පැයක කතාවක්

මැලාර්ඩ් මහත්මිය හෘද රෝගයෙන් පෙලුණු කෙනෙක් බැවින් ඇගේ සැමියාගේ මරණය පිළිබඳ ප්‍රවෘත්තිය හැකි තරම් සීරුවෙන් ඇයට සැල කරන්නට මහන්සි ගැනිණි.

ඇගේ සොයුරිය වන ජෝසෆීන් මේ ප්‍රවෘත්තිය ඇයට කීවේ ව්‍යංගාර්ථයෙන් යුතු වූ අසම්පූර්ණ වාක්‍ය වලිනි. මැලාර්ඩ් මහත්මියගේ සැමියාගේ මිතුරකු වන රිචර්ඩ් ද ඈ අසල විය. මිය ගිය අයගේ නම් ලයිස්තුවේ ඉහළින්ම බ්‍රෙන්ට්ලි මැලාර්ඩ්ගේ නම සහිතව දුම්රිය අනතුර පිළිබඳ පුවත පුවත්පත් කන්තෝරුවට එද්දී, එහි සිටියේ ඔහු යි. තවත් විදුලි පුවතක් යවා මේ ආරංචිය සැක හැර දැනගත් රිචර්ඩ්, වෙනත් අසංවේදී මිතුරෙකු මේ ශෝකජනක පුවත ඇයට සැල කරන්නට පෙර වහා වහා එහි පැමිණියේය.

මෙවැනි පුවතක් අසන වෙනත් ගැහැනුන් මෙන් ඈ එය ඇසූ සැණින් විශ්වාස කරන්නට අපහසු ව, ගල් ගැසී සිටියේ නැත. ආරංචිය කන වැකුණු සැණින් ඇය තම සොයුරිය වැළඳගෙන වියරු ලෙස හඬා වැටුණා ය. ශෝකයේ කුණාටුව පහව ගිය පසු තනිවම තම කුටිය වෙත ගිය ඇය, කිසිවෙකුට තමන් සමඟ පැමිණෙන්නට ඉඩ දුන්නේ නැත.

කාමරයේ විවර කවුළුව ළඟ, සැප පහසු සනීප පුටුවට ඈ වාරු වූයේ ගත පෙළා ආත්මය වෙතම කාන්දු වූ අධික වෙහෙසිනි. නිවස ඉදිරිපස චතුරශ්‍රයේ ඇති තුරු වල මුදුන්, වසන්තයේ අලුත්ම ජීවයෙන් පිරී වෙව්ලමින් පසුවනු පෙනුණි. වර්ෂාවේ සුන්දර හුස්ම හාත්පස දැනුණි. දුර ඈත කිසිවෙකු විසින් ගයමින් සිටි ගීයක පද කීපයක් ඇයට යන්තමින් ඇසුණි. අගුවේ බාල්ක අතරේ ගිණිය නොහැකි තරම් ගේ කුරුල්ලෝ කිචි බිචි ගාමින් පසු වූහ. කවුළුවෙන් එපිට බටහිර දෙස අහස වළාකුලින් පිරී තිබුණත් ඒ අතර තැන තැන නිල් අහස පෙනුණි.

මැලාර්ඩ් මහත්මිය පුටුවේ කොට්ටය මත හිස රඳවා නිසොල්මන් ව සිටියා ය. ඉඳහිට උගුරෙන් නැඟුණු ඉකියකින් ඇගේ සිරුර වෙව්ලනු පෙනුණි. ඇගෙන් දිස් වූයේ නින්ද යනතුරු හඬමින් සිටි දරුවෙකු සිහිනයෙනුත් ඉකි ගසන දසුනකි. තරුණ වියේ පසු වූ ඈට තිබුණේ පැහැපත් සන්සුන් මුහුණකි. ඉන් හැඟීම් යටපත් කරගත් බවක් මෙන්ම ශක්තිමත් බවක් ද දිස් විය. නමුත් දැන් නම් ඒ දෑසේ වූයේ මලානික බැල්මකි. ඈත අහසේ වලාකුළු අතර නිල් පදාස වෙත යොමු ව තිබුණු ඒ දෑසේ තිබුණේ ආවර්ජනයට බර බැල්මක් නොව ප්‍රඥාවත් කල්පනාවක ලකුණු ය.

