නැකත්කරු මධ්යහ්නය වෙද්දී නොවරදවාම තම රාජකාරිය අරඹා, තම මල්ලෙන් ඔහුගේ වෘත්තියට අදාළ ආම්පන්න පිටතට ගන්නේය. මීට කවඩි බෙල්ලන් දුසිමක්, විවිධ මායාකාරී රේඛා සටහන් සහිත හතරැස් රෙදි කඩක්, සටහන් පොතක් සහ පුස්කොල පොත් කිහිපයක් ඇතුළත් විය. ඔහුගේ නළලත ශුද්ධ වූ අළු සහ සාදිලිංගම් ආලේප කර තිබිණි. ඔහුගේ දෑස නිරතුරුවම අමුතු ආලෝකයකින් දිලිසුණු අතර අන්යයන් මෙය ඔහුගේ දුර දක්නා නුවණෙහි සලකුණක් ලෙස සැලකුවත් එය සත්ය වශයෙන්ම ගනුදෙනුකරුවන් ගැන නොකඩවා සෝදිසියෙන් සිටීම නිසා ඇතිවූවක් විය. පාට ආලේපිත නළලතට සහ දෙකොපුල් වැසුණු ගණ උඩු රැවුලට මැදිව තිබුණු බැවින් ඔහුගේ දෑසේ බලය දෙගුණ තෙගුණ වී ඉස්මතු විය. එවැනි පසුබිමක මෝඩයෙකුගේ දෑසට වුවත් එවැනි තෙදවත් බවක් ආරූඩ වනු නොඅනුමාන ය. මේ පෙනුම සම්පූර්ණ කිරීමට නැකත්කරු තම හිස වටා කහ පැහැති ජටාවක් ද බැඳ සිටියේය. මේ වර්ණ සංකලනය කිසිදා වැරදුණේ නැති අතර මිනිසුන් ඔහු වෙත ඇදී ආවේ අටපෙතියා හෝ ඩාලියා මල් පොකුරකට ඇදී එන්නන් විලසිනි. ඔහු හිඳ සිටියේ නගර ශාලාව පිහිටා තිබුණු උද්යානය අසලින් වැටුණු පාර අද්දර වූ අතු පතර විහිදුණු සියඹලා ගසක සෙවනක ය. උදෑසන සිට රාත්රිය දක්වා පුදුමාකාර සෙනඟක් මේ මාර්ගයේ එහා මෙහා ගමන් කළ බැවින් එය අපූරු තැනක් විය. මේ පාර අද්දර තවත් වෙළෙන්දෝ කීපදෙනෙක් සිටියහ. මෙහි බෙහෙත් බඩු වෙළෙන්දන්, සොරකම් කළ විවිධ සුන්බුන් වර්ග විකුණන අය, මැජික්කරුවන් ආදී අය දක්නට වූ අතර ඒ හැමටම වඩා ශබ්ද නඟමින් මුළු නගරයම එතැනට කැඳවූයේ බාල රෙදි වෙන්දේසි කළ වෙළෙන්දා ය. ඝෝෂාවෙන් ඔහුට දෙවැනි වූයේ පසෙක වූ රටකජු වෙළෙන්දා පමණි. ඔහු තම රටකජු සඳහා විවිධ විසිතුරු නම් භාවිත කිරීමට පුරුදු වී සිටියේය. ඇතැම් දිනවල එය ‘බොම්බේ අයිස් ක්රීම්’ ලෙසත්, තවත් දිනවල එය ‘දිල්ලි ආමන්ඩ් ඇට’ හෝ ‘රාජා ගේ ප්රණීත ආහාරය’ ලෙසත් ඔහු හැඳින්වූ අතර ඔහු වටා ගනුදෙනුකරුවෝ රොක් වූහ.
