මිස්ටර් බිස්වාස් ට හැමදාම වුවමනා වුණේ තමන්ටම කියලා ගෙයක්. මුල ඉඳලාම එක එක්කෙනාගේ අගු පිල් වල ජීවත් වෙලා, පස්සේ කාලෙකදී බිරිඳගේ පවුලේ මහා සෙනඟක් එක්ක එකම ගෙදර ජීවත් වෙන්න සිද්ධ වෙලා, මේ ‘තමන්ගේම ගෙදරක්’ කියන හීනය එයාගේ හිත රිදවමින්, හිතට තදින් කා වැදිලා තිබුණේ. ඒත් ඒ හීනය එළි කරගන්න එයාට ජීවිත කාලයක්ම ගත වුණා. අපි කතාවට කියන විදිහට ඒ හීනේ එළි කරගන්න ගිහින් මිස්ටර් බිස්වාස් ට ‘හෙණ ගැහුවේ නැතිවා විතරයි’!
A House for Mr. Biswas, V. S Naipaul 1961දී ලියූ නවකතාවක්. Naipaul ගේ නිර්මාණ ලෝකය පුරා ප්රචලිත වුණේ මේ පොත නිසා බවයි විශ්වාස කෙරෙන්නේ. උපහාසය, සෝපාහසය, හාස්යය වගේම නිර්මාණ රසය එකිනෙකට නොදෙවෙනි මාත්රා වලින් මේ වගේ කැටිවුණු වෙනත් පොතක් නම් මම මීට කලින් කියවලා නැහැ. ඒ වර්ණනාවන්, රූපක, උපමා! මේක ට්රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝහි පදිංචි ඉන්දියානු සම්භවයක් ඇති පවුල් කීපයක කතාවක්. මේ කතාව පුරාවටම-ඒ කියන්නේ ළමා කාලයේ පටන් වැඩිහිටි වයස දක්වාම- කතා නායකයාව හඳුන්වන්නේ ‘මිස්ටර් බිස්වාස්’ නමින්. A House for Mr. Biswas පොතේදී මිස්ටර් බිස්වාස් ජීවිත ගමනේ ගිරි දුර්ග, දිනුම් කණු පහු කරන් යන ගමන පාඨකයාවත් එක පෙළට කැඳවාගෙන යන්න Naipaul සමත් වෙලා තියෙනවා. කියවාගෙන යද්දී මිස්ටර් බිස්වාස්ගේ ජීවිතයේ කරදර වැඩිහරියකට හේතුව එයාගේම උද්ධච්චකමත්, පණ්ඩිතකමත් බව තේරුණත් මොකක්දෝ නොතේරෙන හේතුවකට කියවන අපිත් වශී වෙලා ලේඛකයාගේ පස්සෙන් මේ ගමන යනවා.
There is, in some weak people who feel their own weakness and resent it, a certain mechanism which, operating suddenly and without conscious direction, releases them from final humiliation. Mr. Biswas, who had up till then been viewing his blasphemies as acts of the blackest ingratitude, now abruptly lost his temper. “The whole pack of you could go to hell!” he shouted. “I not going to apologize to one of the damn lot of you.” Astonishment and even apprehension appeared on their faces. He noted this for a lucid moment, turned and ran up the stairs to the long room, where he began to pack with unnecessary energy. (Page 50)
මේ කතාවේදී ලේඛකයා ට්රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ වල ආර්ථික, දේශපාලනික අර්බුද වගේම සමාජ ගැටළු ස්පර්ශ කරන්නේ තමන්ට ආවේනික සැහැල්ලු ලිවීමේ ආරෙන්මයි. තමන්ගේ උපන් බිමින් වෙන රටකට සංක්රමණය වෙලා කොයි තරම් කාලයක් ගත වුණත්, ඒ මුල් රටේ සිරිත් විරිත් සහ ජීවන ක්රම කරපින්නාගෙන යන, ඒවායේ බරින් හෙම්බත් වන මනුස්ස ස්වභාවය ගැන හාස්යයෙන් කතා කරන්න ඔහු සමත්.
