මුළුතැන්ගෙයි කවි

Kitchen Poems |Nicolette Stasko

Clearing off

the breakfast dishes

for the ten thousandth time

I tighten my kimono

adjust the flowing sleeves

that drag

in the honey and crumbs

move papers from one place

to another

a slim volume

of poetry falls out

I am reminded

how hard to write

something worth writing

there is a familiar ache

behind my eyes

the sky seems

much too blue

and sharp

today

දිනමිණ වසත් සුළඟ- 17/10/2017

වැටුණා...වැටුණා!!

සාමාන්‍ය පෙළ පන්තිවල උගනිද්දී මම විද්‍යාව විෂය සඳහා අමතර පන්තියකට සහභාගී වූයෙමි. ළමුන් විස්සක් විසිපහක් පමණ උන් මෙම පන්තියට පණ පිහිටුවා විද්‍යාව ඉගැන්වූයේ දේවිකා මිස් ය. ඈ ඉතා සාර්ථක ගුරුවරියක් වූ අතර ඇගේ පැහැදිලිකිරීම් අතිශයින්ම සිතට කාවදිනසුළු විය. ඇගේ බරපතල රසිකාවියක් වශයෙන් හැමදාම මේ පන්තියේ පළමු පේළියම අරක් ගන්නට මම වග බලා ගතිමි. එහෙත් මා මේ ලෙස ඇසිපිය නොහෙලා දේවිකා මිස්ගේ විද්‍යා පාඩම් අසා සිටීමේ එක සෘණාත්මක අතුරුඵලයක් විය. එනම් ඇතැම් පාඩම් උගන්වද්දී විෂය කරුණු මැවී පෙනීම නිසා මා 'දඩිං' ගා ක්ලාන්ත වී වැටීමයි! සාමාන්‍ය පෙළ විද්‍යාව ගැන පරතෙරට දැන සිටියත් දේවිකා මිස් නොදත් එක් කාරණයක් විය. එනම් ඇතැම් දේ ගැන විස්තර ඇසූ පමණින් සිහිසුන් වන අයවලුන් කලාතුරකින් ලොව පහළ වන බවයි!

මේ පන්තියේ මෙවැනි පළමු සිදුවීම වූයේ 'මිනිස් ඇස' පාඩම උගන්වද්දී ය. දේවිකා මිස් කළු ලෑල්ලේ හුණු කූරෙන් ඇඳි සටහනේ දෘෂ්ටි විතානය, තාරා මණ්ඩලය පෙන්වද්දීත් මා ක්ලාන්ත වී අවසානය. එදා නම් මුළු පන්තියම කලබල විය. සිහිය එද්දී මා බංකුවක බාවා තිබිණි. මුළු පන්තියේම කොල්ලන් කෙල්ලන් බියපත් දෑසින් මා දෙස බලා සිටියහ. දේවිකා මිස් ද සුදුමැලි වී සිටියා ය. පොළොව පලාගෙන යන තරමේ ලැජ්ජාව පසෙකලා මෙය සාමාන්‍ය සංසිද්ධියක් බව ඈට ඒත්තු ගන්වන්නට මා දැරූ උත්සාහය ව්‍යර්ථ විය. එදා පන්තිය වේලාසන නිම කෙරිණි. එහෙත් ඉන්පසු විෂය මාලාවේ පිළිවෙලට මිනිස් කණ, හෘද වස්තුව ආදී හැම පාඩමකදීමත් මා සුපුරුදු ලෙස ක්ලාන්ත විය. එවිට නම් එය සාමාන්‍ය සිද්ධියක් බව පිළිගන්නට දේවිකා මිස් ට සිදු විය. 'අද නම් ක්ලාන්ත නොවෙමි!' යැයි දිව හපාගෙන තිර අදිටනින් පාඩම පටන්ගන්නා මා ඊළඟට බලද්දී බංකුවේ සතපවා ඇත. "මේ මේ පාඩම් වලට ඔය ළමයා පන්ති එන්න එපා!' යැයි කීමට නොහැකි තරමේ කාරුණික හදක් තිබුණු දේවිකා මිස් එවැනි පාඩම් කෙරෙන දිනවලට වැඩිපුර වතුර බෝතලයක් පමණක් ගෙන ආවාය. ඉක්මණින් සිහිය ලැබෙන මගේ ක්ලාන්තයට වඩා ඈ ට හිරිහැරයක් වූයේ පන්තියේ නොසන්ඩාල කොලු රැළ ය. 'ක්ලාන්ත දමන සුළු' පාඩමක් කෙරෙද්දී පාඩමට අවධානය යොමු නොකර ඔවුන් මා දෙස බලමින් 'ඔන්න මචං වැටුණා...වැටුණා!!" යනුවෙන් එකිනෙකාට කෑගසා ගන්නට විය. කෙතරම් ඉක්මණින් එය සිදුවේදැයි ඔට්ටු අල්ලන්නට විය. ඔවුන් නොදත් වඩාත්ම හාස්‍යජනක සිද්ධිය වූයේ එම පාඩම ම යළිත් පාසැලේදී උගන්වද්දී මා මුල සිට නැවත ක්ලාන්ත වන වගයි!

