සුවපත් වීම

 

තමන්ගේ විඳවීම තුළ තමන්ගේම භූමිකාව අවංකව තේරුම් ගැනීමත් සුවපත්වීමේ ම කොටසකි.

-Unknown
පරිවර්තනය - හෙල්මලී ගුණතිලක

digital art

පුතුට

මීට අවුරුදු කීපයකට කළින් මම පුතාට ලීව කවියක් මෑතක දී Suno AI වලින් ගීතයකට හැරෙව්වා. 

මේ- අද කොලූ ගේ උපන්දිනය වෙනුවෙන්

 

පළිඟු මැණිකේ මතකද?

කාටද මතක පළිඟු මැණිකේ ටෙලි නාට්ටිය ටී වී එකේ යන කාලේ? මෙහෙම ඇහුවාට මටත් ඒක මුලින් බැලුව හැටි මතක හීනෙන් වගේ තමයි. මේක මුලින්ම ජාතික රූපවාහිනියේ විකාශය වුණේ අසූ ගණන් වල මුල.

1983 අවුරුද්දේ ඉඳන් අවුරුදු කීපයක් අපි සේෂෙල්ස් වල ජීවත් වුණේ. අම්මාත් තාත්තාත් එහේ ගුරුවරු හැටියට රැකියාව කළා, අක්කලාත් මාත් ඉස්කෝලේ ගියා. අසූ ගණන් වල සේෂෙල්ස් වල තව ලංකාවේ පවුල් හත අටක් හිටියා. ඒ අයත් වැඩිහරියක් අපේ දෙමව්පියෝ වගේ ගුරුවරු. රට පොඩි නිසාත්, ලංකාවේ කට්ටිය සීමිත නිසාත් මේ පවුල් ටික හොඳ යාළුවො, නිතරම මුණ ගැහුණා, ට්‍රිප් ගියා, ළමයි එකට සෙල්ලම් කළා.

මේ කාලේ ඒ රටේ රූපවාහිනී නාලිකාවක් පටන් ගත්තම කාලේ. ඒකෙ පොඩි අපිට නම් කාටුන්, ළමා චිත්‍රපටි වගේ දේවල් තිබුණා. හැබැයි වැඩිහිටියන්ට නම් එහෙමකට බලන්න දෙයක් තිබුණේ නැහැ. ඉතින් ඒ නිසා එයාලා මේකට පිලියමක් හොයාගෙන තිබුණා. ඒ තමයි ලංකාවෙන් ටෙලි නාට්‍යය රෙකෝඩ් කරලා ගෙනත් බලන එක. මේ කාලේ ඇත්තටම නම් ලංකාවෙත් ටෙලි නාට්‍යය විකාශය වෙලා තිබුණේ දෙක තුනයි. හැබැයි, ලංකාවෙන් පිට හිටියා කියලා නැහැ අපි ඒවා බැලුවා.

මේ ඩෙක් පීස් හෙවත් VHS යුගය. ඒ කාලේ ටෙලි නාට්ටියක් හරියටම පැය බාගයක් විකාශය වුණා. ඉතින් එක කැසට් එකකට මෙයින් කොටස් පහක් හයක් රෙකෝඩ් කරන්න පුළුවන් වුණා වගේ තමයි මට මතක. මේවා ලංකාවේ කොහෙන් හරි ගත්තාද නැත්නම් ලංකාවේ හිටිය අය ලවා රෙකෝඩ් කරලා තියාගෙන සේෂෙල්ස් වලට ගෙන්නා ගත්තාද කියන විස්තර මට මතක නැහැ- ඒ කාලේ ඉතින් මම පොඩියි නේ! හැබැයි ලංකාවට යන එන අය මේ 'ටෙලි නාට්‍ය කැසට්' නිතරම ගෙනාව බව තමයි මට මතක.