He put fresh sandalwood paste on the foreheads of the gods, on the smooth black and rose and yellow pebbles, and on his own forehead; lit the camphor, circled the flame about the shrine with his right hand while with his left he tried to ring the bell; blew at the conch shell, emitting a sound like that of a heavy wardrobe scraping on a wooden floor; then, his cheeks aching from the effort of blowing the conch shell, he hurried out to eat. (Page 199)
මේ හැම දේටම වැඩිය මගේ නම් හිත ගන්නේ මේ කතාවේ තියෙන විචිත්ර විස්තර. ලේඛකයා විස්තර කරන්නේ දූවිලි පිරුණු අර්වකාස් ගමද, පොර්ට් ඔෆ් ස්පේන් නගරයේ මුඩුක්කු පේළියක්ද, සැඩ සුළං හමන සන් සුසී වෙරළ තීරයද, තනි කොළ පාටට පේන ෂෝට්හිල්ස් වතු යාය ද එහෙම නැත්නම් ඒ කොයි තැනක හරි තියෙන, හැම කාමරේම උතුරන තරමට සෙනඟ පිරුණු ගෙයක්ද කියන එක වැදගත් නැහැ. ඒ හැම තැනින්ම හමන හඳුන් කූරු සුවඳ, දාඩිය ගඳ, මුහුදු හුළඟ, පිළුණු කෑම ගඳ, බෙරි වුණු පළතුරු සුවඳ දැනි දැනී, දිය සෙවෙල් වල ලෙස්සමින්, මඩේ එරෙමින්, ලී බඩු වල හැප්පෙමින් මේ කතාව කියවන අපිවත් එකතු කරගෙන යන ගමන හරිම අපූරුයි.
The land between the road and the gully widened; the gully grew shallower. Beyond it Mr. Biswas saw the tall immortelles and their red and yellow flowers. And then the untrodden road blazed with the flowers. Mr. Biswas picked one up, put it between his lips, tasted the nectar, blew, and the bird-shaped flower whistled. Even as they stood flowers fell on them. Under the immortelles he saw the cocoa trees, stunted, their branches black and dry, the cocoa pods gleaming with all the colours between yellow and red and crimson and purple, not like things that had grown, but like varnished wax models stuck on to dead branches. Then there were orange trees, heavy with leaf and fruit. (Page 190)
නවකතා සහ සංචාරක සටහන් ඇතුළු වෙනත් කෘති තිහකට වඩා ලියලා තියෙන ලේඛක Naipaul ට 1990දී ට්රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ රාජ්යයේ උසස්ම සාහිත්ය සම්මානයත්, 2001 දී සාහිත්යය පිළිබඳ නොබෙල් ත්යාගයත් හිමි වුණා. මේ තරම් කීර්තියක් ලැබුව Naipaul මුලදී තමන්ගේ ලේඛන ජීවිතයේ කොයි තරම් පසු බෑම් වලට ලක් වුණාද කියනවා නම් එයා A House for Mr. Biswas පොතේ සාර්ථකත්වය ගැන කිසිම විශ්වාසයක් නැතිව ඒක සම්පූර්ණයෙන්ම ලීවේ පැන්සලෙන් ලු.
A House for Mr. Biswas කෘතිය විසි වන ශතවර්ෂයේ පළ වුණු හොඳම නවකතා සීයට අයිති බව පිළිගත් කාරණාවක්. මේ කතාව Naipaul ගේ තාත්තාගේ ජීවිතය ඇසුරෙන් ලියවුණු එකක් බව ඔහු කියලා තියෙනවා. ඒ බව දැනගත්තාම මේ පොතේ මිස්ටර් බිස්වාස් ගේ එකම පුත්රයා වන ආනන්ද් ගේ මුරණ්ඩු කම්, දක්ෂකම්, මෝඩකම්, මුඛරිකම් ගැන ඔහු ලියලා තියෙන්නේ ස්වයං චරිතාපදානයක් හැටියට නේද කියලා අපට හිතෙන්න ගන්නවා. තමන්ගේත්, තාත්තාගේත් ජීවිතවල කටුක අත්දැකීම්, දුකත් සතුටත් තවරලා, අපේ ඇස් ඉස්සරහා මවලා දීලා අකුරු කළ V. S Naipaulගේ ලේඛන හැකියාව අති විශිෂ්ඨ බවට මේ පොත හොඳ සාක්කියක්.
A House for Mr. Biswas (1961)
By V.S. Naipaul (1932-2018)
Published by André Deutsch