සාමාන්‍යයෙන් මිනිසුන් ක්ලාන්ත වන්නේ ලේ දුටු විට ය. නො එසේ නම් තුවාලයක් සිදු වූ විට ය. එහෙත් මෙලෙස විස්තරයක් ඇසු පමණින් ක්ලාන්ත වීමේ සුවිශේෂ හැකියාව මට මතක ඇති කලෙක සිට තිබිණි. මේ ගැන මගේ පළමු මතකය මට දස හැවිරිදි වියේ දී පමණ ය. දිනක් අප නිවෙසට පැමිණි නැන්දා කෙනෙක් මුළුතැන්ගෙහි තේ බොමින් වෙනත් කාගේදෝ දුෂ්කර දරු ප්‍රසූතියක් ගැන ඕපාදූපයක් අපේ අම්මාට කියමින් සිටියා ය. කැපීම්, ලේ ගැලීම් ආදී විස්තර වලින් විචිත්‍ර වූ මේ කතාවට, මා සීරුවෙන් කන් යොමා සිටියේ වැඩිහිටියන්ගේ කතාවලට කන් දීමේ ළමා පුරුද්ද නිසා විය හැක. මා එතැන උන් බව ඔවුන් දැන සිටියේ නැත. දැන සිටියා නම් පොඩි ළමුන් අහල පහළ සිටිද්දී ඔවැනි මාතෘකාවක් ගැන කතා නොකරනුද ඇත. කෙසේ හෝ හොරෙන් කතාව අසා සිටියත් හොරෙන් ක්ලාන්ත වන්නට නොහැකි නිසා මා ඔවුන්ගේ අතටම අසුවිණි. කතාව අසද්දී සිටගෙන සිටි නිසාත්, අල්ලාගන්නට කෙනෙක් අසලක නොසිටි නිසාත්, මා බිමටම ඇද වැටී ඔලුව ද බිම ඇනී ඇත. සිහි එද්දී මා කෑම මේසය උඩ හාන්සිකර තිබිණි. එදා නම් 'ලොකු අයගේ පැහිච්ච්කම් අහගෙන හිඳීම' සහ ඒවා ක්ලාන්ත වන තරමට සිතට ගැනීම නිසා මා අම්මාගෙන් හොඳ බැනුමක් අසා ගත්තෙමි. එහෙත් ඒ එදා ඇතිවූයේ ආරම්භයක් පමණි!

