන්‍ය සිරිත වූවත් එදා ඔහු වරමක් ඉල්ලා සිටියේ ය. 

“ශ්‍රේද්නි වශ්තාර්, මං වෙනුවෙන් එක දෙයක් කරන්න.”

කළ යුතු වූ දේ මෙයැයි සඳහන් නොවුණත් දෙවියෙකු වශයෙන් ශ්‍රෙඩ්නි වෂ්තාර් ඒ කුමක්දැයි දත යුතුව තිබිණි. මඩුවේ කෙළවර, කිකිළිය විසූ තැන දෙස බලා ආයාසයෙන් ඉකියක් යටපත් කරගත් කොන්රඩින්, ඉන් පිටවී තමන් වෛර කළ ලෝකය වෙත පෙරලා ගමන් කළේ ය. 

ඉනික්බිති හැම රාත්‍රීයකදීම තමන්ගේ නිදන කුටියේ සුවපහසු කළුවර තුළදීත්, හැම හවසකම මෙවලම් මඩුවේ අඩ අඳුර තුළදීත් කොන්රඩින් එක් කටුක යාතිකාවක ම නියැලුණේ ය. “ශ්‍රේද්නි වශ්තාර්, මං වෙනුවෙන් එක දෙයක් කරන්න.”

කිකිළිය ඉවත් කළ පසුත් මෙවලම් මඩුව වෙත කොන්රඩින්ගේ ගමන් අඩු නොවූ බව දුටු ද රොප් මහත්මිය තවත් නිරීක්ෂණ චාරිකාවක නියැලුණා ය. 

“මොනවද අර මඩුවේ කෙළවරේ කූඩුවක අගුලු දාලා තියාගෙන ඉන්නේ? ගිනිපිග් ලා නේද? ඉන්නවාකෝ මම අස් කරලා දාන්න.”

කොන්රඩින් තම දෙතොල් තරයේ පියාගෙන සිටියත් ‘ඒ ගෑනි’ ඔහුගේ කාමරය පෙරළා එහි සඟවා තිබුණු යතුර සොයාගත්තාය. ඉනික්බිති ඈ එයද රැගෙන ජයග්‍රාහී ලීලාවෙන් මෙවලම් මඩුව වෙත ගියේ තම සොයාගැනීම සම්පූර්ණ කිරීමටයි. එය සීතල සන්ධ්‍යාවරුවක් වූ අතර කොන්රඩින්ට නිවසට වී සිටින්නට අණ ලැබී තිබිණි. කෑම කාමරයේ කෙළවරේ ම කවුළුවෙන් බැලූ විට පඳුරු පෙළට ඔබ්බෙන් වූ මෙවලම් මඩුවේ දොර යන්තමින් පෙනුණි. කොන්රඩින් මෙතැන සිට ගල් ගැසී ඒ දෙස බලාසිටින්නට විය. ඇය මඩුවට ඇතුල් වනු ඔහුට පෙනුණි. ඉන් අනතුරුව ඈ පූජනීය කූඩුවේ අගුලු හැර, දුර නොපෙනෙන දෑසින් එහි තුළ ඇති පිදුරු ඇතිරිල්ල තුළ සැඟවී සිටින දෙවියන් දෙස එබී බලන අයුරු ඔහු සිතින් මවා ගත්තේය. සමහරවිට ඇගේ අශෝභන නොඉවසිල්ල නිසා පිදුරු ගොඩට ඇන බලන්නට පවා ඉඩ ඇත. කොන්රඩින් අවසන් වතාවට ඉතා උනන්දුවෙන් තම යාඥාව මිමිණුවේය. එසේ මුමුණද්දීත් තමන් එය විශ්වාස නොකරන බව ඔහුට වැටහිණි. තව ටික වෙලාවකින් ‘ඒ ගෑනි’ ඔහුට අප්‍රසන්නම ඇගේ සිනාවෙන් මුව සරසාගෙන මඩුවෙන් පිටතට ඒමට නියමිත බවත්, තව පැයකින් හෝ දෙකකින් උයන්පල්ලකු විසින් තම අපූරු දෙවියන් ව පිටතට ඔසවා ගෙන යන බවත්, එවිට ඒ දෙවියන් කූඩුවක සිටින වැදගත්කමක් රහිත දුඹුරු පැහැති මුගටියෙකු බව දිස්වන බවත් ඔහු දැන සිටියේය. ඥාතිවරිය හැම විටම ජයග්‍රහණය කරන පරිද්දෙන්ම මෙවරත් ජයගන්නා බවත් ඇගේ වද කිරීම්, රොස් පරොස් සහ උද්ධච්ච, සියල්ල දත් ගතිය නිසා ඔහු ක්‍රම ක්‍රමයෙන් රෝගී වන බවත් අන්තිමේදී කෙදිනක හෝ ඔහුට කිසි දෙයක් ගැන වුවමනාවක් නැති වී දොස්තරගේ අනාවැකිය සැබෑවන බවත් ඔහු දැන සිටියේය. තම පරාජයේ අවමානය සහ කනස්සල්ල මැද ඔහු තර්ජනයට ලක් වූ තම දෙවියන් වෙනුවෙන් උස් හඬින්, නිර් භයව යාතිකාවක් ගයන්නට විය.