මේ සෙනඟින් සැලකිය යුතු ප්රමාණයක් නැකත්කරු ඉදිරිපස ද තාවර විය. නැකත්කරු තම ව්යාපාරය කළේ රටකජු වෙළෙන්දා ගේ රටකජු ගොඩ අසල දල්වා දුම් දමමින් තිබුණු පන්දමේ ආලෝකයෙනි. මේ පෙදෙසට නගර සභාවේ විදුලි ආලෝකය නොලැබීම නිසා හාත්පස එක්තරා ආකාරයක මායාකාරී පෙනුමක් විය. මෙහි වූ ව්යාපාරිකයෝ අසල කඩ වීදියේ සාප්පු වල එළියෙන් හෝ ගෑස් ලාම්පු දෙකතුනක්, කණු මත රැඳවූ පන්දම් හෝ පැරණි පාපැදි ලාම්පු ආදියෙන් තම ව්යාපාර ආලෝකවත් කරගත් අතර නැකත්කරු වැනි කිහිපදෙනෙක් පමණක් තමන්ගේ ම ආලෝක ප්රභවයක් රහිතව කටයුතු කළහ. මේ විවිධ ආලෝක තීරු සහ සෙවනැලි නිසා එහි අවට පරිසරයේ එක්තරා ආකාරයක අවුල් සහගත බවක් මැවුනද, නැකත්කරු නම් ඊට බොහොම කැමති විය. මීට හේතුව ඔහු අතීතයේදී නැකත්කරුවෙකු වීමට කිසිම බලාපොරොත්තුවක් නොතිබීමත්, අනාගතයේ සිදුවිය හැකි දේ ගැන සාමාන්ය මිනිසුන් තරමටම ඔහු ද කිසි දෙයක් නොදැන සිටීමත් ය. ඔහු තම අහිංසක ගනුදෙනුකරුවන් තරමටම නක්ෂත්රයට ආගන්තුකයෙකු විය. නමුත් ඔහු කී අනාවැකි ඇසූ අය සතුටටත් පුදුමයටත් පත් වූහ. ඔහුගේ මේ හැකියාව සත්ය වශයෙන්ම පළපුරුද්දත්, නිරීක්ෂණයත්, අනුමානයත් යන ඒවායේ සංකලනයක් විය. කෙසේ වෙතත්, ඔහුගේත් අවංක කුළී කරුවකුගේත් වෙනසක් නොතිබුණු අතර දවස අවසානයේ ඔහු ද තම වෙහෙස මහන්සියෙන් මුදල් උපයා තිබිණි.
ඔහු පෙර කලෙක තම උපන් ගමෙන් පිටවූයේ විශේෂ සැලසුමකින් තොරවයි. තවදුරටත් එහි විසුවේ නම් තම මුතුන් මිත්තන් කළ පරිදි ඉඩම් අස්වද්දමින්, විවාහ වී, තම බඩ ඉරිඟු වගාවටත්, මහගෙදරටත් සීමා වී වයසට යන්නට ඔහුට ඉඩ තිබිණි. නමුත් එය එසේ සිදු වන්නට නියමිත වූයේ නැත. දිනක් ඔහු කිසිවෙකුටත් නොකියා නිවසින් පිට වූ අතර එදින ගමෙන් පිටවී හැතැප්ම සීයක් දෙසීයක් ගතවන තුරු ඔහුට නිවනක් දැනුණේ නැත. ඔහු වැනි සාමාන්ය ගැමියෙකුට මේ දුර සාගරයක් තරම් විශාල විය.
නැකත්කරු ට මිනිසුන්ගේ ගැටළු ගැන හොඳ අවබෝධයක් තිබිණි. ඒවා බොහෝ විට විවාහ, මුදල් හෝ අන්යොන්ය බැඳීම් නිසා ඇතිවන අර්බුද බව ඔහු දැන සිටියේ ය. කාලයක් තිස්සේ ලද පළපුරුද්ද ඔහුගේ සංජානනය තියුණු කර තිබිණි. කෙනෙකු ඔහු වෙත පැමිණ ගතවෙනි පළමු විනාඩි පහ ඇතුළත ඔහුට ඔවුන්ගේ ගැටලුව වැටහිණි. එක ප්රශ්නයකට පයිස තුනක් අය කළ ඔහු, ගනුදෙනුකරුවා විනාඩි දහයක් වත් කතා කරන තුරු තම කට ඇරියේ නැත. මේ කාලය තුළදී ලැබෙන තොරතුරු, පිළිතුරු සහ උපදෙස් දුසිමකට වුව සෑහිණි.