ඉතින් මෙහෙම කැසට් එකක් ලැබුණ දවසට සේෂෙල්ස් වල ලංකාවේ පවුල් හත අට අනිවාර්යයෙන් එකතු වෙනවා. එදාට ඉතින් පොඩි පාටියක් වගේ තමයි. හැමෝම මොනවා හරි කෑම ජාති හදාගෙන එනවා, තාත්තලා ටික බියර් බොනවා. අපි පොඩි උන් ටික හති වැටෙනකම් සෙල්ලම් කරනවා. ලොකු අක්කලා අයියලා බැඩ්මින්ටන් ගහනවා. මේ අතරේ ගෙදර තියෙන ඔක්කොම පුටු ටික ටී වී එක ළඟට එකතු කරගෙන අර ටෙලි නාට්ටිය බලන්න පටන් ගන්නවා. පුටු මදි නම් සමහරු බිම, ඒත් කාටවත් ඒවා ගාණක් නැහැ. මේවා වැඩියෙන්ම රස වින්දේ වැඩිහිටියෝ තමයි. ළමයි නම් මේවා බැලුවේ. එතැනින් එහේ මෙහෙ දුවන ගමන්, හැංගිමුත්තන් සෙල්ලම් කරන ගමන්.

ඔය විදිහට මුල් වතාවට පළිඟු මැණිකේ බලපු වෙලාවෙන් මගේ මතකේ හොඳටම රැඳිලා තියෙන්නේ 'පට් පට් ගාලා සම්තින් එකක් හොයන්න' ඕන බව කීව සූරසේන හෙවත් ශ්‍රියන්ත මෙන්ඩිස්ව. තඩි කැසට් ප්ලේයර් එකකුත් කරේ තියාගෙන පිටරට ඉඳලා ඇවිත් ගමටම සෝබනේ දාන චරිතයක් ඒක. මීට අමතරව මැණික්හාමි ගුරුන්නාන්සේ හැටියට රඟපෑව රෝහණ බැද්දගේ නම් හොඳටම මතක තිබුණේ එයා තාත්තාගේ යාලුවෙක් වුණු, ඉස්සර හොරණ අපේ ගෙදර නිතර ආව ගිය 'රෝහණ අන්කල්' නිසා. චිත්තයක් ඇඳපු මැණිකේ අත්තනායක නුහුරට සෙරෙප්පු දෙකක් දාගෙන ඇවිදලා හැඩ බලන ජවනිකාවක් මතකයි, කෙට්ටුම කෙට්ටු ජැක්සන් ඇන්තනි ගේ මොකක්ද ආදර පලහිලව්වක් මතකයි, තව තොවිලයක් මතකයි. ඇත්තටම නම් ඒ ටෙලි නාට්‍යය බැලිල්ලෙන් මට මතක ඔය ටික විතරයි. ඒත් මට හොඳටම මතක ඒ වයිබ් එක, බොහොම දුරක තිබුණු ලංකාවේ විකාශය වුණු අලුත්ම ටෙලි නාට්‍යයක ඊළඟ කොටස් ටික බලන්න අපේ දෙමව්පියන්ගේ තිබුණු ආසාව, උනන්දුව. ඒවගේම එහෙම හැමෝම එකතු වුණු දවස් වලට අපට ඒ නාට්‍යය ලොකුවට නොතේරුණත් එයාලගේ ඒ සතුට අපටත් බෝ වුණු හැටි. ඇත්තටම පළිඟු මැණිකේ කතාවේ අග මුල තෝරාගන්න මට නම් හම්බවුණේ ඊට අවුරුදු කීපයකට පස්සේ ඒක ලංකාවේදී ආයෙමත් විකාශය වෙද්දී. 