ඈ වෙත යමක් පැමිණෙමින් තිබුණු බව ඇයට දැනුණු අතර ඈ බියෙන් යුතුව ඒ ගැන අපේක්ෂාවෙන් සිටියා ය. ඒ කුමක්ද? ඒ කුමක්දැයි ඈ නොදැන සිටි අතර එය හඳුනාගැනීමට හෝ නමක් දීමට ඇයට හැකියාවක් තිබුණේ නැත. නමුත් අහසින් නික්ම හාත්පස ශබ්ද, සුවඳ සහ පාට හරහා තමන් වෙත එය ළඟා වනු ඇයට දැනුණි.

ඇගේ ළැම වේගයෙන් උස් පහත් විය. ඈ වෙතට පැමිණෙමින් තිබුණු දේ ඈ යන්තමින් හඳුනාගනිමින් සිටියය. ඒ ආවේගය හා සටන් කරන්නට ඇයට අවශ්‍ය වුවත් ඇගේ සිහින් සුදුමැලි දෑත ඊට ශක්තිමත් නොවනු ඇත. ඒ බලවේගයට මඳක් නතු වෙද්දී ඇගේ යන්තමින් විවර ව තිබුණු දෙතොල් අතරින් එකම වචනයක් ගිලිහිණි. ඈ එය නැවත නැවත මිමිණුවා ය: “නිදහස්, නිදහස්!” ඇගේ දෑසේ වූ හිස් බැල්මත් බියගුළු බවත් අතුරුදන් විය. ඒ දෑස උද්යෝගයෙන් දිලිසුණි. ඇගේ නාඩි වේගවත් වූ අතර සිරුර පුරා වේගයෙන් ගැලූ රුධිරයෙන් මුළු සිරුරම උණුසම් වී සන්සුන් විය. තම සිතේ මේ පිරී ඇත්තේ මහත් ප්‍රීතියක්දැයි සිතන්නට ඈ තාවර නොවූවාය. ඒ මොහොතේ තියුණු ව තිබුණු ඇගේ සංජානනය, ඇයට මේ දැනෙමින් තිබුණු දේ නිර්වචනය කිරීම වැදගත් ලෙස සැලකුවේ නැත.

මරණයේදී ඒ කාරුණික, සිලිටු දෑත එකට බැඳී තිබෙනු දකිද්දීත්, තමා දෙස ආදරයෙන් හැර වෙනත් කිසිම ආකාරයකින් නොබැලූ මුව අළු පැහැතිව නිසොල්මන් ව දකිද්දීත් තමන් නැවතත් වැළපෙනු ඇති බව ඈ දැන සිටියා ය. නමුත් ඒ අඳුරු මොහොතට ඔබ්බෙන් ඇති වසර ගණනාවක කාලය තමන්ටම පමණක් අයිති වන අයුරු ඈ දුටුවාය. ඒ කාලය ආදරයෙන් පිළිගැනීමට ඈ දෑත විවර කළා ය. මින් ඉදිරියට තමන් තව කෙනෙකු උදෙසා ජීවත් වීමට අවශ්‍ය නැති වුවත් තමන්ට තමන් වෙනුවෙන් ජීවත් විය හැකි බව ඈ මෙනෙහි කළා ය. තම ජීවිතය තුළ තමන්ගේ කැමැත්ත අන්ධ ව පාගා දමන ප්‍රබල බලාධිකාරයක් යළිත් නොමැති වනු ඇත. මිනිසුන් සහ ගැහැනුන් විවාහය තුළදී තමන්ගේ කැමැත්ත අනුන් වෙත පැටවීම කරුණාවෙන් සිදු කළත්, කෘර ලෙස සිදු කළත් ඒ අවස්ථා දෙකම අපරාධයක් බව එක් කුඩා මොහොතකදී ඇයට වැටහිණි.

නමුත් - සමහර වෙලාවල් වලට පමණක්- ඈ ඔහුට ප්‍රේම කළා ය. එහෙත් බොහෝ වෙලාවට එතැන ප්‍රේමයක් තිබුණේ නැත. දැන් මේ කිසිවකින් වැඩක් වේ ද? මේ මොහොතේ ඇයට ඉබේම මෙන්ම ප්‍රබල ව දැනෙමින් තිබුණු ස්ථිර ආත්ම විශ්වාසය හමුවේ ප්‍රේමය නම් ලිහනු නොහැකි අභිරහස ගැන කල්පනා කර වැඩක් වේ ද?