පාසලේ විද්‍යා පාඩමේදී සිදුවන මගේ ක්ලාන්ත සැසි, අමතර පන්තියේදී තරම් හාස්‍යට ලක් නොකිරීමට මගේ පාසැල් මිතුරියෝ කාරුණික වූහ. එහෙත් "විද්‍යාව වෙලාවට මෙයා මේ ඉන්නවා- මේ මේසේ යට!" වැනි උසුළු විසුළු නොතිබුණා නොවේ. කෙසේ වෙතත් ක්ලාන්ත වෙමින් හෝ විෂය කරුණු තදින් සිතට කාවැදීම නිසා මට විද්‍යාව විෂයට ලකුණු අඩු වූයේ ද නැති අතර සාමාන්‍ය පෙළ සඳහා ඊට D අකුරක් ගන්නටත් හැකිවිය. (ඒ A- B වෙනුවට D-C තිබුණු කාලයයි). උසස් පෙළ විෂය ධාරාවක් තෝරාගැනීමේදී ජීව විද්‍යා අංශය මඟහරින්නට මටනම් ඕනෑවටත් වඩා හේතු තිබිණි. එහෙත් ඒ 'ෆේල් වෙන්නට හෝ සයන්ස් කළ යුතුයැයි' ඇතැම් අය තදබල ලෙස විශ්වාස කළ කාලයකි. මා උසස් පෙළ සඳහා ජීව විද්‍යාව නොකරන්නේදැයි එක් ගුරුවරියක් තවත් ගුරුවරියකගෙන් අසනු මට දිනක් අහම්බෙන් කණ වැකිණි. " ඒ ළමයා කොහේ සයන්ස් කරන්නද.. කලන්තේ දායි හතර අතට!" යැයි ඊට ලැබුණු පිළිතුර මා මුවගට සිනාවක් ගෙනාවේය. එහෙත් වාණිජ විෂය ධාරාව තෝරාගත් පසුත් යළිත් පාසැලේදී ක්ලාන්ත වීමට වරම් ලැබේයැයි මම හීනෙන් වත් නොසිතුවෙමි. තර්ක ශාස්ත්‍රය විෂයේ විද්‍යාත්මක ක්‍රමය කොටසේ විවිධ විද්‍යාඥයන්ගේ සොයාගැනීම් වලට මුල් වූ තාර්කික ක්‍රියාවලිය ගැන අධ්‍යයනය කිරීමට අපට නියමිත වී තිබිණි. විලියම් හාවී ගේ රුධිර සංසරණ පද්ධතිය පිළිබඳ පරීක්ෂණය දෛවෝපගත ලෙස මා සොයා පැමිණ විෂය මාලාවේ සැඟවී සිටියේ 'දෙන්නම් බැටේ!' යන සිතිවිල්ලෙන් විය යුතු ය. ඒ අපට තර්ක ශාස්ත්‍රය ඉගැන්වූ ගුරුවරියගේ මුළු ගුරු ජීවිතය පුරාවටම තර්ක ශාස්ත්‍රමය විෂය කරුණු නිසා සිසුවෙක් ක්ලාන්ත වූ පලවෙනි වතාව බව ඈ පසුව පැවසුවා ය. පසු කලෙක මා මුණ ගැසුණු විටෙක ඈ කීවේ දැන් නම් ඒ පාඩම අරඹන්නට පෙර ඈ පන්තියට අනතුරු හැඟවීමක් නිකුත් කරන බව යි.

අතක් පයක් සොලවාලිය නොහැකි, හුස්මක් කටක් ගනු නොහැකි සෙනඟ පිරුණු බස් රථ, දුම්රිය ආදියේ මිනිසුන් කෙතරම් සැත්කම් හා ලේ ගලන තුවාල ගැන කතාරනවාදැයි ඔබ දන්නවාද? රස කරමින් මෙවැනි කතාවක් තලු මරණ දෙදෙනෙකු අතර පලා යනු නොහැකි ලෙස සිරවී සිටින මා වැනි අයට අත්වන ඉරණම අතිශයින් සංවේගජනක ය. පාසැල් කාලය නිම වූ පසුත් මගේ කෙසඟ සිරුර නිසා පාසැල් වයසේ ළමයෙක් ලෙස සැලකුණු බැවින් "අනේ මේ දරුවාට සීට් එකක් දෙන්න කවුරු හරි, උදේට කාලා ඇවිල්ලා නැද්ද කොහේද!" ලෙස එවැනි අවස්ථාවල 'වැඩිහිටියන්ගේ' නොමඳ අනුකම්පාව මට හිමිවිය. වරක් මට එලෙස අසුන පිදූ තරුණයෙක් “නංගී.. කබරයාද? නෑ නේද? මගේ බෑග් එක තියෙනවා ඔතන සීට් එක යට!” යැයි මට කීවේය. අඩ සිහියෙන් සිටි මට ඔහු අදහස් කළ දේ නොතේරුණු අතර හරියාකාරව සිහිය එනතුරුම සීට් එක යට කබරයෙක් ඇතැයි චකිතයෙන් උන්නෙමි! එහෙත් එලෙස අසුනක් ලැබීමේ ප්‍රීතිය එය ලැබුණු ලජ්ජා සහගත ක්‍රමය නිසා අනිවාර්යයෙන් යටපත් වූ බව කිව යුතුමය. 