දැන් නම් ලංකාවේ ටෙලි නාට්‍යය ඕන තරම්, ඒවාත් කොටස් සිය ගණන්. ලංකාවේ විකාශය වෙලා ඉවර වුණු මොහොතේම අන්තර්ජාලයෙන් මඟ තොටක ඉඳන් වුණත් අලුත්ම කොටස බලන්න පුළුවන්. දැනුත් ලංකාවෙන් පිට ඉන්න අපි ඉඳලා හිටලා හිතට සෙට් වුණු කතාවක් දෙකක් මෙහෙම බලනවා තමයි. ඒත් ඉතින් ඒවා හිත් වදිනවා අඩුයි. මේ විදිහටම පිට රටක ඉඳන් දශක කීපෙකට එහා බැලුව පළිඟු මැණිකේ ටෙලි නාට්‍යය තාමත් හිතේ සුන්දර හැඟීමක් ඉතුරු කරලා තියෙන්නේ ඒක ඒ කාලේ අමාරුවෙන් බලපු, කලාතුරකින් ලැබුන දෙයක් නිසා වෙන්නැති. එහෙම දේවල් කොහොමත් අගය වැඩිනේ. 

photo- mirrorarts.lk

නිහඬ ව පෙම් කරමි

ඔබට නිහඬ ව පෙම් කිරීමට මම තෝරාගනිමි 

ඒ, නිහඬ බව තුළ පිළිකෙව් කිරීමක් නොමැති බැවිනි

ඔබට තනිකම තුළ පෙම් කිරීමට මම තෝරාගනිමි

ඒ, තනිකමේදී මා හැර වෙන කිසිවෙකුට ඔබ අයිති නොවන බැවිනි

ඔබව දුර සිට අගය කිරීමට මම තෝරාගනිමි
ඒ, අප අතර ඇති දුර, වේදනාවෙන් මා මුවාකරන බැවිණි

සුළඟ මත මම ඔබට හාදු එවමි
ඒ, මගේ දෙතොලට වඩා සුළඟ මෘදු බැවිනි

සිහින තුළ මම ඔබව වැළඳ ගනිමි
ඒ, මගේ සිහිනවල ඔබ සදාකාලික බැවිනි

පරිවර්තනය - හෙල්මලී ගුණතිලක
Translation of the poem ‘I choose to love you in silence’ by Rumi

Jalāl al-Dīn Muḥammad Rūmī 13 වන ශතවර්ෂයේ ජීවත් වූ පර්සියානු කවියෙකු සහ දාර්ශනිකයෙකි. මේ වෙද්දී ඔහුගේ කවි භාෂා විශාල ප්‍රමාණයකට පරිවර්තනය වී ඇත. ඔහුගේ මරණයෙන් පසු ශතවර්ෂ ගණනාවකට ගෙවී ඇතත්, අදටත් ඔහුගේ නිර්මාණ ලොව පුරාම ප්‍රසිද්ධ ය.

ලන්ඩන් කවි ජූලි 2024

Digital painting  

සතුටු ආරංචි

 ඉඳහිට ලැබෙන සතුටු ආරංචි!

නරි!

 

ඉස්කෝලෙ නිවාඩු කාලෙට නරියෙක් ඇන්දේ නැත්නම් අඩුපාඩුවක්!

Water colour pencils on paper

කැළලිකාරයෝ - ලියනගේ අමරකීර්ති

කැළලිකාරයෝ (2023) - ලියනගේ අමරකීර්ති 

විදර්ශන ප්‍රකාශනයකි 

මේ ලොව හැම කෙනෙක්ම කැළලි සහිත වූවෝ වෙති. මෙයින් ඇතැම් කැළලි ඇසට පෙනෙන ඒවා වන අතර බොහෝ ඒවා එසේ පෙනෙන්නේ නැත. මෙසේ පෙනෙන නොපෙනෙන කැළලි රැසක් සහිත මිනිසුන්ගේ කතාවයි - කැළලිකාරයෝ.

