අහඹු හමුවීම

Translation of the Short Story ‘Unaccountably’ by Bibhuti Bhushan Banerji

එදින මා සිටියේ ව්‍යාකූල වූ සිතිනි. මෙය ඇතැම් දිනවල මා අත්දුටු සංසිද්ධියක් වූ අතර එවිට මට කියවීමට, සිතීමට හෝ කිසිවෙකු සමඟ කතාකිරීමට වුවමනාවක් ඇති නොවේ. එදිනත් මගේ මනස ක්‍රියාකිරීමට අවශ්‍ය ඉන්ධන අවසන් වූ බවක් මට දැනුණු අතර මනසේ දැති රෝද තෙල් රහිත වීමෙන් ක්‍රමක්‍රමයෙන් වියළී, නැවතී ගොස් තිබිණි.

ඒ වෙද්දී මා සිටියේ මගේ පරණ පුරුදු තැනක් වූ ජෙලේපාරා හි කාඩ් සෙල්ලම් කරමින් වූවත් මා ඒ ක්‍රීඩාවෙන් විනෝදයක් ලැබුවේ නැත. වෙනත් වේලාවකදී නම් කාඩ් අතක ජයග්‍රහණය නිසා මා උද්දාමයෙන් උඩ පනින නමුත් එදින නම් මට සිතුණේ දිනුමෙන් ඇති ප්‍රයෝජනය කුමක්ද යන බවයි. මා වටා ඇසුණු ඕපාදූප පවා මා රස වින්දේ නැත. අප උන් නූස් සිවිලිමක් සහිත ඒ කාමරයත්, තීන්ත පදාස ගැලවුණු එහි බිත්තිත්, ‘කාලිය නම් සර්පයා මරාදැමීම’, ‘අන්නපූර්ණා දෙවඟන දේ දානය’ වැනි තේමා යටතේ බිත්තිවල එල්ලා තිබුණු පැරණි බාල සිතුවම් කිහිපයත් කිසිම තේරුමක් නැති දේවල් බව මට හැඟිනි. මා වටා ඇසුණු කතාබහ කාලයේ ආරම්භයේ පටන් මා අසා තිබුණු ඒවා බවක් දැනුණි. අලස බවත් උදාසීන කමත් උත්සන්නව දැනෙද්දී අසල උන් පුද්ගලයාගෙන් මම මෙසේ ඇසුවෙමි.

“තමුසේ මේ වැඩෙන් විනෝදයක් ලබනවාද? ඒ බවක් පේන්නේ නැහැ, ඒකයි-”

ඔහු පුදුමයෙන් මදෙස බැලුවේය.

“ඇයි එහෙම අහන්නේ? තමුසේ අකමැත්තෙන්ද ඉන්නේ?”

එය අසා මගේ නොරිස්සුම තවත් වැඩි විය. මට කරන්නට ඇති රාජකාරි ගැන බොරුවක් කියා මා එතැනින් නික්මෙද්දී හවස හතරට පමණ වන්නට ඇත. ඒ වෙලාවේදී අතුරු මාවත් වල වෙළෙන්දන් මහා හඬින් වෙළඳාමේ යෙදී සිටි අතර පොත් පත් අතින් ගත් දරුවෝ පාසල් වලින් නික්ම යමින් සිටියහ. ඈතින් ජල කරාම වලින් දිය වෑස්සෙන හඬ ඇසුණි. ඒ වෙද්දීත් නිවෙස් ඉදිරිපස අගු පිල් වෙතට සහ මාවත් හි මංසන්ධි වෙතට මිනිසුන් කණ්ඩායම් එක් රැස් වෙමින් සිටියේ දවසේ ඉතිරි ටික නිකරුණේ ගෙවා දැමීමටයි.