කාලයක් ගතවෙද්දී තමන්ගේ හැකියාවන් දියුණු කරගැනීම සාමාන්‍ය මනුෂ්‍ය ස්වභාවයයි. මේ වෙද්දී මා ද මගේ මේ සුවිශේෂ හැකියාව වැඩිදියුණු කරගෙන ඇති බව මා වටහා ගත්තේ අහම්බෙනි. දිනක් උදෑසන මෙල්බන් නගරයේ තදබද දුම්රියක අසුනක හිඳ මා පාඩුවේ පොතක් කියවමින් උන්නෙමි. ඉතා රසවත් කතාවක් වූ එහි මා කිමිදී සිටියේ අවට ලෝකය ගැන කිසිම නිනව්වක් නොමැතිවම ය. අවාසනාවකට එහි ද ලේ ගැලීම් බහුල එක් පරිච්ජේදයක් විය. කතාව ගැන තිබුණු මහත් උනන්දුව නිසා එක හුස්මට කියවාගෙන ගියා මිස ඉන් අත්විය හැකි අතුරුඵල ගැන මට සිහි නොවිණි. මට සිහිය එද්දී කවුදෝ කාන්තාවක් මගේ බෑගය ම ඇර එහි තිබුණු වතුර බෝතලයෙන් මට දිය ඉසිමින් සිටියා ය. තවත් කවුදෝ හදිසි අවස්තාවකදී දුම්රිය නවතාගැනීමට යොදාගන්නා emergency බොත්තම තද කළ යුතුදැයි තර්ක කරමින් සිටියේ ය. ඒ උදෑසන දුම්රියේ ගමන් කළ දෙතුන් සියයක් පමණ කාර්යාල සේවකයන්ගේ ගමන් පමා කර පිං අනුමෝදනාවක් ලැබීමට පෙර මා වහා ක්‍රියාත්මක වී ඒ ක්ලාන්තය දුම්රිය මැදිරියේ තදබදය නිසා සිදු වුවක් බවත්, මට දැන් සුව බවත් හඬගා කීවෙමි. ඉන් ඒ හදිසි තත්ත්වය මඟ හැරිණි.

එහෙත් එතෙක් කල් අන් අයගේ කතා අසා ක්ලාන්ත වූ මම, මටම කියා ක්ලාන්තයක් නිපදවාගත හැකි මට්ටමට වැඩිදියුණු වී සිටීම ගැන මට එදා දැනුණේ සුළු පටු ආඩම්බරයක් නොවේ!

නොලිවීම

සඳ රැස් කැරැළි එක එක වෙන් කර බලමි 

පැහැදුල් අහස කෙළවර පැතුමක් මකමි

සුළඟක් නැති දිනක සුසුමක් වී හමමි

සමුදුරු පතුළ කවි සැඟවුණි දැයි සොයමි   

කඩා වැටෙන තරුවක ගිනි ගත් ලයක 

හඬා හැපෙන රළ රැළි ඉහිරෙන බිමක

නිදා සිටින බෙල්ලෙකු කුස මුතු ඇටක 

සදා තිබෙනු හැක නොලියුණු පද නේක 

ස්තූතියි හැමදේටම

Bless the things I’ve lost,

The people that have left,

And the loneliness they all traded places with.

It forced me to build a home

In the gravity of their absence.

Now, I know better

How to treat visitors.

-Rudy Francisco

දිනමිණ වසත් සුළඟ- 03/10/2017