මෙහි කතානායිකාව වන දීපිකා සම්ප්‍රදායට රාමු නොවූ ස්ත්‍රී චරිතකි. ඈ යෞවන වයසේ සිටම තමන්ගේ සිතැඟි මනා සේ හඳුනා, ඒවාට තම ජීවිතය හසුරුවන්නට ඉඩ දෙන්නී ය. පෙම්වතුන් වුව රැකියාව, ධනය, බලය ආදී සම්ප්‍රදායික මිනුම් දඬු වලින් මනින්නේ නැති නිසා ඇය ම ඇගේ ජීවන මඟ අනාවැකි ලැබ තිබුණු මාර්ගයෙන් වෙනස් කරගනී. පසු කාලීනව, කැළලිම සිතුවමට නඟන දරුවා ඉන් මුදවා පාඩම් වැඩ වෙත තල්ලු නොකිරීමටත්, දෛවය විසින් චක්‍රාකාර ගමනකින් පසු යළි සම්මුඛ කළ පැරණි පෙම්වතා වෙත යළි සමීප නොවීමට ත් ඇගේ මේ වෙනස් ගති හේතු වේ. එනිසාම දයාවංශ, සමින්ද, විහඟ සහ ආදිත්‍ය යන පිරිමි චරිත සමඟ ගැටෙමින් එහෙත් නොඇලෙමින් ඇය දිවි මඟ තරණය කරන්නී ය.

මෑත යුගයේ ලංකාවේ සිදුවුණු ජාතිවාදී සංසිද්ධි නිසා ද, ඊට පෙර යුගයේ යුද්ධය නිසා ද රටවැසියන් තුළ ඇතිවූ කැළලි මෙන්ම යෞවනයේ හැඟීම් හරියාකාරව තේරුම් නොගත් වැඩිහිටියන් ඒ තරුණ ජීවිත වල සදාකාලික ව ඉතිරි කළ කැළලි ද - කැළලිකාරයෝ නවකතාව අපට ගෙන හැර පායි.

කැළලිකාරයෝ නවකතාව එක හුස්මට කියවා අවසන් කිරීමට සිත් දෙන මායා බලය සහිත පොතකි.

//දෛවය කරන්නේ නොදන්නා වෙනත් ලෝකයකින් මිනිසුන් ගෙනත් අප හමුවේ තැබීම නොව, අප දන්නා කියන මිනිසුන්ම අලුත් ආකාරයකින් පෙනෙන දෘෂ්ටිකෝණ අප සඳහා විවර කිරීම. හදිසියේ වැටුණු එළියක් වන එවන් කෝණයකින් මනුෂ්‍යයෙක් දැක්කම අපිට ඔවුන් පෙනෙන්නේ ඇහැට විතරක්ම නෙමෙයි, හදවතට // 

-75 පිටුව

මා අත්තම්මාට අකුරු ඉගැන්වූ හැටි

මම දොළොස් වියැති තරම් වයසේදී උතුරු කර්නාටකයේ ගම්මානයක මගේ අත්තම්මා සහ සීයා විසූ නිවසේ ඇතැම් කාල වල නතර වී සිටියෙමි. ප්‍රවාහන පහසුකම් ඒ තරම් හොඳ මට්ටමක නොතිබුණු ඒ කාලයේදී අපට උදෑසන පුවත්පත ලැබුණේ හවස් වරුවේ ය. සතිපතා පළ වූ සඟරාව පැමිණියේ දිනක් ප්‍රමාද වූ පසු යි. ගමට පුවත්පත්, සඟරා සහ තැපැල් ගෙන ආ බස් රථය පැමිණෙන තුරු එකල අපි නොඉවසිල්ලෙන් බලා සිටියෙමු.

මේ කාලයේදී ත්‍රිවේණි නමින් කන්නඩ බසින් ලියූ ඉතා දක්ෂ ප්‍රසිද්ධ ලේඛිකාවක් විය. ඇය ලියූ දේ කියවීමට පහසු වූවා මෙන්ම ඒවා හදවතට ඉතා ළඟ බවක් දැනුණි. ඇගේ රසවත් කතාවලට බොහෝ විට විෂය වූයේ සාමාන්‍ය මිනිසුන් මුහුණ දෙන සංකීර්ණ මානසික ගැටළු විය. ත්‍රිවේණි අඩු වයසින් මිය යෑම කන්නඩ සාහිත්‍යයට සිදු වූ බලවත් අඩුපාඩුවකි. හතලිස් වසරකට පසු පවා තවමත් රසිකයෝ ඇගේ නවකතා අගය කරති.