මේ අතුරු මාවත් අතරින් වඩා පටු, අඳුරු මාවතක් වැටුණේ නගර සභාවෙන් පොදු ස්නාන පහසුකම් සපයා ඇති ස්ථානයක් ඉදිරියෙනි. මා නිතර මේ මඟෙහි ගිය නිසා ස්නානය සඳහා වූ කොටස අසල වූ මඩුවක් මගේ අවධානයට ලක් වී තිබිණි. මෙහි වැසියන්ගේ දින චර්යාව විශ්මයෙන් යුතුව නැරඹූ මට ඒ දසුන කිසිදිනක එපා වූයේ නැත. මේ කුඩා කුටිය අඩි අටක් තරම් දිගින් සහ පළලින් යුතු විය. එහි අඹු සැමියන් යුවළක් සහ කුඩා දරුවන් දෙදෙනෙක් විය. මේ ඉඩකඩ නොදුටු කෙනෙකුට එවැනි කුඩා ඉඩක මේ තරම් ජීවින් ප්‍රමාණයක් ඔවුන්ගේ බඩු මුට්ටුද සමඟ වාසය කරන බවක් අදහනු නොහැකි වනු ඇත. වඩාත්ම පුදුම සහගත කාර්යය නම් මේ කුටියේ එක් කෙළවරක මුළුතැන්ගෙයක් ද තිබීමයි. මා එතැනින් යන එන හැම විටකම එහි යම් ආකාරයක ආහාර පිසීමක් සිදුවෙමින් තිබිණි. ඒ නිවසේ ගෘහණිය කුඩා බිළිඳා ද උකුලේ හොවාගෙන එක්කෝ යම් දෙයක් බදිමින් සිටියාය. නොඑසේ නම් කිරි උණු කරමින් සිටියාය. ඇගේ වයස අනුමාන කිරීම දුෂ්කර විය. ඈ ට වයස 23, 30 හෝ 40 ක් පවා වීමට ඉඩකඩ තිබිණි. ඇගේ කිලිටි සාරියේ හිස වසා තිබුණු කොටස ඉරී ඇති බව පෙනුණි. සාමාන්‍යයෙන් විවාහක ගැහැනුන් පළඳින වර්ගයේ වළලු ඇගේ දෑතේ දක්නට විය. ඇගේ දෑසේ ආලෝකයක් නොවුණු අතර මට හැඟුණේ ඇයගේ මුහුණෙන් මෝඩ පෙනුමක් පිළිබිඹු වූ බවකි. බොහෝවිට ඇගේ සැමියා කොහේ හෝ කර්මාන්ත ශාලාවක රැකියාව කරනවා ඇත. වතාවක් දෙකක්, මා රාත්‍රී කාලයේදී මෙතැනින් යද්දී, දැලි වැකුණු මුහුණක් ඇති අයෙකු අතේ පනිට්ටුවක් ඇතිව මේ මඩුවේ සිට ස්නානය කරන තැන වෙත යනු මා දැක තිබිණි.

එදිනත් මම නැවත ඒ නිවැසියන් දුටුවෙමි. එහි බිරිඳ බිළිඳා ඇකයේ හොවාගෙන දොරකඩ වාඩි වී සිටියාය. ඈ මවෙත හෙලුවේ මෝඩ බැල්මකිනි. එකට ගැට ගැසූ උණ බම්බු සැකිල්ලක් මත කටු මැටි අතුරා, ඇතුළතින් ඒ මත කහ ගැසුණු පත්තර පිටු අලවා තනා තිබුණු ඒ කුටිය පරෙවි කූඩුවක් සේ දිස් විය. එහි එක් පසෙක ගැට ගැසූ රෙදි වැලක් මත කිලිටි ඇඳුම් වනා තිබිණි.

මේ දසුන දැකීමෙන් මා තවත් කළකිරුනි. මෙවැනි ගුබ්බෑයමක මිනිසුන් සතුටින් සිටින්නේ කෙසේද? ඔවුන් මෙහි ජීවත් වන්නේ පවා කෙසේද? ඔවුන්ගේ පැවැත්ම කොයි තරම් අර්ථශූන්‍ය ද! ඒ වෙනුවෙන් ඔවුන් මහන්සි වන්නේ කුමකටද? අර කුඩා දරුවා මතු දිනයක කවරෙකු වනු ඇතිද? ඔහුත් කෙදිනක හෝ කර්මාන්තශාලා සේවකයෙකු වී තම දරු මල්ලන් සමඟ මෙලෙසම කුඩා මඩුවක වාසය කරමින්, මෙවැනිම අඳුරු, අවලස්සන දුක්බර ජීවිතයක් ඒකාකාරී ලෙස ගෙවා නොවැදගත් මරණයකට හිමිකම් කියනු ඇත. එහෙත් ඒ මව දරුවාව සිඹිමින් සුරතල් කළ විලාසයෙන් පෙනුණේ ඇයට ඔහු වෙනුවෙන් සිහින සහ ප්‍රාර්ථනාවන රැසක් ඇති බවකි. නමුත් මේ සිතිවිල්ල සමඟම නැවතත් මගේ සැක සිත මතුවන්නට විය. ඒ කාන්තාවට එවැනි සිහින දකින්නට අවශ්‍ය බුද්ධිය තිබේද? තමන්ගේ අභ්‍යන්තරයේ ඇති ආශාවන් පදනම් කරගෙන, වර්තමානයේ සිටින තත්ත්වයෙන් වෙනස් අනාගත තත්ත්වයක් ගැන සිතුවිල්ලක් ඇතිකරගෙන ඒ ගැන විශ්වාසයක් ගොඩ නඟා ගැනීමට ඇයට පුළුවන් ද? මේ කැත, අප්‍රසන්න වර්තමානය අත්හැර දිදුලන, සිහිනමය අනාගතයක් වෙත මනසින් පිවිසෙන්නට ඇයට හැකියාවක් තිබේ ද?