“ඔබේ මහන්සියට නියම ප්රතිපල ලැබෙන්නේ නැහැ.”
තමන් ඉදිරියේ සිටින පුද්ගලයාගේ අත්ල දෙස බලා ඔහු මෙසේ කියූ විට පුද්ගලයන් දහයකින් නවයක්ම ඔහු හා එකඟ වීම සාමාන්ය සිද්ධියක් විය.
නොඑසේ නම් ඔහු මෙසේ ප්රශ්න කළේය. “ඔබේ පවුලේ කවුරුහරි ගෑනු කෙනෙක් ඉන්නවද- දුරින් නෑදෑ වෙන කෙනෙක් හරි- ඔබත් එක්ක අමනාපයෙන් ඉන්න?”
ඇතැම්විට ඔහු ඔවුන්ට දුන්නේ චරිත විශ්ලේෂණයකි. “ඔබේ ප්රශ්නවලට වැඩිහරියක් හේතුව ඔබේ ගති ස්වභාවය. සෙනසුරු ඔහොම පිහිටලා තියෙද්දී මීට වඩා වැඩි වෙනසක් බලාපොරොත්තු වෙන්න බැහැ. ඔබ පිටතින් රළු ගතියක් පෙන්නන, කලබලෙන් වැඩකරන කෙනෙක්” මෙවැනි දෑ කීමෙන් ගනුදෙනුකරුවෝ ඔහු ගැන වහා පැහැදුන හ. මීට හේතුව ඉතාම මෘදු හදැති අය පවා තමන් ට රළු ස්වභාවයක් ඇති බව ඇසීමට ඇති කැමැත්තයි.
එදින රටකජු වෙළෙන්දා සිය පන්දම නිවා දමා නිවාස බලා යන්නට සැරසුණේය. මෙය නැකත්කරුටත් තම බඩු මුට්ටු එකලස් කර පිටත්ව යාමට සංඥාවක් වූයේ පන්දම නිවූ පසු ඔහුට ඉතිරි වූයේ දුරකින් වැටුණු කුඩා කොළ පැහැති ආලෝක තීරුවක් පමණක් වූ බැවිනි. කවඩි බෙල්ලන් සහ අනෙකුත් දෑ එකතු කරගත් ඔහු, ඒවා තම මල්ලට දමද්දී ම තමන් ඉදිරියේ වූ කොළ පැහැ ආලෝකය අවහිර වනු ඔහුට පෙනුණි. ඔහු ඉදිරියේ මිනිසෙකු සිටගෙන සිටියේය. මේ ගනුදෙනුකරුවකු විය හැකි බැවින් ඔහු මෙසේ කීවේය.
“ඔබට මහන්සි පාටයි, ටිකක් ඉඳගෙන මාත් එක්ක කතාකරමු.”
ඊට පිළිතුරු ලෙස අනෙකා පහත් හඬින් යම් අවලාදයක් කීවේය. නැකත්කරු තවදුරටත් තම ආරාධනය ඉදිරිපත් කළ විට අමුත්තා තම අත්ල ඔහුගේ මුහුණටම දිගු කර මෙසේ කීවේය.
“තමුසේ හිතාගෙන ඉන්නේ මහා ලොකු සාස්තරකාරයෙක් කියලාද?”
නැකත්කරු ට දැනුණේ තමන් ව අභියෝගයට ලක් කරන ලද බවකි. ඔහු අමුත්තාගේ අත්ල ආලෝක තීරුව පැත්තට හරවා “ඔබේ ගති ස්වභාවය අනුව..” යැයි කියන්නට පටන් ගත්තේය.
“අනේ මේ, ඕක නවත්තාගන්නවා! මට වැඩක් ඇති දෙයක් කියනවා!” අමුත්තා ගෝරනාඩු කළේය.