ඉදිරියටම යන ශ්‍රෙඩ්නි වෂ්තාර්

දත් සුදු පැහැ වූවත් 

සිතිවිලි රත් පැහැයෙන් ගිනියම් 

සාමය ඉල්ලයි ඔහුගේ සතුරන් 

ඒත් ඔහු ගෙනෙන්නේ මරණයමයි 

අලංකාර ශ්‍රෙඩ්නි වෂ්තාර්

හදිසියේම යාතිකාව නතර කළ කොන්රඩින් කවුළුවේ වීදුරුවට කිට්ටු වූයේ ය. මෙවලම් මඩුවේ දොර තවමත් පෙර සේම අඩවන් ව තිබිණු අතර කාලය ගෙවෙමින් පැවතිණි. ඒවා බොහෝ දිගු විනාඩි වූවත් කෙසේ හෝ ගතවෙමින් තිබිණි. ගෙවත්තේ තණ බිස්සේ ස්ටාලින්ග් කුරුල්ලන් රංචු ගැසී ඔබ මොබ යන අයුරු ඔහු බලා සිටියේය. නැවත නැවතත් ඔහු උන්ව ගණන් කළේ මඩුවේ දොර වෙත ද අවධානය තබාගනිමිනි. ටික වෙලාවකින් පුළුටු මුහුණක් ඇති සේවිකාවක් තේ පානය සඳහා මේසය සූදානම් කරන්නට කෑම කාමරයට පැමිණියා ය. කොන්රඩින් තවමත් නොඉවසිල්ලෙන් කවුළුවෙන් එපිට බලාගත්වනම පසුවීය. ඔහුගේ හදට ක්‍රම ක්‍රමයෙන් බලාපොරොත්තුවක් රිංගමින් තිබුණු අතර පෙරදී පරාජයේ දුක්ඛිත ඉවසිලිවත්බව දිස් වූ ඔහුගේ දෑසේ දැන් දිලිසුණේ විශිෂ්ඨ දිනුමක් ලද අයෙකුගේ බැල්මකි. ඔහු සෙමෙන් ජයග්‍රහණයේ සහ විනාශයේ ප්‍රශස්තිය මතුරමින් සිටියේය. නොබෝ වෙලාවකින් ඔහුගේ දෑස සොයමින් සිටි දසුන දිස් විය. මඩුවේ අඩවන් වූ දොරින් කහ-දුඹුරු මිශ්‍ර ලොම් ඇති දිගු සිරුරකින් යුතු සත්ත්වයෙක් පිටතට පැමිණියේය. බැස යන හිරුගේ එළිය දෙස බලා ඇස් පිල්ලම් ගසමින් සිටි උගේ මුඛයත් ගෙලත් අවට තද රත් පැහැති පැල්ලම් දක්නට විය. මේ දසුන දැක කොන්රඩින් පහත් වී කවුළුව අද්දර දණ ගසා ගත්තේය. මුගටියා ගෙවත්තේ කෙළවර තිබුණු කුඩා දොළ පාර වෙත ගොස් දිය බී, ඒ හරහා වූ කුඩා ලී පාලම මතින් ගොස් ඉන් ඔබ්බෙහි වූ පඳුරු අතරේ අතුරුදන් විය. ඉතින් ශ්‍රෙඩ්නි වෂ්තාර් එලෙසින් නික්ම ගියේය. 