ඒ අතුරු මාවතෙන් මංසන්ධිය වෙත එළඹුණු පසු එහි සිටි පොත් වෙළෙන්දා ළඟ මම නැවතුනෙමි. මෙහි වූයේ පාවිච්චි කරන ලද පොත් සහ සඟරාවන් ය. ඒ අතරින් වැඩි ප්‍රමාණයක් කුණු ගොඩවල් වූ අතර ඒවා කම්මැලි, නොවැඩුණු මනසින් යුතු අයගේ නිර්මාණ විය. විචිත්‍ර පිටකවර සහිත නිස්සාර විදෙස් නවකතා සහ චිත්‍රපටි සඟරා ආදියද මෙහි විය. වෙනත් දවසක නම් මට ගැලපෙන දෙයක් සොයමින් මා මේවා අවුස්සන්නට ඉඩ තිබිණි. එහෙත් එදින මට ඒ සඳහා ඉවසීමක් තිබුණේ නැත. මගේ මනස අඳුරු ව තිබුණේ අවපැහැති කාසියක් නොඑසේ නම් වැහි බර අහසක් මෙනි.

චිත්‍රපටියක් නැරඹීමට යා යුතු දැයි මම කල්පනා කළෙමි. නොඑසේ නම් අවුට්‍රම් ඝාත් පෙදෙසේ ඇවිදින්නට යා යුතු ද? නැත්නම් කොහේ හෝ වාඩි වී උණුහුම් තේ කෝප්පයක් බීම හොඳ අදහසක් ද? නැත්නම් විල් ඇති පැත්තට ඇවිද යා යුතු ද?

ධර්මතෝලා හි පල්ලිය ඉසව්වේදී සෙනඟක් වටවී සිටිනු ඈතට පෙනුණි. යුරෝපීය ඇඳුමින් සැරසුණු පුද්ගලයෙක් බිම වැටී සිටියේය. ඔහුගේ හිස සිරුරෙන් ඇලවී තිබුණු කෝණය නිසා මට නම් සිතුණේ ඔහු මිය ගොස් ඇති බවයි. පොලිස් නිලධාරීන් දෙදෙනකු ද එහි විය. මේ පුද්ගලයා එතැන නිවසේ පහත මාලයේ නානකාමරයේ වැටී සිටියදී එහි මුරකරු සොයාගෙන ඇති බවත්, ටැක්සියක දමා කොතැනක හෝ යවනු පිණිස ඔහු විසින් අපහසුවෙන් ඒ සිහිසුන් සිරුර පිටතට රැගෙන ආ බවත් කසුකුසුවක් යමින් තිබිණි.

මේ සිරුර දැකීම මා තුළ අනුකම්පාවක් ඇති කිරීමට සමත් විය. කලින් දරුවා සමඟ අගුවේ සිටි මෝඩ කාන්තාව ගැන නොදැනුණු ඒ අනුකම්පාව මේ සිහිසුන් වූ බේබද්දා වෙනුවෙන් මට දැනෙන්නට විය. මොහු යම් ආකාරයක සතුටක් සොයා යාමට අවශ්‍ය මාර්ගය වෙත එළඹ සිටි අයෙකි. ඒ මඟ හරි ද වැරදිද යන කරුණ ඔහු ලද සතුටේ ගුණත්වය මත තීරණය වූවත් ඔහු ගේ අත්දැකීම ගැන දැන සිටියේ ඔහු පමණි. නමුත් ඔහු සිටියේ සිහිසුන්ව යි!