“නිදහස්! සිරුරත් ආත්මයත් නිදහස්!”

ජෝසෆීන් වැසූ දොරෙහි අනෙත් පස දණ ගසාගෙන තම දෙතොල යතුරු හිලට තබාගෙන තමන්ට ඇතුලට එන්නට ඉඩදෙන මෙන් ඉල්ලමින් බැගෑපත් වෙමින් සිටියාය. “ලුවීස්, අනේ දොර අරින්නකෝ! ඔයා දැන් අසනීප වෙනවා ඔහොම ඉඳලා, ඔයා මොකද කරන්නේ ලුවීස්? දෙයියන්ගේ නාමෙට දොර අරින්න!”

“ඔතැනින් යන්න, මම අසනීප වෙන්නේ නැහැ.”

ඈ ඒ විවර කවුළුව අද්දර සිට ජීවිතයේ අමෘතය පානය කරමින් සිටියා ය. තමන් ඉදිරියේ ඇති දවස් ගැන සිතමින් ඈ රසවත් සිතුවිලි මවමින් සිටියා ය. තමන්ටම පමණක් සතු වන අනාගත වසන්ත දවස්, ගිම්හාන දවස්, විවිධ වර්ගයේ දවස්! ජීවිතය බොහෝ දිගු වේවා යැයි ඈ ඉක්මන් යාඥාවක් මිමිණුවාය. ජීවිතය දිගු වැඩි වනු ඇතැයි ඈ අකමැත්තෙන් සිතා තිබුණේ මීට පෙර දවසේ ය.

ටික වෙලාවකට පසු ඈ තම සොයුරියගේ ඉල්ලීමට කන් දී දොර විවර කළා ය. ඇගේ දෑසේ තිබුණේ දිනුමක් ලැබූ කෙනෙකුගේ අමුතු ආකාරයේ වියරු පෙනුමකි. නොසිතාම ඈ ඇවිද ගියේ විජයග්‍රහණයේ දෙවඟන මෙනි. මැලාර්ඩ් මහත්මිය තම සොයුරියගේ බඳ වටා අත යවා ඈ සමඟම පඩිපෙළ බැස පහත මාලයට ගියා ය. ඔවුන් එනතුරු රිචර්ඩ්ස් පහත මාලයේ බලා සිටියේ ය.

එවිටම කවුරුන් හෝ පිටත සිට නිවසේ ප්‍රධාන දොරටුව යතුරකින් විවර කරමින් සිටියේ ය. ඉනික්බිති නිවසට ඇතුළු වූයේ බ්‍රෙන්ට්ලි මැලාර්ඩ්ය. දීර්ඝ ගමනකින් පසු මඳක් වෙහෙස බවක් පෙන්වූ ඔහුගේ අතේ ගමන් මල්ලත් කුඩයත් විය. දුම්රිය අනතුර වූ තැනින් බොහෝ දුරක හිඳ තිබූ ඔහු එවැනි අනතුරක් ගැන දැනගෙන වත් සිටියේ නැත. ජෝසෆින් ගේ විලාපය ඇසෙද්දී, තමන්ව තම බිරිඳ ගෙන් මුවා කිරීමට රිචර්ඩ්ස් දරන උත්සාහය දැක පුදුමයට පත්වී ඔහු දොරකඩට වී සිටිවනම බලා සිටියේය.

නමුත් රිචර්ඩ්ස් ප්‍රමාද වැඩි වී තිබිණි.

දොස්තරවරු පැවසුවේ ඇගේ මරණය සිදු ව තිබුණේ හදිසි සතුට නිසා වූ හෘදයාබාධයකින් බවයි.

පරිවර්තනය - හෙල්මලී ගුණතිලක

Translation of the Short Story - ‘The Story of an Hour’ by Kate Chopin (1894)

සිසිල සඟරාව - ඔක්තෝම්බර් 2024 කලාපය 

(සිසිල සඟරාව නිව් සවුත් වේල්ස් හි සිංහල සංස්කෘතික හමුවේ ලේඛක සංසදයේ ප්‍රකාශනයකි)

Picture generated by Canva AI