මෙය අසා අපගේ නැකත්කාර මිතුරාට නොරිස්සුමක් දැනුණි.
“මම එක ප්රශ්නයකට අය කරන්නේ පයිස තුනයි, ඒ මුදලට සාධාරණ දෙයක් ඔබට ලැබෙයි.”
මෙය අසා අමුත්තා තම අත වැරෙන් ඉවත් කර අන්නාවක් ගෙන එය නැකත්කරු වෙත දමා ගැසුවේය. “මට ප්රශ්න ටිකක් තියෙනවා අහන්න, හැබැයි තමුසේ බොරු කිව්වොත් මට මගේ සල්ලි ආපිට ඕන පොළියත් එක්ක,” ඔහු කීය.
“මම දෙන උත්තර හරි නම් ඔබ මට රුපියල් පහක් දෙනවා ද?”
“බෑ”
“එහෙනම් අන්නා අටක්?”
“හරි, හැබැයි තමුසේ වැරදි නම් මට ඒ වගේ දෙගුණයක් ආපිට දෙන්න ඕන.”
තවත් තර්ක රහිත ව මේ ගනුදෙනුවට දෙපාර්ශවය ම එකඟ විය. නැකත්කරු දෙවියන්ට යාඥා කරද්දී අනෙකා බීඩියක් දල්වා ගත්තේය. නැකත්කරු අමුත්තාගේ මුහුණ දුටුවේ ගිනිකූර දැල්වෙද්දී විහිදුණු එළියෙනි. මාවතේ මෝටර් රථ වෙතින් ඇසෙන නළා හඬ, අස්රිය රියැදුරන් අශ්වයන්ට නොසරුප් වදනින් බනින හඬ සහ මග යන එන්නන්නගේ ඝෝෂාව නිසා උද්යානයේ පැතිරුණු අඩ අඳුර කැළඹෙමින් තිබිද්දී ඔහු මොහොතක් නිසොල්මන් විය. අමුත්තා නොසැලකිල්ලෙන් බීඩිය උරමින්, දුම් පිඹිමින් ඔහු ඉදිරිපසින් ඇන තබාගෙන සිටියේය. නැකත්කරුට මහත් අපහසුතාවයක් දැනුණි.
“මෙන්න ඔබේ අන්නාව අරගන්න, මට වැඩිය පුරුදු නැහැ ඔය අභියෝග. අනික දැන් පරක්කු වෙලා…” ඔහු තම බඩු මුට්ටු එකතු කරගන්නට පටන් ගත්තේය.
එහෙත් අමුත්තා වැරෙන් ඔහුගේ අතින් අල්ලා ගත්තේ ය.
“තමුසෙට දැන් මේකෙන් ගැලවෙන්න බැහැ, මම මෙතැනින් යද්දී තමුසෙම නේ මාව නවත්තාගත්තේ!”
ඒ ග්රහණයට මැදි වූ නැකත්කරු වෙව්ලන්නට විය. කොඳුරමින් කතා කළ ඔහුගේ කටහඬ බිඳුණි.
“අදට මට යන්න දෙන්න, මම හෙට ඔහේ එක්ක කතා කරන්නම්.”
නමුත් අමුත්තා තම අත්ල ඔහු වෙත පා මෙසේ කීවේ කේන්තියෙනි. “අභියෝගේ නම් අභියෝගේ, හරි! අනාවැකි කියනවා බලන්න”
තම උගුර කට වියළී යන බවක් නැකත්කරු ට දැනුණි.
“ඔහේ ගේ පවුලේ ඈතින් නෑදෑ වෙන ගෑනු කෙනෙක් ඉන්නවා…” ඔහු කියන්නට පටන් ගත්තේය.
“ඕක නවත්තා ගන්නවා,”අනෙකා කෑ ගගැසුවේ ය. “මට ඒවා වැඩක් නැහැ, මම දැන් හොයමින් ඉන්නා දේ මට හම්බවෙනවාද විතරක් කියනවා. ඒකට උත්තර දීලා තමුසෙට යන්න පුළුවන්. හැබැයි තමුසේ ඒකට උත්තරේ කියන කම් මම තමුසෙගෙ ඔක්කොම කාසි ටික ගන්නවා.”