“තේ ලෑස්තියි,” පුළුටු මුහුණැති සේවිකාව කීවාය; “නෝනා කෝ?”

“එයා දැන් ටික වෙලාවකට කලින් අර මඩුව පැත්තට ගියා,” කොන්රඩින් පිළිතුරු දුන්නේය.

සේවිකාව විසින් තම පාලිකාව සොයන්නට ගිය අතරේදී කොන්රඩින් අසල ලාච්චුවකින් යකඩ අඬුවක් ගෙන තමන්ට පාන් පෙත්තක් ටෝස්ට් කර ගන්නට විය. මෙලෙස සකසා ගත් පාන් පෙත්තේ ඇති තරම් බටර් තවරාගෙන ඉතා සතුටින් ආහාරයට ගනිමින් සිටින අතරේදීම ඔහු කෑම කාමරයේ දොරට ඔබ්බෙන් වේගවත් සහ කලබල ලෙසින් ඇසෙමින් තිබුණු ශබ්ද වලට සවන් දුන්නේය. සේවිකාව ශබ්ද නඟා කළ මෝඩ කෑ ගැසීම්, ඊට පිළිතුරු ලෙස මුළුතැන්ගෙය පෙදෙසින් ඇසුණු තවත් කෑ ගැසීම්, පිටත කව්රුන්ගෙන් හෝ උදවු ඉල්ලමින් දිව ගිය අඩි ශබ්ද සහ මඳ නිහැඬියාවකින් පසු බියපත් ඉකිබිඳීම් සහ දරාගැනීමට දුෂ්කර පුවතක් නිවස වෙත රැගෙන එන්නෙකුගේ බර අඩි හඬ ඇසෙන්නට විය. 

“අනේ ඒ අසරණ දරුවාට මේ විස්තරේ කියන්නේ කවුද? දෙවියනේ මට නම් ඒක කරන්න බැහැ!” උස් හඬින් කාගේදෝ කටහඬක් ඇසුණි. ඔවුන් ඒ කාරණාව ගැන විවාද කරගන්නා අතරතුරේදී කොන්රඩින් තවත් පාන් පෙත්තක් ටෝස්ට් කර ගත්තේය. 

පරිවර්තනය- හෙල්මලී ගුණතිලක

Translation of the short story 'Sredni Vashtar' by Saki

සිසිල සඟරාව- මැයි 2024 කලාපය

(සිසිල සඟරාව නිව් සවුත් වේල්ස් හි සිංහල සංස්කෘතික හමුවේ ලේඛක සංසදයේ ප්‍රකාශනයකි)

Picture generated by Canva AI

අකමැතිම

පෙනේ නම් ඔබට මා දැන්
ඔබ කැමතිම රතු ගවුම ඇඳ
ඇවිද යන හැටි තවමත්
මල් ඉහුනු තණ බිම මැද
පාවහන් රහිතව,
ඔබ අකමැතිම විදිහට

පෙනේ නම් ඔබට මා දැන්
තවම සක්මනට යනහැටි
අප ගිය අතුරු මං වල
නවතිමින් ඉඳහිට
දොඩන්නට නාඳුනන කුක්කෙකුට,
ඔබ අකමැතිම විදිහට

පෙනේ නම් ඔබට මා දැන්
වැහි බීරමක් එනවිට
නොඉඳ උණුහුම් වී
ඔබ දුන් නිල් පොරෝනය මැද
තෙමෙන්නට යන හැටි
ඔබ අකමැතිම විදිහට

~හෙල්මලී

Digital painting

(මේක මම බොහොම ඉස්සර ලීව කවියක්. හදිසියේ ආයෙත් හම්බවෙලා recycle කරලා ගත්තා. පරණම ෆෑන්ස් ලාට මතක තිබ්බොත් කියලායි ඒ disclaimer එක. චිත්‍රය අලුත්!)