‘කාශි යාත්‍ර’ නම් ඇගේ නවකතාවක් එකල කර්මවීර නම් සතිපතා නිකුත් වූ කන්නඩ සඟරාවක කොටස් වශයෙන් පළ විය. කාශි නගරයට හෝ බරණැසට වන්දනා ගමනක් යන්නට බලවත් ආසාවෙන් සිටි වයස්ගත කාන්තාවක් ගැන මේ කතාව ගෙතී තිබිණි. කාශි වෙත ගොස් විශ්වේශ්වර දෙවියන් ට පුද පූජා පැවැත්වීම උසස්ම පුන්‍යකර්මයක් ලෙස බොහෝ හින්දුවරු විශ්වාස කළ හ. මේ කතාවේ වයස්ගත කාන්තාවත් මේ විශ්වාසයේ එල්බ සිටි අතර මේ ගමන යාමට සැලසුම් කරද්දී ඇතිවූ අභියෝග මෙහි විස්තර කෙරුණි.. මීට අමතරව මේ කතාවේ අනාථ දැරියක් ද විය. ඈ ආදරයෙන් බැඳී සිටියද ඇයට විවාහය සඳහා මුදල් තිබුණේ නැත. අන්තිමේදී වයස්ගත කාන්තාව තමන් කාශි වෙත යාමට එක්රැස් කරගත් මුදල තරුණියට දෙන්නීය. “විශ්වේශ්වර දෙවියන්ට වන්දනා කරනවාට වඩා මේ අනාථ කෙල්ලගේ සතුට මට වැදගත්” ඈ කියයි.

ක්රිෂ්ටක්කා නම් වූ මගේ අත්තම්මා කිසිදාක පාසැල් ගොස් නොතිබුණු නිසා ඈ කියවීමට දැන සිටියේ නැත. හැම බදාදා දිනකම සඟරාව පැමිණි විට මේ කතාවේ ඊළඟ කොටස ඈට ඇසෙන්නට කියවීමට මම පුරුදු වී සිටියෙමි. මේ වෙලාවට ඈ තමන්ගේ සියලුම වැඩ කටයුතු අමතක කර ඉතා උනන්දුවෙන් මට සවන් දුන්නාය. ඉනික්බිති ඈ මුළු කතාවම මතකයෙන් ආපිට කීවා ය. අත්තම්මා ද කිසිදිනක කාශි වෙත ගොස් නොතිබූ නිසා ඈ කතාවේ කතා නායිකාව සමඟ සිතින් බැඳී සිටියා ය. එබැවින් අන් කවරෙකුටත් වඩා කතාවේ ඊළඟට සිදුවන්නේ කුමක්දැයි දැනගැනීමට ඈ උනන්දු වූ අතර මවෙතින් එය ඇසීමට මඟ බලා සිටියා ය.

සෑම සතියකම ‘කාශි යාත්‍ර’ කතාවේ සිදු වූ දේ දැනගත් පසු ඈ කෝවිල් බිමේ දී තම මිතුරියන් සමඟ ඒ ගැන සාකච්ඡා කළා ය. කුඩා අප ඒ අවට තැන තැන දුවමින් හැංගි මුත්තමේ යෙදුණු එකල නම් මට ඒ කතාවේ ඒ තරම් අවධානය ලැබිය යුතු දෙයක් නොවැටහිණි.

වරක් මම විවාහ මංගල උත්සවයකට සහභාගී වීමට මගේ ඥාති සොයුරු සොයුරියන් සමඟ යාබද ගමකට ගියෙමි. ඒ කාලයේ මේවා සුවිශේෂී උත්සව විය. නිරතුරුව රස කෑම ත්, සෙල්ලම් කිරීමට ඉඩ කඩත් ලැබුණු බැවින් අප කාලය ගතකළේ මහත් ප්‍රීතියෙනි. කාර්යබහුල වැඩිහිටියන්ට අප ගැන සොයාබලන්නට ඉඩකඩ නොතිබුණු බැවින් අපි නිදහස උපරිමයෙන් භුක්ති වින්දෙමු. දිනක් දෙකක් එහි නවතින්නට සූදානම් ව ගිය මම අන්තිමේදී සතියක්ම එහි නැවතී සිටියෙමි.