මම කර්සොන් උයන වෙත එළඹුනෙමි. මෙහි පෝසත් පවුල්වල කුඩා දරුවන් බලාගන්නා මෙහෙකරුවන් සහ ආයාවරුන් කිහිපදෙනෙක්ම සිටි අතර වැස්සෙන් මිදීමට ඔවුහු ගරාජ වල පියසි යටට රොක් වී සිටියහ. එන්න එන්නම වැස්ස තද වූ නිසා මම ද එවැනි පියස්සක් යටට ගියෙමි. රන් පැහැති කැරළි හිසකෙස් සහ නිල් දෑස් ඇති වයස අවුරුදු එකහමාරක් දෙකක් පමණ වූ කුඩා දරුවෙක් තම භාරකරු ගේ තොප්පිය අහුලා, වැනි වැනී ගොස් මහත් වෙහෙසක් දරා එය භාරකරුගේ හිස මතට දැමීමට උත්සාහ ගන්නා ජවනිකාවක් එවෙලෙහි මා නෙත ගැටුණි. තොප්පිය හිසේ රැඳවුණු විට කුඩා දරුවා දෑත වනා, මුළු සිරුරම වෙව්ලුවා, ලොඹු කට විදහා මහා හඬින් සිනාසුණේ ය. නමුත් තොප්පිය මෙහෙකරුගේ හිස මතට නියමාකාරයෙන් නොවැටුණු බැවින් මොහොතකින් එය නැවතත් රූරා බිමට වැටුණි. එවිට කුඩා දරුවා පෙර මෙන් මහත් වෙහෙසක් දරා පෙර ක්‍රියාවම කළ අතර, පෙර සතුටත්, සිනහවත් නැටුමත් නැවතත් එලෙසම විය. ඔහු දෙස බලා සිටි කිසිවෙක් නොවීය. ඔහුට කිසි කෙනෙකුගේ අවධානය වුවමනා වූයේද නැත. දරුවාගේ භාරකරුට මේ කිසිවක් ගැන වගක් නොවිණි. ඔහු තමාට අනෙත් පසින් බිම ඇණ තියාගෙන උන් ආයා සමඟ බර කතාවක නියැලී උන් අතර දරුවා කුමක් කරන්නේද, නොකරන්නේද කියා සොයා බැලුවේ නැත. අවට සිටි අනෙත් අයත් බිළිඳුන් වූ නිසා මේ කුඩා දරුවා තනිවම මේ තොප්පි සෙල්ලමේ නියැලෙමින් සිටියේ ය.

මා ඒ දෙස බලා සිටියේ ඊට වශී වූ විලසිනි. ඒ මෘදු, ලපටි අත පයේ කොයිතරම් ලාලිත්‍යයක් වී ද! ඒ අදහසට පණදීමේ හැකියාව, වසන් නොකරන ලද සතුට, සම කළ නොහැකි සුන්දරත්වය කෙතරම් ද! උතුරනා සතුටින් යුතු ව ඒ කුඩා දරුවා තම සිරුර ඉදිරියට නැඹුරු කර දෑත මිටිකර ඔසවා යළි පහත හෙලුවේ මුවේ සිනා ඉහිරෙද්දී ය. ළමාවියේ නොතිත් සතුට වචන රහිත විචිත්‍ර කතාබහකින් එහි ප්‍රකාශ කෙරෙමින් තිබිණි.

මට මේ දසුනින් නෙත් ඉවත් කරගැනීම අපහසු විය. මින් පෙර නොදැන සිටි ලාලිත්‍යයේත් සතුටේත් උල්පතක් මා හේතුවක් රහිතව, ඉබේම සොයාගත්තා වැනි විය. මා මේ දරුවා දෙස බොහෝ වෙලාවක් බලා සිටින්නට ඇත. ටික වෙලාවකින් මෙහෙකරුට මගේ බැල්ම දැනී, ඔහු ආයා සමඟ කතාබහ නැවත්වූයේ ය. ඉනික්බිති දරුවාගේ අතින් තොප්පිය උදුරාගෙන එය ළදරු කරත්තයට හෙලුවේය. එසැණින් දරුවාගේ මුහුණ අඳුරු විය. ඔහු ළදරු කරත්තය වෙත ආයාසයෙන් ඇවිද ගියත් එය ඔහුට වඩා උසින් වැඩි විය, ඔහුගේ කුඩා දෑත ඒ තුළට දිගු කිරීමට කෙටි වැඩි විය. අසරණ ව වටපිට බැලූ දරුවා එක වරම බිම වාඩි වූයේ ය. ඔහුගේ භාරකරුගේ අවධානය තවමත් රැඳී තිබුණේ කතාබහ වෙතයි.

උයන තුළට ඇවිද ගිය මම තනිවම බංකුවක අසුන්ගත්තෙමි. හිරු බැස යමින් තිබුණු අතර ගංගා නදිය දෙසින් අහස රත් පැහැ වී තිබිණි.

මා දුටු කුඩා දරුවා සතුව තිබුණු හේතුවක් රහිත සතුට නොදැනුවත්වම, රහසින්ම මගේ මනසටත් කාන්දු වී ඇති බවක් මට දැනෙන්නට විය. පෙරදී අර කුඩා මඩුවෙහි අගුවේ සිටි කාන්තාව මෝඩ අයෙකු බවක් මට තව දුරටත් දැනුණේ නැත.

පරිවර්තනය- හෙල්මලී ගුණතිලක

From the book Noon in Calcutta : short stories from Bengal (1992), compiled by Khrishna Dutta and Andrew Robinson

Image generated by Canva AI

සිසිල මාසික ඊ- සඟරාව, 2023 දෙසැමිබර් කලාපය
(සිසිල සඟරාව නිව් සවුත් වේල්ස් හි සිංහල සංස්කෘතික හමුවේ ලේඛක සංසදයේ ප්‍රකාශනයකි)