The Boy, the Mole, the Fox and the Horse

මම සාමාන්‍යයෙන් motivational/උපදේශාත්මක වර්ගයේ පොත් කියවන්නේම නැහැ. ඒවායේ උපදෙස් මට සෙට් වෙන්නේ නැති ගතියක් තියෙනවා. ඒත් Charlie Mackesy ගේ The Boy, the Mole, the Fox and the Horse පොත ට නම් මට බොහොම ආසා හිතුණා. මේක සරල තීන්ත රේඛා චිත්‍ර වැඩිපුර තියෙන, වචන අඩුවෙන් තියෙන පොතක්. මේ චිත්‍රත් අදහසුත් දෙකම කතුවරයාගේ. මේ පොතේ වාක්‍යයෙන් දෙකෙන් හිතට වදින දේවල් හරි ලස්සනට කියලා තියෙනවා. ඇත්තටම නම් පොත දකින්න කලින් මේ quotes සමාජ මාධ්‍ය වල සැරිසරනවා මම දැකලා, ඒවායේ තිබුණු පොඩි හෘදයංගම ගතියක් නිසා ඒවාට ආසා හිතිලා තිබුණා. මම මේ පොත පොත් සාප්පුවකදී දැක්කේ මම වැඩකරන පුස්තකාලයට පොත් ගන්න ගිය ගමනකදී. ඉතින් ඒක අපේ පොත් එකතුවට එකතු කර ගන්න දෙසැරයක් හිතන්න නම් වුවමනා වුණේ නැහැ.

ලොකු පණ්ඩිත කතා නැතිව, පොඩි humour ගතියකුත් එක්ක තියෙන මේ පොතේ අන්තර්ගතය කියවන්න නම් යන්නේ විනාඩි දහයක් විතර. ඒත් ආයෙත් ආයෙත් කියවලා බලන්න පුළුවන් නැවුම් ගතියක් ඒ හැම පිටුවෙම තියෙනවා.

 

Charlie Mackesy ඉතාම දක්ෂ චිත්‍ර සහ මූර්ති ශිල්පියෙක්. ඔහුගේ නිර්මාණ විශාල ප්‍රමාණයක් මේ වෙද්දී ජනගත වෙලා තියෙනවා. ඒත් ඔහු කලින් පොතක් ලියලා නම් තිබිලා නැහැ. Charlie Mackesy ගේ මේ තීන්ත රේඛා චිත්‍ර සමාජ මාධ්‍ය වල දැකලා පොත් ප්‍රකාශකයෙක් ඔහුගෙන් අහලා තියෙනවා මේවා එකතු කරලා පොතක් කරමුද කියලා. 2019දී The Boy, the Mole, the Fox and the Horse පොත එළිදැක්වුණේ එහෙම. නොහිතූ විදිහට ජනප්‍රිය වුණු මේ පොත Sunday Times Bestsellers List top ten අතරේ එක දිගට සති සීයකට වඩා තිබුණා ලු. මේ පොතට Charlie Mackesyට සම්මාන රැසක් ලැබිලා තියෙනවා. ඉන්පස්සේ මේ පොත ඇසුරෙන් Charlie Mackesy සහ Matthew Freud එකතුවෙලා හැදුව කෙටි චිත්‍රපටියට 2023දී ඔස්කා සම්මානයක් ලැබිලා තියෙනවා.

"Sometimes I think you believe in me more than I do" said the boy

"You'll catch up" said the horse

සමහරවෙලාවට එහෙම අපි ගැන විශ්වාස කරන කෙනෙක් හිටියොත් ජීවිතේ බොහොම දුර යන්න පුළුවන් කියන එක ඇත්ත තමයි.

The Boy, the Mole, the Fox and the Horse | Charlie Mackesy
Penguin Random House UK (2019)