මා නැවතත් නිවසට පැමිණි විට අත්තම්මා කඳුළු පිරි දෑසින් සිටිනු පෙනුණි. මින් පෙර ඉතා දුෂ්කර අවස්ථා වලදී පවා ඈ කිසි විටෙක හඬනු නොදැක තිබූ නිසා එය දැක මම පුදුමයට පත් වුණෙමි.

“ඇයි අව්වා? මොකක් හරි ප්‍රශ්නයක් ද?” මම ඇසුවෙමි.

මා ඇයට ‘අව්වා’ කී අතර උතුරු කර්ණාටකයේ භාවිත වුනු කන්නඩ බසට අනුව එහි තේරුම ‘අම්මා’ විය. ඈ හිස වැනුවත් පිළිතුරු දුන්නේ නැත. ඇගේ කනස්සල්ලට හේතුව මට නොවැටහුණු අතර ටික වෙලාවකින් මට එය අමතක විය. එදින රාත්‍රී අහාරයෙන් පසු අප නිදාගත්තේ ඇගේ නිවසේ විවෘත බරාඳයේ යි. එය ගිම්හාන රාත්‍රියක් වූ අතර අහසේ පුන් සඳක් පායා තිබුණි. අත්තම්මා මගේ හිස පිරිමදිමින් සිටියා ය. ඈට මා හට යමක් කීමට අවශ්‍ය බව මට දැනුණි.

“ඇයි අව්වා?”මම නැවතත් ඇසුවෙමි.

“මම පුංචි කාලේ මගේ අම්මා නැතිවුණා. ඒ නිසා මාව බලාගන්නවත් මට මඟ කියන්නවත් කවුරුවත් හිටියේ නැහැ. මගේ තාත්තා හරියට වැඩ රාජකාරි තිබ්බ කෙනෙක්. එයා වැඩි කලක් යන්න කළින් ආයෙත් විවාහ වුණා. ඒ කාලේ ගෑනු ළමයි ඉගෙන ගන්න වුවමනායි කියලා කවුරුත් සැලකුවේ නැහැ, ඒ නිසා මම කවදාවත් ඉස්කෝලේ ගියේ නැහැ. බොහොම අඩු වයසකින් මම කසාද බැන්දා, දරුවෝ ලැබුණා. ජීවිතේ බොහොම කලබල වුණා. තව කාලයක් යද්දී මට මුනුපුරු මිනිපිරියොත් ලැබුණා. ඔයාලා හැමෝටම කන්න උයලා දෙන එක මට ලොකු සතුටක් වුණා. ඉස්කෝලේ යන්න බැරි වුණ එක ගැන මට දුකක් දැනුණා තමයි, ඒත් මගේ ළමයින්ටත් එයාලගේ ළමයින්ටත් හොඳින් ඉගෙන ගන්න ඉඩ දෙන්න මම හැමදාම මහන්සි වුණා.”

ඒ රැයේ මැදියමේදී මගේ හැට දෙහැවිරිදි අත්තම්මා, දොළොස් හැවිරිදි මට තම ජීවිත කතාව කියන්නේ ඇයිදැයි මට වැටහුණේ නැත. එහෙත් මා ඈට බෙහෙවින්ම ආදරය කළ අතර ඈ මේ විස්තර කීමට හේතුවක් තිබිය යුතු බව මම දැන සිටියෙමි. ඇගේ මුහුණ බලද්දී එහි කනස්සලු පෙනුමත් ඇගේ දෑසේ පිරුණු කඳුලුත් මට පෙනුණි. ඈ සාමාන්‍යයෙන් නිතරම සිනා මුසු ව සිටි සුන්දර කාන්තාවකි. එදා ඇගේ මුහුණේ වූ දුක්මුසු පෙනුම අදටත් පැහැදිලි ව මගේ මතකයේ රැඳී ඇත. ඉදිරියට නැඹුරු වූ මම ඇගේ අත ගත්තෙමි.