නැකත්කරු ස්ත්රෝත කීපයක් මුමුණා ඉනික්බිති මෙසේ කීවේය.
“හරි, මම උත්තර දෙන්නම්, හැබැයි මම කියන දේ පිළිගන්න පුළුවන් නම් මට රුපියලක් දෙන්න ඕන, නැත්නම් මම කට අරින්නේ නැහැ, ඔහෙට කැමති දෙයක් කරන්න පුළුවන්.”
සෑහෙන වෙලාවක් කේවල් කිරීමෙන් අනතුරුව අනෙකා මීට එකඟ විය. නැකත්කරු මෙසේ ඇසීය.
“ඔහේ මැරෙන්න කියලා අත ඇරලා දාලා හිටිය කෙනෙක්, මම හරි ද?”
“තව විස්තර කියනවා බලන්න.”
“ඔහේට පිහි ඇනුමක් වෙලා තියෙනවා.”
“තමුසේ මරු මිනිහෙක් නේ!” අමුත්තා තම කමිසය ගලවා කැළල පෙන්වමින් කීවේය. “තව මොනවාද?”
“ඉන්පස්සේ කිට්ටුව පිට්ටනියක තිබුණු ළිඳකට ඔහේ ව තල්ලු කරලා දාලා මැරෙන්න ඇරලා තිබුණා.”
“පාරේ ගිය කෙනෙක් මාව අහම්බෙන් දැක්කේ නැත්නම් එදා මාව මැරෙනවා,” මෙය අසා අනෙකා උද්යෝගයෙන් මත් වී කෑ ගැසුවේය. “කියනවා! මට කවදාද ඌව අහුවෙන්නේ?” ඔහු ඇසුවේ අත මිට මොළවමිනි.
“ඒක නම් සිද්ධ වෙන්නේ එහා ලෝකෙදි” නැකත්කරු පිළිතුරු දුන්නේය. “මීට මාස හතරකට කළින් ඈත නගරෙකදී ඔහේට පිහියෙන් ඇන්න ඒ මනුස්සයා මළා. ඔහෙට ආයෙත් කවදාවත් එයාව හම්බවෙන්නේ නැහැ.” මෙය අසා අනෙකා සිත් තැවුලෙන් කෙඳිරි ගෑවේය.
“ගුරු නායක්-”
“තමුසේ මගේ නම දන්නවා!” අමුත්තා කීවේ පුදුමයෙනි.
“අනෙත් හැම දේම වගේම මම ඒකත් දන්නවා. ගුරු නායක්, මම කියන දේට හොඳින් ඇහුම්කන් දෙන්න. ඔහේ ගේ ගම මෙතැන ඉඳන් උතුරට දවස් දෙකක දුරක්. ඊළඟ කෝච්චියේ නැගලා ගමට යන්න. ආයෙත් වතාවක් ගෙදරින් පිටවුනොත් තමුන්ගේ ජීවිතේ අනතුරේ.” ඔහු දෑඟිලි අතරට ශුද්ධ වූ අළු බිඳක් ගෙන එය අනෙකා වෙත පෑවේය. “මේක තමුන්ගේ නළලේ ගාගෙන ගෙදර යන්න. ආයෙත් කවදාවත් මේ දකුණු පළාතට එන්න එපා, එහෙම නෑවිත් හිටියොත් ඔහෙට අවුරුදු සීයක් ජීවත් වෙන්න පුළුවන්.”
“මම ආයෙත් මොකට ගෙදරින් යනවාද?” අමුත්තා කල්පනා බරව කීවේය. “මම එහෙ මෙහෙ ගියේ මට මේ විපත කළ එකා හොයලා උගේ බෙල්ල මිරිකන්න.” ඉනික්බිති ඔහු පසු තැවීමෙන් හිස සැලීය. “ඌ මගෙන් බේරුණා. අඩුම ගානේ ඌ කළ දේ පටිසන් දීලා මළා නම් මට ඒ ඇති.”