“අව්වා, අඬන්න එපා, මොකක්ද ප්‍රශ්නේ කියලා මට කියන්නකෝ. මට උදව්වක් කරන්න පුළුවන් දෙයක් ද?”

“ඔව් මට දුවගේ උදවු ඕන. ඔයා ගෙදර නොහිටි අතරේ වෙනදා වගේම කර්මවීර සඟරාව ආවා. මම ඒක පෙරළලා බැලුවා, කාශි යාත්‍ර කතාව එක්ක තියෙන පින්තූරේත් මම දැක්කා. ඒත් මට ඒ කිසි දෙයක් කියවාගන්න බැරි වුණා. ඒ කියලා තියෙන දේ තේරුම් යයි කියලා ප්‍රාර්ථනා කරමින් මම ඒ අකුරු කීප පාරක් අතගෑවා. ඒත් ඒක එහෙම නොවෙන බව මම දැනගෙන හිටියා. අනේ මම අකුරු ඉගෙන ගත්තා නම් කියලා මට හිතුණා. දුව එනකම් මම මඟ බලාගෙන හිටියා. මට හිතුණා ඔයා වේලාසන ඇවිත් මට කතාව කියවයි කියලා. මට වෙලාවකට හිතුණා ඒ ගමට ඔයාව හොයාගෙන ඇවිත් ඔයාට සඟරාව දීලා කතාව කියවගන්න. මට ඒක මේ ගමේ වෙන කෙනෙකුට වුණත් කියලා කරගන්න තිබුණා, ඒත් මට එහෙම කරන්න ලැජ්ජා හිතුණා. මට දැනුණේ මහා අසරණ, ගැති බවක්. අපිට හොඳින් සල්ලි බාගේ තියෙනවා, ඒත් ස්වාධීන වෙන්න බැරි නම් සල්ලි වලින් වැඩක් තියෙනවද?”

කීමට කිසිත් සිතාගනු නොහැකිව මම නිරුත්තර වූයෙමි. අව්වා තව දුරටත් කතා කළා ය.

“මම තීරණය කළා මම හෙට ඉඳන් කන්නඩ අකුරු ලියන්න කියන්න ඉගෙන ගන්නවා කියලා. ඒකට මම බොහොම මහන්සි වෙන්න ලෑස්තියි. දශේරා උත්සව කාලේ සරස්වතී පූජාව තියන දවස වෙද්දී ඒක කරගන්න තමයි මම හිතාගෙන ඉන්නේ. එදාට මට තනියම නවකතාවක් කියවන්න පුළුවන් වෙන්න ඕන. මට ස්වාධීන වෙන්න ඕන.”

ඇගේ මුහුණෙහි වූ අධිෂ්ඨානය දුටුවත් මට සිනා පහල විය.

“අව්වා, වයස අවුරුදු හැට දෙකක් වෙලා ඔයාට අකුරු ඉගෙන ගන්න හිතුණා? ඔයාගේ කොන්ඩෙත් සුදු වෙලා, අත් දෙකත් රැළි වැටිලා, ඔයා කණ්ණාඩි දානවා, කුස්සියේ වැඩත් සෑහෙන්න තියෙනවා…”

බොළඳ දැරියක ලෙසින් මම ඇයට විහිළු කළෙමි. එහෙත් ඈ සිනාසුණා පමණයි.

“හොඳ දෙයක් වෙනුවෙන් මහන්සි වෙද්දී බාධක ජය ගන්න පුළුවන්. කාටත් වැඩියෙන් මහන්සිවෙලා මම කොහොම හරි ඒක කරගන්නවා. ඉගෙනීමට වයස් සීමාවක් නැහැ.”

ඊට පසු දින සිට මගේ ඉගැන්වීම ඇරඹිණි. අව්වා අපූරු සිසුවියක් විය. ඈ සම්පූර්ණ කළ ගෙදර වැඩ ප්‍රමාණය මා මවිත කළේ ය. ඉගැන්නූ දේ කිහිප වතාවක් කියවමින්, ලියමින්, වර නඟමින් ඈ උගත්තා ය. මා ඇගේ එකම ගුරුවරිය වූ අතර ඈ මගේ පළමු ශිෂ්‍යාව වූවා ය. මා පසු කලෙක පරිගණක විද්‍යාව විෂයේ ගුරුවරියක් වී සිසුන් දහස් ගණනකට උගන්වනු ඇතැයි එකල මා දැන සිටියේ නැත.

දශේරා උත්සව සමය එළඹිණි. ඒ වෙද්දී කාශි යාත්‍ර කතාව නවකතාවක් ලෙස පළවී තිබුණු අතර මා එය රහසින් මිළදී ගෙන තිබිණි. දිනක් පූජා මණ්ඩපය වෙත මා කැඳවූ අත්තම්මා, මා නූස් අසුනක හිඳුවා, මට ගවුම් රෙද්දක් තෑගි කළා ය. ඉනික්බිති අමුතු දෙයක් කරමින් බිමට නැඹුරු වූ ඈ මගේ දෙපා අල්ලා නමස්කාර කළා ය. මහත් පුදුමයට පත්වූ මම මඳක් පසුබෑවෙමි. වැඩිහිටියන් කිසි විටෙක දරුවන්ට නමස්කාර කරන්නේ නැත. සාමාන්‍යයෙන් මෙලෙස නමස්කාර ලබන්නේ දෙවියන්, වැඩිහිටියන් සහ ගුරුවරුන් පමණක් වූ අතර එය ගෞරව දැක්වීමේ ක්‍රමයක් විය. එහෙත් එදින සිදු වූයේ මේ විශිෂ්ඨ චාරිත්‍රයේ අනෙත් පැත්තයි. එහි නොගැලපෙන බවක් මට දැනුණි.

“මම මේ පාද නමස්කාර කරන්නේ මගේ මිනිපිරියගේ නෙමෙයි, මගේ ගුරුවරියගේ. දුව මට බොහොම ආදරයෙන්, කෙටි කාලයක් ඇතුලත හරිම සාර්ථක ව අකුරු ඉගැන්නුව නිසා මට දැන් බය නැතිව ඕන කතා පොතක් කියවන්න පුළුවන්. දැන් මම ස්වාධීනයි. ගුරුවරයෙකුට ගෞරව දක්වන එක මගේ යුතුකමක්. අපේ පුරාණ පොත පතේ කියලා තියෙනවා නේද වයසවත්, ගෑනු පිරිමි කම වත් නොසලකා ගුරුවරුන්ට ගෞරව කරන්න කියලා?” අත්තම්මා කීවා ය.

ආපිට අත්තම්මාගේ දෙපා නමස්කාර කළ මම මගේ පළමු සිසුවියට ගෙන ආ ත්‍යාගය දුන්නෙමි. එය විවර කළ වහාම ඈ ‘ත්‍රිවේණි ලියූ කාශි යාත්‍ර’ යනුවෙන් එහි නමත් කතෘගේ නමත් කියවූවා ය.

මගේ සිසුවිය ඉහළින්ම සමත් ව ඇති බව එයින් මට වැටහිණි.

පරිවර්තනය - හෙල්මලී ගුණතිලක

Translation of the short story ‘How I Taught My Grandmother to Read’ (2004) by Sudha Murthy

සිසිල සඟරාව - 2024, ජූලි කලාපය. 

(සිසිල සඟරාව නිව් සවුත් වේල්ස් හි සිංහල සංස්කෘතික හමුවේ ලේඛක සංසදයේ ප්‍රකාශනයකි)

-මේ කෙටිකතාව හොයාගන්න ඔත්තුව දුන්නේ මගේ බ්ලොග් මිතුරියක් වන කුමුදු. ඉතින් ඒ වෙනුවෙන් මේ  ස්තූතිය ඇයටයි. මේ වගේ translatable කතා දැක්කොත් මට කියන්න අමතක කරන්න එපා, ඒ ඔත්තු මට හරි වටිනවා!

Picture generated by Canva AI

'මතක හදවත නිවනවා'