“ඔව්.” නැකත්කරු පිළිතුරු දුන්නේය. “එයා මැරුණේ ලොරියක හැප්පිලා.” මේ පුවත අසා අනෙකා සතුටු වූ බවක් පෙනුණි.
නැකත්කරු තම ආම්පන්න මල්ලට දමාගනිද්දී හාත්පස හිස් ව පැවතිණි. ඔහු ඉදිරියේ වැටී තිබුණු කොළ පැහැති ආලෝක තීරුවත් ඒ වෙද්දී අතුරුදන් ව තිබුණු නිසා දසත පැතිරුණේ අඳුර සහ නිහඬ බව යි. ඔහුට කාසි අහුරක් දීමෙන් අනතුරුව අමුත්තා අඳුරේ නොපෙනී ගියේ ය. නැකත්කරු නිවසට එළඹෙද්දී මැදියම් රැය ද පසු වී තිබිණි. එළිපත්ත මත ඔහු එනතුරු බලා සිටි ඔහුගේ බිරිඳ ඔහු පමා වීමට හේතු කාරණා විමසා සිටියා ය.
“මෙන්න මේ සල්ලි ගණන් කරලා බලන්න, එක මිනිහෙක් ඔය ඔක්කොම දුන්නේ” ඔහු කාසි අහුර ඇය වෙත වීසිකරමින් කීවේය.
“මෙතැන අන්නා දොළහමාරක් තියෙනවා,” ඈ සතුටින් ඉපිලෙමින් කීවාය. “මට එහෙනම් හෙට හකුරු ටිකකුයි පොල් ගෙඩියකුයි ගන්න පුළුවන්. පොඩි එකී දවස් ගාණක ඉඳන් පැණිරස කෑමක් හදලා දෙන්න කියලා ඉල්ලනවා, දැන් මට පුළුවන් ඒකිට රසකැවිල්ලක් හදලා දෙන්න”
“ඒ කපටි මිනිහා මට වංචා කළා…ඌ මට රුපියලක් දෙනවා කියලායි පොරොන්දු වුණේ…” නැකත්කරු කීය.
“ඔයා හිත කරදරයෙන් ඉන්න පාටයි, මොකක්ද ප්රශ්නේ?” ඔහුගේ බිරිඳ ඔහු දෙස බලමින් ඇසුවාය.
“මුකුත් නැහැ”
රාත්රී ආහාරයෙන් පසු, මිටි බංකුවේ අසුන්ගෙන සිටියදී ඔහු ඈට මෙසේ කීවේය.
“ඔහේ දන්නවාද? අද මගේ හිතේ තිබුණු ලොකු බරක් අයින් වුණා. මේතරම් කල් මම හිතාගෙන හිටියේ මගේ දෑතේ එක මනුස්සයෙක්ගේ ලේ ගෑවිලා තියෙනවා කියලා. මම ගෙදරින් පැනලා ඇවිත්, මෙහෙ පදිංචි වෙලා, ඔහේ ව කසාද බැන්ද හේතුවත් ඒකයි. ඒත් බලද්දී ඒ මිනිහා මැරිලා නැහැ.”
“ඔයා මිනිහෙක් ව මරන්න හැදුවා?” ඈ විමතියෙන් ඇසුවා ය.
“ඔව් අපේ ගමේ දී, ඒ මම මෝඩ වැඩ කරපු තරුණ කාලේ. ඒ කාලේ අපි බිව්වා, සූදු කෙළියා, දවසක් ලොකු රණ්ඩුවක් ගියා- ඒත් දැන් මොකටද ඒ ගැන කල්පනා කරන්නේ? අපි නිදාගමු,”
මෙසේ කියා ඈනුමක් හරිමින් ඔහු මිටි බංකුවේ දිගා විය.
පරිවර්තනය- හෙල්මලී ගුණතිලක
Translation of ‘An Astrologer’s Day’ by R. K Narayan
Picture Gemini AI
